Συνάντηση με την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, είχαν πριν από μερικές μέρες οι ενώσεις των αιθουσαρχών κινηματογράφων, στην οποία και εξέθεσαν τα ιδιαίτερα οξυμμένα προβλήματα του χώρου, με αφορμή την πανδημία και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπισή της. Όπως είπε στην «Εποχή» ο πρόεδρος της Κινηματογραφικής Ένωσης Βορείου Ελλάδος (Κ.Ε.Β.Ε.), κ. Χρήστος Λιόδης, η υπουργός και οι συνεργάτες της έδειξαν άγνοια για πολλά από τα θέματα. Τα βασικά ζητήματα τα οποία ετέθησαν ήταν η άμεση οικονομική ενίσχυση, με την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις αλλά όχι με τη μορφή χρηματοδότησης ή δανεισμού, και η πλήρης απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής ενοικίου –εφόσον οι αίθουσες παραμένουν κλειστές– με την παράλληλη απαλλαγή των ιδιοκτητών από τον ΕΝΦΙΑ για το ίδιο διάστημα. Όσον αφορά στο πρώτο ζήτημα, η απάντηση της υπουργού ήταν θετική και μένει να δούμε πότε θα υλοποιηθεί. Όσον αφορά όμως στο δεύτερο δεν υπήρξε σαφής απάντηση.
Να σημειώσουμε πως οι κινηματογράφοι, ως γνωστόν, στεγάζονται σε ειδικά κτίρια μεγάλης επιφάνειας και έτσι το ενοίκιό τους είναι αρκετά υψηλό, φτάνοντας αρκετές χιλιάδες ευρώ μηνιαίως. Επιπλέον το ενοίκιο πρέπει να καταβάλλεται και για τους μήνες που οι αίθουσες είναι κλειστές, από τα έσοδα που θα κάνουν την περίοδο από τον Οκτώβριο έως το Μάιο. Μια περίοδος, όμως, που φέτος δεν ξεκίνησε καν, καθώς η έξαρση της πανδημίας οδήγησε την κυβέρνηση στην αναστολή λειτουργίας των κινηματογράφων στην Αττική, από τις 21 Σεπτεμβρίου. Οι οποίοι ούτως ή άλλως θα λειτουργούσαν, σύμφωνα με τα υγειονομικά πρωτόκολλα με πληρότητα 50%, κάτι που στην πραγματικότητα σημαίνει 20%.
Όμως το κλείσιμο των κινηματογράφων στην Αττική έχει κι άλλες επιπτώσεις. Επειδή ο μεγαλύτερος αριθμός αιθουσών βρίσκεται σε αυτήν τη γεωγραφική περιφέρεια, άρα σε αυτήν κόβονται και τα περισσότερα εισιτήρια, οι εταιρείες διανομής δεν βγάζουν νέες ταινίες στην αγορά. Αυτό σημαίνει πως ούτε οι λιγότερες αριθμητικά αλλά υπαρκτές αίθουσες στη Θεσσαλονίκη και τις άλλες πόλεις, όπου οι κινηματογράφοι δεν έκλεισαν, έχουν ταινία για να προβάλλουν. Αφήστε, δε, που εξαιτίας την έλλειψης προϊόντος αλλά και θεατών πολλές αίθουσες δεν έχουν ανοίξει καν και ούτε προβλέπεται να ανοίξουν για φέτος! Αν λάβουμε υπόψη πως μεγάλες κινηματογραφικές βιομηχανίες, όπως η αμερικανική, έχουν σχεδόν διακόψει την παραγωγή νέων ταινιών λόγω κορονοϊού, γίνεται κατανοητό πως οι εταιρείες διανομής ουσιαστικά δεν διαθέτουν προϊόν προς πώληση και ό,τι έχουν το κρατούν για καλύτερες μέρες.
Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει, λοιπόν, είναι η κατάρρευση της αλυσίδας η οποία ξεκινά από την παραγωγή ταινιών, περνά στη διανομή και καταλήγει στην κατανάλωση. Με απλά λόγια, τι να προβάλλει η αίθουσα και τι να διανείμει ο διανομέας όταν δεν υπάρχει παραγωγή;
Οδεύουμε προς αλλαγή του τρόπου θέασης
Η κατάσταση είναι δραματική. Πολλοί επαγγελματίες σκέφτονται ακόμη και την αποχώρησή τους, καθώς, στην κυριολεξία, αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Κι αν κάπως κινήθηκαν τα εισιτήρια στις θερινές αίθουσες, με σαφή βέβαια μείωση εξαιτίας των μέτρων, ο τζίρος δεν φτάνει για να καλύψει τις τεράστιες απώλειες της χειμερινής περιόδου –καθώς οι ίδιοι άνθρωποι είναι ιδιοκτήτες και των χειμερινών αιθουσών.
Ενδεικτικοί της δραματικής κατάστασης είναι οι αριθμοί. Την περίοδο της καραντίνας την περασμένη άνοιξη, χάθηκαν 1.765.000 εισιτήρια κι στη συνέχεια χάθηκαν τον Ιούνιο 438.000 εισιτήρια, τον Ιούλιο 406.000 εισιτήρια και τον Αύγουστο 289.000 εισιτήρια. Συνολικά δηλαδή, μέχρι αυτήν τη στιγμή, οι κινηματογραφικές αίθουσες έχουν απολέσει φέτος 2.900.000 εισιτήρια!
Αν δεν παρθούν, λοιπόν, άμεσα και γενναία μέτρα, θα δούμε πολλές αίθουσες να μετατρέπονται σε σούπερ μάρκετ και ο τρόπος θέασης να αλλάξει στρέφοντας τους ανθρώπους προς τις κινηματογραφικές πλατφόρμες.
Οι εργάτες του σινεμά
Και τώρα ας πάμε στον πρώτο κρίκο της αλυσίδας, που είναι οι εργαζόμενοι στον κινηματογράφο, οι άνθρωποι οι οποίοι φτιάχνουν με τα χέρια τους τις ταινίες ή συμμετέχουν με κάποιον τρόπο στην παραγωγή τους. Δηλαδή οι σκηνοθέτες, οι σεναριογράφοι, οι τεχνικοί (ηχολήπτες, διευθυντές φωτογραφίας κ.ά.), οι ενδυματολόγοι, οι ηθοποιοί, οι φροντιστές και πολλοί ακόμη. Μερικές χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι ούτως ή άλλως τα τελευταία χρόνια ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο με την οικονομική κρίση, τώρα με την πανδημία βρέθηκαν σε αδιέξοδο αντιμετωπίζοντας ακόμη και πρόβλημα επιβίωσης. Το τι (δεν) έκανε η πολιτεία για τους ανθρώπους του Πολιτισμού συνολικά, είναι γνωστό. Οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιούν είναι η δική τους έκφραση για την αγωνία που βιώνουν. Την ίδια μέρα, δηλαδή στις 24 Σεπτεμβρίου 2020, που δημοσιοποιήθηκε η ανοιχτή επιστολή της Κ.Ε.Β.Ε. προς τον πρωθυπουργό, με ανοιχτή επιστολή προς την υπουργό Πολιτισμού, απευθύνθηκε και η Ένωση Κινηματογραφιστών Βόρειας Ελλάδας (Ε.Κ.Β.Ε.), ζητώντας την άμεση ενίσχυση της κινηματογραφικής κοινότητας.
Όπως επισημαίνεται στην επιστολή, ο πολιτισμός χτυπήθηκε βάναυσα από τα υγειονομικά μέτρα και τα μέτρα που ελήφθησαν για τους εργαζόμενους του χώρου ήταν πενιχρά, χωρίς καμία ουσιαστική σημασία και καμία στόχευση στα προβλήματα που βιώνουν καθημερινά οι άνθρωποι του πολιτισμού.
