Σε εκκένωση τελικά της προσφυγικής δομής στο ΠΙΚΠΑ Μυτιλήνης προχώρησε το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου χθες το πρωί, Παρασκευή 30/10, με τις αστυνομικές δυνάμεις να μεταφέρουν σε βανάκια τους 74 ανθρώπους, που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, στην παλιά δομή του Καρά Τεπέ, χωρίς να αφήσουν -αναιτιολόγητα και παρανόμως- τους δικηγόρους και τους ψυχολόγους να είναι παρόντες κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια στους πρόσφυγες της δομής.
«Η μεταφορά έγινε σαν να πρόκειται για εκκένωση κάποιας κατάληψης, όπως συκοφαντικά διαδίδει το υπουργείο για τη δομή προκειμένου να δικαιολογήσει τις ενέργειές του, με τους αστυνομικούς να είναι περισσότεροι από τους διαμένοντες και χωρίς να επιτρέπεται στους δικηγόρους να ελέγξουν τη διαδικασία και τα σχετικά έγγραφα που πρέπει να υπάρχουν γι’ αυτές τις επιχειρήσεις», τονίζεται στην «Εποχή» από την υπεύθυνη ΜΚΟ για τη δομή, Αλληλεγγύη Λέσβου.
Να σημειωθεί και πάλι ότι, παρά τις συνεχόμενες δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, περί «κατάληψης του χώρου» και «άτυπης δομής που λειτουργεί χωρίς κανένα απολύτως έλεγχο», ο χώρος του ΠΙΚΠΑ είχε παραχωρηθεί άτυπα για τη φιλοξενία ευπαθών ομάδων προσφύγων από το δήμο από το 2012 και το 2015 επίσημα από το υπουργείο Εργασίας, όπου και ανήκει το κτίριο. Άλλωστε, ακόμα και η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης έχει κάνει χρήση του κατά το παρελθόν, μεταφέροντας εκεί ασυνόδευτους ανήλικους.
Η εκκένωση της δομής είχε επιχειρηθεί αρχικά μία μέρα πριν, την Πέμπτη, ελλείψει όμως διοικητικής πράξης που να ορίζει επίσημα και έννομα την επιχείρηση, μετά από παρέμβαση και διαμαρτυρία των δικηγόρων της ΜΚΟ, η αστυνομία και η υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν. Για την επιχείρηση της Παρασκευής δεν είναι γνωστό αν υπήρξαν τα σχετικά εξατομικεύμενα έγγραφα μεταφοράς για κάθε διαμένοντα, όπως υποχρεούνται νομικά. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι για τη σχετική εντολή εκκένωσης, που είχε δοθεί από το υπουργείο Εργασίας τέλη Σεπτεμβρίου, έχει γίνει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) από 2 ευάλωτες περιπτώσεις και αναμένεται η απόφασή του τις επόμενες μέρες, ενώ εκατοντάδες κοινωνικοί φορείς, ανθρωπιστικές οργανώσεις και πολίτες έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους, με υπογραφή εκκλήσεων ακόμα και σε διεθνές επίπεδο.
«Η πολιτική του υπουργείου Μετανάστευσης οδεύει σε ολική επαναφορά της λογικής του 2012 και του Ξένιου Δία με αυτό το σχέδιο διαχείρισης του προσφυγικού, με την εκκένωση, δηλαδή, χώρων αλληλεγγύης που λειτούργησαν αποδοτικά όλα αυτά τα χρόνια και με την επιθυμία δημιουργίας κλειστών δομών, είτε κρατητηρίων, είτε κράτησης, είτε απομονωμένων από κατοικημένες περιοχές», σημειώνει ο Βασίλης Παπαδόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (το ΕΣΠ συνέδραμε νομικά τις δύο πρόσφυγες στην κατάθεση αιτήματος στο ΕΔΔΑ).
Παράλογη απόφαση
«Ο παραλογισμός αυτής της απόφασης είναι ότι πρόκειται για υποδειγματική δομή, όπως και η παλιά δομή στο Καρά Τεπέ, που έχει ανακοινωθεί ότι θα την κλείσουν μέχρι τις 31/12. Από το 2012 το ΠΙΚΠΑ έχει φιλοξενήσει χιλιάδες ευάλωτες περιπτώσεις, χωρίς να έχει δημιουργηθεί ουδέποτε το οποιοδήποτε πρόβλημα, το ίδιο ισχύει και για την παλιά δομή του Καρά Τεπέ. Ακόμα και τώρα τα τεστ που γίνονται εκεί για την πανδημία βγαίνουν αρνητικά, αποδεικνύοντας κιόλας ότι όταν οι άνθρωποι ζουν σε ανθρώπινες συνθήκες, όπου μπορούν να τηρήσουν μέτρα υγιεινής και κοινωνικής απόστασης, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα», επισημαίνει η Εριφύλη Χιωτέλλη, δημοτική σύμβουλος και επικεφαλής της παράταξης «Με Πυξίδα τον Πολίτη».
