Στην Αίγυπτο, τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά την άνοδο του Α.Φ Σίσι στην εξουσία το 2015, τα δικαιώματα του ανθρώπου και κυρίως αυτό της ελεύθερης έκφρασης έχουν περιοριστεί. Είναι πολλοί οι πανεπιστημιακοί, ηθοποιοί, δικηγόροι, πολιτικά στρατευμένοι που ρίχτηκαν στις φυλακές στο όνομα της προστασίας της εθνικής ασφάλειας. Στο στόχαστρο έχει μπει και το Διαδίκτυο όπου όσο αυξάνεται ο αριθμός των χρηστών/τριών τόσο σκληραίνει ο θεσμοποιημένος έλεγχος. Ο τελευταίος σχετικός νόμος (2018) επιτρέπει στο κράτος να μπλοκάρει τα σάϊτς - μπλόγκς που θεωρεί ότι απειλούν την εθνική ασφάλεια ή παραβιάζουν αξίες της κοινωνίας και να επιτηρεί όσους προσωπικούς λογαριασμούς «παρακολουθούν» περισσότερα από 5.ΟΟΟ άτομα. Αρκετά από αυτά, όπως καταγγέλλει η Αιγυπτιακή Επιτροπή Δικαιωμάτων και Ελευθεριών έχουν πάρει ήδη ..σειρά για καταδίκες. Παράλληλα, από τις αρχές του 2020 εντάθηκε το κυνήγι των σύγχρονων μαγισσών, δηλαδή νέων κατά κανόνα κοριτσιών, με καταγωγή μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα που καταδικάζονται και φυλακίζονται για παραβίαση των αξιών της κοινωνίας και της οικογένειας. Όσο για τα ομοφυλόφιλα άτομα, φαίνεται ότι σύντομα θα βρεθούν και αυτά στο στόχαστρο του κράτους.
«Με την άδεια της αιγυπτιακής οικογένειας»
Στο πλαίσιο αυτό, τον περασμένο Ιούλιο, πέντε προφυλακισμένες νεαρές αιγύπτιες [η μεγαλύτερη 22 χρονών, με 2 εκατ. άτομα να την «ακολουθούν» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ)] καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης δύο ετών και χρηματικό πρόστιμο 300.00 αιγυπτιακές λίρες (περίπου 16.000 ευρώ) για «υποκίνηση σε πορνεία, προτροπή σε ακολασία και παραβίαση των αξιών της αιγυπτιακής οικογένειας». Διέπραξαν όλα αυτά επειδή ανάρτησαν βίντεο στη, δημοφιλή στη νεολαία, εφαρμογή Tik Tok όπου χόρευαν οριεντάλ* στο σπίτι, ή/και τραγουδούσαν αιγυπτιακά τραγούδια ή σατίριζαν, με μότο (hastag) «με την άδεια της αιγυπτιακής οικογένειας». Αξίζει να επισημανθεί ότι μία από τις κατηγορούμενες αρνήθηκε να υποστεί τεστ παρθενίας και παρόλο που είχε πληρώσει την εγγύηση και αφεθεί προσωρινά ελεύθερη, επέστρεψε πολύ σύντομα στη φυλακή με προσχηματικές κατηγορίες.
Πολλές γυναίκες σε ένδειξη αλληλεγγύης ανάρτησαν παρόμοια βίντεο στα ΜΚΔ και κάποιες από αυτές, όπως η 16χρονη Μamar Samy καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών χρόνων για «προτροπή σε ακολασία», ή λίγο αργότερα δυο χορεύτριες οριεντάλ.
Το «κυνήγι» συνεχίζεται και, από όσο γνωρίζουμε, βρίσκονται στη φυλακή τουλάχιστον είκοσι νέες γυναίκες**.
Με αφορμή τις καταδίκες των τικ-τόκερς κοριτσιών τέθηκαν και συζητήθηκαν ευρέως στα ΜΚΔ μια σειρά ερωτημάτων που αναδεικνύουν και την ταξική διάσταση της καταστολής. Ενδεικτικά, γιατί οι γυναίκες του Τικ-Τοκ ποινικοποιούνται, ενώ άλλες που ανάρτησαν βίντεο χορεύοντας και φορώντας μπικίνι στις λουξ παραλίες όχι; Γιατί οι χοροί οριεντάλ επιτρέπονται στα πολυτελή ξενοδοχεία και τις ακριβές κρουαζιέρες στο Νείλο;
Αυτά τα κορίτσια μετέτρεψαν σε μέσο διαμαρτυρίας κατά του συντηρητισμού και της έμφυλης καταπίεσης τους αμφίσημους παραδοσιακούς χορούς οριεντάλ***, το τραγούδι και τη σάτιρα, τα «προκλητικά» ή «διεγερτικά» κατά τις αρχές ρούχα (π.χ. βαθύ ντεκολτέ, ακάλυπτο κεφάλι οι περισσότερες, φούστες που δεν έχουν το πρέπον μήκος).
Το αιγυπτιακό Me Too ξαναζωντανεύει
Δεν είναι ενδεχομένως τυχαίο ότι την ίδια περίοδο με την εντατικοποίηση της καταστολής όλο και περισσότερες νέες γυναίκες είχαν αρχίσει να καταγγέλλουν σεξιστικές επιθέσεις ή και βιασμούς εναντίον τους. Ενδεικτικό παράδειγμα η 17χρονη Menna Abdel –Aziz η οποία, τον περασμένο Μάη, στο τικ τοκ ανάρτησε βίντεο με το πρόσωπό της καλυμμένο σχεδόν από μώλωπες και μίλησε για τον ομαδικό βιασμό της. Το δικαστήριο αναγνώρισε το βιασμό και ταυτόχρονα την καταδίκασε για προτροπή σε ακολασία. Οι έξι βιαστές κρατούνται. Η Αιγυπτιακή Πρωτοβουλία για τα ατομικά δικαιώματα ζητά την άμεση απελευθέρωσή της, απαιτώντας να «θεωρηθεί θύμα βιασμού και μία επιβιώσασα».
Παρόλα αυτά, πληθαίνουν οι νέες γυναίκες που καταγγέλλουν τον/τους βιαστή/βιαστές τους δημόσια και τις περισσότερες φορές τον/τους ονοματίζουν. Για την αποφυγή των πολλαπλών προβλημάτων που δημιουργεί η δημοσιότητα που δίνουν οι γυναίκες, από τον περασμένο Ιούλιο οι μηνύσεις για σεξουαλική παρενόχληση ή βιασμό είναι ανώνυμες.
Αυτός ο νέος ακτιβισμός ανάγκασε το κράτος να αναγνωρίσει το μέγεθος της σεξουαλικής παρενόχλησης και της έμφυλης βίας κατά των γυναικών. Το τι σηματοδοτεί αυτή η αναγνώριση για τις γυναίκες και ιδιαίτερα τις νέες είναι ..μια άλλη ιστορία.
*Γνωστός στη Δύση ως χορός της κοιλιάς
**Εκτός από τις νέες γυναίκες καταδικάζονται και κάποιοι νεαροί διαχειριστές προσωπικών λογαριασμών ή σάιτς που, όμως δεν δημοσιοποιούνται τα ονόματά τους
*** «…ένας χορός που αντανακλά τη στερεοτυπική εικόνα της γυναίκας–σεξουαλικό αντικείμενο, αλλά ταυτόχρονα ..και το σώμα και το απελευθερώνει από τις όποιες αναστολές του ….»