Οι κινηματογραφιστές ειδικότερα βρίσκονται σε αδιέξοδο. Όταν ανακοινώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού το Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης της Κινηματογραφικής Κοινότητας, οι εργαζόμενοι στο σινεμά αναθάρρησαν, αν και υπήρχαν αρκετές ελλείψεις. Στη συνέχεια όμως εμφανίστηκαν πολλές καταγγελίες στον Τύπο από σωματεία του χώρου και μέλη της κινηματογραφικής κοινότητας κατηγορώντας την κυβέρνηση για προχειρότητα στο σχεδιασμό, για αστοχίες και παρατυπίες. Έτσι ήρθε στο φως το σκάνδαλο που οδήγησε στην παραίτηση σύσσωμου του διοικητικού συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (Ε.Κ.Κ.), την οποία η κ. Μενδώνη έκανε δεκτή με μια απαξιωτική απάντηση, διορίζοντας μέσα σε μερικές ώρες το νέο ΔΣ, θαρρείς και το είχε σχεδιασμένο! Στην επιστολή παραίτησής τους τα μέλη του απερχόμενου ΔΣ αναφέρουν πως «ενυπάρχουν εξόφθαλμα μη νόμιμες διαδικασίες και κατάφωρες και κραυγαλέες παραβιάσεις της αρχής της ίσης μεταχείρισης και του υγιούς ανταγωνισμού».
Αξίζει όμως να σταθούμε και σε κάποια ακόμη σημεία της επιστολής της Ε.Κ.Β.Ε. προς την υπουργό, τα οποία καταδεικνύουν αφενός άγνοια αφετέρου τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η περιφέρεια. Σε καμία από τις προτάσεις που εγκρίθηκαν από το Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης δεν υπήρχε αναφορά σε παραγωγούς και κινηματογραφιστές οι οποίοι εργάζονται στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας. Υπογραμμίζεται δε το γεγονός πως στη Θεσσαλονίκη εδρεύουν πανεπιστημιακή σχολή κινηματογράφου, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου, η δημόσια τηλεόραση της ΕΡΤ-3, η δημοτική τηλεόραση TV-100, ενώ στη Δράμα έχει την έδρα του το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους. Δεν τα ήξερε αυτά η κ. υπουργός και οι σύμβουλοί της ή απλώς δεν ενδιαφέρονται;
Αν πράγματι ο στόχος του υπουργείου είναι η ενίσχυση της κινηματογραφικής παραγωγής στο σύνολό της, τότε, όπως αναφέρεται στην επιστολή, πρέπει να ακολουθήσουν και άλλοι κύκλοι ενίσχυσης, ένα μέρος της να κατευθυνθεί στη Βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη, όπου υπάρχει ζωντανή κινηματογραφική κοινότητα και να αναπτυχθούν περαιτέρω περιφερειακά προγράμματα ενίσχυσης της κινηματογραφικής παραγωγής.
Τέλος, ανάμεσα στις προτάσεις είναι και η άμεση υλοποίηση των σχεδίων ανάπτυξης της Βόρειας Ελλάδας, είτε με τη δημιουργία των μεγάλων κινηματογραφικών στούντιο, όπως είχε ανακοινωθεί και ξεκίνησε να υλοποιείται από την προηγούμενη κυβέρνηση αλλά πάγωσε με τη σημερινή, είτε με τη θεμελίωση συνεργασιών με διεθνή κινηματογραφικά στούντιο, ώστε να αναβαθμιστεί η κινηματογραφική παραγωγή αλλά και η εργασία.
«Η στήριξη και προστασία των εργαζομένων στο χώρο του πολιτισμού αποτελεί την πιο έμπρακτη απόδειξη του σεβασμού της πολιτείας απέναντι στην αξία της τέχνης και των ανθρώπων που την υπηρετούν», όπως σημειώνει η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Σία Αναγνωστοπούλου, σε επίκαιρη ερώτησή της προς την υπουργό Πολιτισμού.