Ο μόνος σύμμαχος του υπουργείου σε αυτή την απόφαση, όπως εξηγεί η ίδια, ήταν ο δήμαρχος Μυτιλήνης, Στρ. Κύταλης, που από την προεκλογική περίοδο ακόμα υποσχόταν το κλείσιμο των δύο δομών, προκειμένου να ικανοποιήσει τα αιτήματα των πιο ακραίων ψηφοφόρων του, λέγοντας μάλιστα ότι οι χώροι θα «ξαναδοθούν» στους πολίτες της Μυτιλήνης. «Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το ΠΙΚΠΑ δεν σταμάτησε να λειτουργεί ως χώρος κατασκηνώσεων, προκειμένου να στεγαστούν οι πρόσφυγες, αλλά ήταν επί χρόνια κλειστό. Όμοια και το Καρά Τεπέ ήταν κάποτε κέντρο κυκλοφοριακής αγωγής, που είχε εγκαταλειφθεί όμως πολύ καιρό πριν και είχε σχεδόν καταστραφεί, γιατί ο δήμος δεν είχε χρήματα για τη συντήρησή του. Δεν διαφωνούμε να ξαναγίνουν αυτά τα κέντρα για τους πολίτες της Μυτιλήνης, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί κάπου αλλού. Δεν είναι ανάγκη, όταν το προσφυγικό βρίσκεται σε τέτοια ένταση, να οδηγήσουν τόσους ανθρώπους από υποδειγματικές συνθήκες, να ζουν μες στις λάσπες», τονίζει η δημοτική σύμβουλος.
2η Μόρια
Γιατί ακριβώς αυτό θα σημαίνει η μεταφορά τους στη νέα προσωρινή, υποτίθεται, δομή στο Καρά Τεπέ, όταν εκκενώσει το υπουργείο και την παλιά, όπου πήγαν οι άνθρωποι προς το παρόν. «Οι σκηνές στη νέα δομή είναι χωρίς πάτωμα, με αποτέλεσμα στην πρώτη βροχή πλημμύρισαν τα πάντα και ό,τι πράγματα τους είχαν σταλεί από την αλληλεγγύη φορέων και ανθρώπων, καταστράφηκαν και πετάχτηκαν. Ακόμα δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό, ενώ οι συνθήκες είναι κακές και για τους εργαζόμενους στο χώρο, προκαλώντας τη διαμαρτυρία τους. Γι’ αυτό άλλωστε έχουμε ολοένα και αυξανόμενα κρούσματα τόσο στους διαμένοντες, όσο και στο εργασιακό προσωπικό. Και πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι ακόμα δεν έχει πιάσει ο χειμώνας στο νησί, σε μια σοβαρή κακοκαιρία οι σκηνές πραγματικά δεν θα αντέξουν, θα διαλυθούν τα πάντα», περιγράφει η Εριφύλη Χιωτέλλη.
Γι’ αυτό και η κοινή έκθεση του ΕΣΠ και της Oxfam για τη νέα δομή, που δημοσιεύτηκε προ ολίγων ημερών, κάνει λόγο για «2η Μόρια». Πιο αναλυτικά, βάσει της έρευνας, οι σκηνές είναι καλοκαιρινές και η κάθε μία φιλοξενεί τουλάχιστον 8 άτομα (μπαίνοντας στο χειμώνα και εν μέσω πανδημίας, να συμπληρώσουμε εμείς), τοποθετημένες σε παλιό πεδίο βολής, χωρίς να έχει γίνει πριν κανένας έλεγχος για τυχόν εντοπισμό ναρκών, όπως όφειλε. Το κέντρο, 1,5 μήνα μετά τη πρώτη μέρα λειτουργίας, ακόμα έχει σημαντικές ελλείψεις σε συστήματα αποχέτευσης κι αποστράγγισης.
