Το Κυπριακό, για πολλές δεκαετίες και κυρίως μετά το 1974, μετά το πραξικόπημα και την εισβολή της Τουρκίας, διανύει διαρκώς κρίσιμες φάσεις που το φέρνουν όλο και πιο κοντά στην παγίωση της διχοτόμησης. Τώρα όμως, εξ αιτίας της μεγάλης κρίσης που προκάλεσε η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο και την εμπλοκή πολλών χωρών της περιοχής, ιδιαίτερα της Ελλάδας, το Κυπριακό προσπαθεί να ισορροπήσει πάνω στην κόψη του ξυραφιού.
Μέσα σε τούτο το επικίνδυνο, από κάθε άποψη, περιβάλλον κινήθηκαν, αφενός, οι μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία, για να μην επιτρέψουν να ξεφύγει ολότελα ο έλεγχος από τα χέρια τους και, αφετέρου, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο να επιτύχει την αποφυγή των εντάσεων που οδηγούσαν προς θερμό επεισόδιο, χωρίς να αφήνει λεκτικά απροστάτευτες τις χώρες μέλη της, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος και χωρίς να ανατρέπει τις προοπτικές συνέχισης της συνεργασίας της με την Τουρκία, αφού αυτό επιβάλλουν τα ζωτικά οικονομικά και άλλα συμφέροντα της Γερμανίας και άλλων ισχυρών μελών της.
Έτσι κυριάρχησε στην ΕΕ η πολιτική της κ. Μέρκελ που ήταν εξ αρχής ενάντια σε επιβολή μέτρων σε βάρος της Άγκυρας, κάτι που ευνοούσαν και αρκετές άλλες χώρες της ΕΕ. Η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία χάραξε, υπό τον πρόεδρο Αναστασιάδη και με τη στήριξη όλων των εθνικιστικών κομμάτων των Ελληνοκυπρίων, την πολιτική των περιφερειακών συμμαχιών με την ψευδαίσθηση ότι θα εξανάγκαζαν την Τουρκία να εγκαταλείψει τις επεμβάσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ και τις διχοτομικές της πολιτικές, απέτυχε να πείσει την ΕΕ για την ανάγκη επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία και ουσιαστικά απομονώθηκε.
Χωρίς διακριτή ενασχόληση
Αποκορύφωμα αυτών των πολιτικών διεργασιών και εξελίξεων ήταν τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τα οποία επικρατεί πλήρως η γερμανική πολιτική της αποκλιμάκωσης των εντάσεων και της αναζήτησης αμοιβαία αποδεκτών συμβιβασμών μεταξύ όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και της Τουρκίας για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών και τον επωφελή για όλους διαμοιρασμό του υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου. Προνοείται η σύγκληση προς τούτο πολυμερούς διάσκεψης, ενώ στο μεταξύ, με παρέμβαση του ΝΑΤΟ, αποφασίστηκε η διαρκής διαβούλευση μεταξύ στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων Τουρκίας και Ελλάδας για αποφυγή των εντάσεων μεταξύ των δυο σημαντικών μελών της συμμαχίας…
Για την Κύπρο τα συμπεράσματα της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έμειναν στην αοριστία και στα ευχολόγια. Προνοούν τη σύγκληση πενταμερούς για επίλυση των διαφορών Κύπρου-Τουρκίας, καλούν την Τουρκία να τερματίσει τις επεμβάσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ την προειδοποιούν με εξέταση μέτρων σε βάρος της, αν ως τη σύνοδο του ΕΣ, τον Δεκέμβρη, δεν συμμορφωθεί, και επιβεβαιώνουν την υποστήριξη τους σε νέες πρωτοβουλίες του γγ του ΟΗΕ για επανέναρξη των συνομιλιών με στόχο την επίτευξη λύσης Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Έτσι το Κυπριακό εγκλωβίζεται στην πακετοποίηση των προβλημάτων της Ανατολικής Μεσογείου να κινδυνεύει να θυματοποιηθεί προς όφελος των συμφερόντων των μεγάλων χωρών, αναβαθμίζεται ο ρόλος της Τουρκίας ως του βασικού παίκτη για τελικές διευθετήσεις σχετικά με την εκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου της κυπριακής ΑΟΖ και παραδίδεται η τουρκοκυπριακή κοινότητα στη δικαιοδοσία της Τουρκίας για την πορεία του Κυπριακού. Και αυτό με την ανοχή της επίσημης ελληνοκυπριακής πλευράς, που θεωρεί τους Τουρκοκύπριους απλό υποχείριο της Άγκυρας.
Οι πρώτες συνέπειες
Ήδη τα πρώτα σημάδια των συνεπειών που αντιμετωπίζει η Κύπρος είναι εμφανέστατα, παρά τη «θετική» πρωτοβουλία της Τουρκίας να αποσύρει προσωρινά από την κυπριακή ΑΟΖ το ένα από τα ερευνητικά της σκάφη, το Γιαβούζ. Οι εκλογές για την ανάδειξη του νέου τουρκοκύπριου ηγέτη διεξάγονται στις 11 και 18 του Οκτώβρη με άμεση και ενεργό επέμβαση της Τουρκίας, που επιθυμεί διακαώς την απομάκρυνση Ακιντζί από την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων και την υπερψήφιση Τατάρ, που είναι υποχείριό της, με ακραίες εθνικιστικές θέσεις και απορριπτικές της λύσης της ομοσπονδίας. Με τις ευλογίες της Άγκυρας προχωρεί η λεγόμενη κυβέρνηση Τατάρ στο άνοιγμα του παραλιακού μετώπου της περίκλειστης Αμμοχώστου ως πρώτο βήμα για εποικισμό της πόλης, κάτι που θα φέρει τον οριστικό ενταφιασμό του Κυπριακού με την ολοκλήρωση της διχοτόμησης.
Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη στήριξη όλων των εθνικιστικών-απορριπτικών της λύσης ομοσπονδίας κομμάτων δεν είναι άμοιρη ευθυνών για τον τελικό ενταφιασμό του Κυπριακού με την παγίωση της διχοτόμησης. Απόφυγε να ανταποκριθεί στις δραματικές εκκλήσεις Ακιντζί και όλων των τουρκοκυπριακών πολιτικών δυνάμεων που επιθυμούν τη λύση της ΔΔΟ και την επανένωση του νησιού, να προχωρήσουν σε προσυμφωνία λύσης ΔΔΟ, με πλήρη πολιτική ισότητα μεταξύ των ομόσπονδων κρατιδίων που θα διοικούνται από τις δυο κοινότητες, στέλνοντας τους ουσιαστικά το μήνυμα ότι δεν μας ενδιαφέρει η ΔΔΟ αν θα προνοεί την πολιτική ισότητα, όπως την διεκδικούν οι μη απορριπτικοί Τουρκοκύπριοι για να αισθάνονται ασφαλείς συμβιώνοντας με τους Ελληνοκύπριους ως Κύπριοι συμπατριώτες. Αδιαφόρησε αν θα βοηθούσε τους Τουρκοκύπριους να απαλλαγούν από την κηδεμονία της Τουρκίας και τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει μια τέτοια λύση. Τους άφησε έρμαια της Τουρκίας να τους υπόσχεται ασφάλεια και ευημερία… Αν ο Ακιντζί ηττηθεί από τον Τατάρ κλείνει, νομίζω, ο κύκλος της ελπίδας για λύση-επανένωση της Κύπρου και «αυτού του κακού γενομένου μύρια έπονται»…