Ενας Καλιάνος, κάποιος λέει βουλευτής της ΝΔ και πρώην βουλευτής του Λεβέντη και μετεωρολόγος (νυν; Αει; Εις τους αιώνες των αιώνων; Αμήν.) χαρακτήρισε τους μαθητές που κάνουν καταλήψεις και διαδηλώνουν αλήτες. Πιο συγκεκριμένα, σε κάποια δημόσια ανάρτησή του έγραψε για τους μαθητές που τα σπάνε (sic) στις διαδηλώσεις κατέληξε: «Αλλά δεν φταίνε μόνο αυτά, φταίνε περισσότερο οι γονείς τους που τα μεγάλωσαν αλητάκια».
Με όρους πολιτικής γκρίνιας
Η φράση αυτή στην αισθητική της φτώχεια και στην ηθικολογία της έχει ενδιαφέρον ακριβώς για το πού παραπέμπει. Σε μια μετεμφυλιακή δεξιά τόσο ποτισμένη από τη νίκη της που γίνεται αισθητική και ηθική και προσπαθεί να κυριαρχήσει σε κάθε σφαίρα του κοινωνικού βίου. Το απόσπασμα έχει ενδιαφέρον γιατί μέσω της γραφικότητάς του και του σκοταδισμού της ρίχνει μεγεθυντικό φακό σε πολλές διαστάσεις της κυβερνητικής ρητορικής. Το πολιτικό μετατοπίζεται στη σφαίρα του ηθικού και πιο συγκεκριμένα στην διαστρεβλωμένη και μαγκωμένη εκδοχή του, την ηθικολογία. Η περιγραφή των νέων και πιο συγκεκριμένα τώρα των μαθητών προσπαθεί να δημιουργήσει ηθικό πανικό με όρους κοινωνικού αυτοματισμού. Έτσι, τα διάφορα στελέχη ξεθάβουν από την ναφθαλίνη τα τόμαχοκ του ηθικίστικου πολέμου με όρους πολιτικής γκρίνιας. Οι νέοι που βγαίνουν έξω και όλο πίνουν, οι νέοι που όλο φιλιούνται και πασαλείβονται με κορονοϊό, οι νέοι που τα σπάνε. Αυτό σε συνδυασμό με τη στάση απέναντι στην εκκλησία, τον καθημερινό αυταρχισμό καθώς και την μέγιστη ηθικολογία της «ατομικής ευθύνης» (με τους όρους που αυτή τίθεται από την κυβέρνηση) δημιουργεί έναν συνολικό λόγο αρχαϊκών αξιών που αυτονομείται από τη σφαίρα του πολιτικού και πολιτεύεται ως αξίωμα. Και με τον τρόπο που κάθε μπαγιάτικο αξίωμα ξέρει να πολιτεύεται: με ειρωνείες, με συκοφαντίες, με ρητορικές αγκωνιές.
Το θέμα είναι πως το παγκόσμιο φαινόμενο της πανδημίας έχει και αυτό ηθικές διαστάσεις. Περιγράφει εξαρχής και με όρους αμείλικτα πρακτικούς το τι σημαίνει αλληλεγγύη και πόσο απαραίτητη μπορεί να είναι ως συστατικό κομμάτι μιας κοινωνίας, το τι σημαίνει αποκλεισμός και πόσο διαβρωτικός μπορεί να είναι για το κοινωνικό σώμα, το τι σημαίνει παγκόσμια κοινότητα, δημοσίου χώρου και πολλά ακόμα.
Δύο ηθικές
Οι δύο αυτές ηθικές έρχονται σε πλήρη αντίθεση. Η μία ταριχευμένη στη μορφή ενός συντηρητικού γυμνασιάρχη που σου βάζει διαγωγή κοσμία, ενός χωροφύλακα που ήρθε να τσεκάρει αν έβαλες σωστά την ελληνική σημαία στο μπαλκόνι ή ενός θυρωρού που θα σε ρουφιανέψει. Η άλλη ακόμα ρευστή και πάντοτε ζητούμενη στις κοινωνίες που προσπαθούν να αντιληφθούν από την αρχή τον εαυτό τους, να αναζητήσουν τα συστατικά αυτά που θα τις κρατήσουν όρθιες χωρίς να τις εξαχρειώσουν. Η μία είναι η πιο απόλυτη κατάφαση που καταργεί κάθε ερώτηση και η δεύτερη μια ερώτηση που δεν γνωρίζει καν η ίδια αν αντιστοιχεί σε κάποια απάντηση. Μια ερώτηση που θα μπορούσε βεβαίως να διατυπωθεί είναι: «με τους μαθητές ή με τους καλιάνους;» Και κει φυσικά η απάντηση μοιάζει ξεκάθαρη.
Ναι. Σε έναν κόσμο που οι μαθητές τίθενται σε κίνδυνο από εγκληματική αμέλεια του υπουργείου Παιδείας, σε έναν κόσμο όπου οι καλλιτέχνες πετιούνται στα σκουπίδια χωρίς καμία μέριμνα, που οι γιατροί «χαρακτηρίζονται» ήρωες από μια κυβέρνηση που δεν διστάζει στη συνέχεια να τους υποδεχτεί στον δρόμο με δακρυγόνα, σε έναν κόσμο όπου η βασική κυβερνητική μέριμνα είναι το πώς θα χρηματοδοτήσει την προπαγάνδα υπέρ της και όχι πως θα προετοιμάσει τα νοσοκομεία, είμαστε όλοι περήφανα και απερίφραστα αλήτες.