Επίσης, «το φαγητό παρέχεται μόνο μία ή δύο φορές την ημέρα. Πολλοί άνθρωποι διαμαρτύρονται για την ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού. Τις πρώτες μέρες λειτουργίας της δομής, γυναίκες και παιδιά λιποθυμούσαν από την πείνα», όπως καταγράφει η έκθεση. Τουαλέτα αντιστοιχεί 1 ανά 20 άτομα, χωρίς καμία να είναι προσβάσιμη σε ανθρώπους με αναπηρία και ακόμα δεν έχουν τοποθετηθεί ντουζιέρες, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να αναγκάζονται να πλυθούν στη θάλασσα, κάτι που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους. Οι γυναίκες δε διατρέχουν ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς λόγω ανεπαρκούς φωτισμού και διαχωρισμού των δομών υγιεινής, αυξάνονται οι πιθανότητες να πέσουν θύματα σεξουαλικής και έμφυλης βίας.
Χωρίς επίσης επαρκές τρεχούμενο νερό, με ελάχιστες ιατρικές υπηρεσίες και καθόλου παροχή μασκών στους διαμένοντες, τα μέτρα προφύλαξης από την πανδημία είναι πραγματικά ανύπαρκτα.
Την ίδια ώρα, τα μηνύματα από το υπουργείο συνεχίζουν να είναι αντιφατικά όσον αφορά τη στέγαση των προσφύγων στο νησί, καθώς, από τη μία, η δομή θα είναι προσωρινή, αλλά, από την άλλη, η σύμβαση παραχώρησης είναι για 5 χρόνια. Ταυτόχρονα, ενώ ο Ν. Μηταράκης υπόσχεται ότι μέχρι τον Ιούνιο στο νησί θα διαμένουν μόνο 2.000 πρόσφυγες, προσπαθεί να πείσει από κοινού με τον δήμαρχο να υποδειχθεί χώρος όπου θα φτιαχτεί η κλειστή υπερδομή των 7.000 ανθρώπων.
«Αυτή τη στιγμή ψάχνουν να βρουν άλλο χώρο, ακούγεται για κοντά στο καμένο δάσος, πάντα απομακρυσμένο και απομονωμένο από όλους τους οικισμούς του νησιού, γεγονός στο οποίο ως παράταξη διαφωνούμε κάθετα, συν του κλειστού χαρακτήρα της δομής. Τι είναι οι πρόσφυγες για να επιθυμούν την εξορία τους στο πυρ το εξώτερον; Οι άνθρωποι πρέπει να ζουν μέσα και κοντά στον κοινωνικό ιστό, γιατί έτσι μόνο δεν θα δημιουργούνται εκρηκτικές καταστάσεις και θα επιτευχθεί η ένταξή τους. Αν όντως θα πρόκειται για 2.000, όπως εξαγγέλλει ο υπουργός, εμείς προτείνουμε να στεγαστούν στις δομές του ΠΙΚΠΑ και του παλιού Καρά Τεπέ, που έχουν ακριβώς αυτή τη χωρητικότητα. Έτσι και θα διαμένουν σε πολύ καλές συνθήκες, κοντά στην πόλη ώστε να υπάρξει καλή συνύπαρξη και δεν θα υπάρξει έξτρα κόστος για το κράτος», σημειώνει η Εριφύλη Χιωτέλλη.
Αυξάνονται τα κρούσματα στη ΒΙΑΛ
Την ίδια ώρα, ιδιαίτερα επικίνδυνη για την υγεία των προσφύγων φαίνεται να καθίσταται η κατάσταση και στο νησί της Χίου, καθώς ολοένα και περισσότερα κρούσματα κορονοϊού εντοπίζονται σε εργαζόμενους και διαμένοντες του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στη ΒΙΑΛ.
«Αυτή τη στιγμή στη ΒΙΑΛ βρίσκονται περίπου 3.200 άνθρωποι (η χωρητικότητα είναι για 1.300) και σε τεστ έχουν υποβληθεί 700, με το 10% περίπου να βρίσκεται θετικό στον ιό. Ευτυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ασυμπτωματικοί και δεν κινδυνεύει η ζωή τους, ούτε χρειάζεται προς το παρόν η νοσηλεία τους στο νοσοκομείο. Αν βέβαια αναγάγουμε αυτό το ποσοστό που βρέθηκε θετικό στον πληθυσμό της ΒΙΑΛ, καταλαβαίνουμε ότι στην πραγματικότητα τα κρούσματα μέσα στο ΚΥΤ μπορεί να φθάνουν και τα 300-320», περιγράφει ο Μανώλης Στάθης, δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής του «Δικτύου Πολιτών».
Παρά τα δεδομένα της εποχής, όμως, και των συνθηκών του κέντρου που σίγουρα θα οδηγούσαν σε μια τέτοια κατάσταση λόγω του συνωστισμού, το υπουργείο δεν είχε λάβει κανένα μέτρο για την περίθαλψη και απομόνωση τέτοιων περιστατικών, με αποτέλεσμα 28 από τα κρούσματα να μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις που έχει νοικιάσει στη Λευκωνιά για την καραντίνα των νεοεισερχόμενων. Εκεί, όμως, δεν υπάρχουν ούτε κατάλληλες υποδομές για την περίθαλψή τους, ούτε ιατρική υποστήριξη, ούτε έστω αρκετά κρεβάτια, με ανθρώπους να κοιμούνται στο πάτωμα, σύμφωνα με το δημοτικό σύμβουλο. Τα δε υπόλοιπα κρούσματα έχουν μεταφερθεί σε δύο κοντέινερ μέσα στο ΚΥΤ, όπου βρίσκονται στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, χωρίς να τους επιτρέπεται η έξοδος από αυτά.
«Η σημαντικότερη έλλειψη, όμως, είναι ότι δεν υπάρχουν γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό για το ΚΥΤ. Όποια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προσφέρεται, είναι από μία ισπανική ΜΚΟ. Είναι επιτακτική ανάγκη η κυβέρνηση να στείλει γιατρούς στο κέντρο, η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη», απευθύνει έκκληση ο Μανώλης Στάθης.
Ανάθεση σκάνδαλο
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι παρά τις συνεχόμενες ρητορικές επιθέσεις του υπουργείου στις ΜΚΟ, σε πολλές περιπτώσεις συνεχίζουν να καλύπτουν βασικές ανάγκες στο προσφυγικό, που το κράτος δεν έχει αναλάβει ακόμα τις ευθύνες του, όπως αποδεικνύεται από το παραπάνω περιστατικό.
Η επίθεση, βέβαια, φαίνεται να αφορά μόνο συγκεκριμένες ΜΚΟ, ενώ άλλες, που στην πραγματικότητα δεν είναι καν τέτοιες, πληρώνονται σκανδαλωδώς αδρά από το υπουργείο, όπως έκανε γνωστό, με επίκαιρη ερώτησή του ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Καμίνης. Πρόκειται για τη Hopeland ΑΜΚΕ, που συστάθηκε πριν ένα μήνα μόλις και χωρίς να πληροί τα κριτήρια του μητρώου ΜΚΟ, θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα ESTIA II και θα διαχειριστεί το ποσό των 1.137.224 ευρώ. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του βουλευτή, η εν λόγω «ΜΚΟ» αποτελεί μετεξέλιξη της δημοτικής παράταξης «Πρωτοβουλία Αγ. Δημητρίου», με επικεφαλής πρώην στέλεχος της ΝΔ.
Επαναπροωθήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Έκτακτη σύσκεψη του ΔΣ της Frontex, στις 10 Νοεμβρίου, ανήγγειλε η ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον προκειμένου «να συζητήσει τις αναφορές για περιστατικά επαναπροώθησης στην Ελλάδα και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων», μετά και τα αποκαλυπτικά βίντεο-ρεπορτάζ του γερμανικού Σπίγκελ, που δείχνουν την εμπλοκή και του ευρωπαϊκού οργανισμού στις παράνομες ενέργειες του ελληνικού λιμενικού.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του οργανισμού, Φαμπρίς Λετζερί, ανακοίνωσε μετά τα δημοσιεύματα τη διεξαγωγή εσωτερικής έρευνας, αλλά έσπευσε να τονίσει a priori, ακολουθώντας την πρακτική της ελληνικής κυβέρνησης, ότι «μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί κανένα έγγραφο ή άλλο υλικό που να τεκμηριώνει τυχόν κατηγορίες για παράβαση του νόμου ή του κώδικα δεοντολογίας του Frontex». Αν μη τι άλλο, βέβαια, έστω και τυπικά, η δράση του οργανισμού στα ελληνικά ύδατα πρόκειται να διερευνηθεί, σε αντίθεση με αυτές των ελληνικών αρχών, όπως αρνείται πεισματικά η κυβέρνηση.
«Οι αυξανόμενες καταγγελίες για επαναπροωθήσεις, που προκάλεσαν την παρέμβαση της αρμόδιας ευρωπαίας επιτρόπου, και μάλιστα με τον τρόπο που αναφέρονται ότι γίνονται, θέτουν σημαντικά ερωτηματικά για τη δράση των αρμόδιων αρχών, όπως και για τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού περί μείωσης των ροών εντός του 2020. Η δε αναφερθείσα ανάμειξη ή συγκάλυψη της Frontex σε περιστατικά επαναπροωθήσεων είναι ακόμα περισσότερο ανησυχητική, καθώς υποδηλώνει και μια πιθανή ανοχή της Ευρώπης στα καταγγελλόμενα περιστατικά», σημειώνει σχετικά ο Βασίλης Παπαδόπουλος.