Συζητάμε με τον Πήτερ Μπράτσις, αναπληρωτή καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο της Πόλης της Νέας Υόρκης, για το διαφαινόμενο εκλογικό αποτέλεσμα και την επόμενη μέρα στις ΗΠΑ.
Με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα φαίνεται ότι κερδίζει στο νήμα την προεδρία ο Μπάιντεν. Πώς προέκυψε ένα τόσο οριακό αποτέλεσμα;
Ο Μπάιντεν και οι Δημοκρατικοί δεν είχαν ένα πολιτικό όραμα και δεν κατάφεραν έτσι να προσελκύσουν ψηφοφόρους. Ούτε κατάφεραν να διαφοροποιηθούν από τον Τραμπ. Για παράδειγμα, ο Τραμπ στράφηκε εναντίον του κινήματος Black Lives Matter και ο Μπάιντεν δεν παρουσίασε ένα σχέδιο για την αστυνομική βία, αντίθετα υποστήριξε την αύξηση του προϋπολογισμού για τον εξοπλισμό της αστυνομίας. Το ότι ο Μπάιντεν δεν κατάφερε μέσα στην πανδημία να έχει μια σαφή νίκη είναι σύμπτωμα της έλλειψης πολιτικής και του γεγονότος ότι δεν φαίνεται πειστικό το πρόγραμμα των Δημοκρατικών ως λύση στην κρίση. Το όραμα του Μπάιντεν είναι να πάμε πίσω τα πράγματα, πριν την εκλογή του Τραμπ. Αυτό δεν αποδείχθηκε αρκετό για να πάει ο κόσμος να τον ψηφίσει, για να φέρει την «αλλαγή».
Πώς κατάφερε ο Τραμπ να κάνει ντέρμπι την αναμέτρηση; Συσπειρώθηκαν οι συντηρητικές δυνάμεις, για να αποτρέψουν την εκλογή Μπάιντεν;
Δεν νομίζω. Ο Τραμπ, συγκριτικά με το 2016, αύξησε τα ποσοστά του στις μειονότητες, στους ισπανόφωνους και τους μαύρους. Ένας από τους λόγους που κέρδισε την Φλόριντα, μια πολιτεία-κλειδί, ήταν γιατί υπερψηφίστηκε από τους ισπανόφωνους. Από εκεί και πέρα, είχε πειθώ η εκστρατεία του Τραμπ. Κατηγορούσε τους Δημοκρατικούς πως δεν έχουν πρόγραμμα, πρόβαλε τα δικά του πεπραγμένα και υποστήριζε πως θα είναι καλύτερος από την προηγούμενη φορά, πως θα ξεπεράσει τον εαυτό του. Αυτή η στρατηγική βρήκε ευήκοα ώτα και έτσι κατάφερε να κάνει τη μεγάλη ανατροπή.
Εκτιμάται πως μια κυβέρνηση Μπάιντεν, από τη στιγμή που η Γερουσία θα κυριαρχείται από τους Ρεπουμπλικάνους, δεν θα έχει νομοθετική εξουσία και επομένως μεταρρυθμίσεις όπως το Medicare for All (Υγεία για όλους) και το Green New Deal (Πράσινη Νέα Συμφωνία) θα μείνουν προεκλογικές δεσμεύσεις.
Το Obamacare, που υποχρέωνε όλους τους αμερικανούς πολίτες να αγοράσουν ασφάλεια υγείας, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ασφαλίστρων, αφού υποχρεώθηκαν οι εταιρείες να ασφαλίσουν και όσους είχαν πρόβλημα υγείας, που παλιότερα δεν συνέβαινε. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 60% των ερωτηθέντων είναι υπέρ του Medicare for All, του προγράμματος που συνέταξε η ομάδα του Μπέρνι Σάντερς και προβλέπει πως η ασφάλεια υγείας θα είναι δημόσια και δωρεάν για όλους. Ο Μπάιντεν, όμως, είναι εναντίον του προγράμματος αυτού και δεν υπάρχει περίπτωση να το φέρει προς ψήφιση ούτε να το υποστηρίξει. Από εκεί και πέρα, και να θέλει να περάσει κάποιες μεταρρυθμίσεις, δεν θα μπορεί. Τα χέρια του είναι δεμένα.
Θα δούμε, πιστεύεις, μια αντίστοιχη δυστοκία με την κυβέρνηση Ομπάμα;
Η κυβέρνηση Ομπάμα τα δύο πρώτα χρόνια είχε την πλειοψηφία της βουλής. Αποτέλεσμα μηδέν, περίπου. Και αυτή η αδράνεια είναι μια σημαντική πηγή των σημερινών αποτελεσμάτων. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη πως θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους οι Δημοκρατικοί. Συν ότι οι Δημοκρατικοί έχουν σαφώς μετατοπιστεί στα δεξιά, έκτοτε. Ο Μπάιντεν που τον λένε «σοσιαλιστή» είναι πιο δεξιός από τον μέσο Ρεπουμπλικάνο.
Σε μήνυμά του ο Μπέρνι Σάντερς είπε πως το μήνυμα των εκλογών δεν ήταν Μπάιντεν εναντίον Τραμπ αλλά Δημοκρατία εναντίον Τραμπ. Κέρδισε τελικά η Δημοκρατία;
Οι εκλογές δεν διασφαλίζουν τη δημοκρατία. Διασφαλίζουν την εκλογή αυτού που θα κυβερνήσει. Και δεν είναι ο καλύτερος υποψήφιος αυτός που κερδίζει, αλλά αυτός που έχει τους μεγαλύτερους χορηγούς, που έχει τη στήριξη μιας ολιγαρχίας. Και η ψήφος είναι ατομική πράξη, δεν είναι συλλογικός αγώνας. Τώρα, οι περισσότεροι είναι σπίτι τους, κολλημένοι στις τηλεοράσεις και βλέπουν αποτελέσματα, μέχρι να μάθουν ποιος θα είναι ο πρόεδρός τους.
Ο Μπέρνι Σάντερς κατάφερε να κινητοποιήσει ένα μεγάλο πλήθος. Αυτή η μαγιά ανθρώπων, που κινητοποιούνται και διεκδικούν, θα μείνει και μετά τις εκλογές ή θα απογοητευτεί και θα αποσυρθεί;
Ο Μπέρνι Σάντερς, πράγματι, κατάφερε να κινητοποιήσει πολύ κόσμο, όμως δεν έχει τις δομές αυτός ο κόσμος να στηριχθεί και μετά τις εκλογές, για να συνεχίσει να διεκδικεί. Ο κόσμος θα πρέπει να καταλάβει ότι οι αλλαγές που επιδιώκει δεν γίνονται μέσα από το εκλογικό σύστημα και να αλλάξει τακτική. Αλλά μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση για κάτι τέτοιο.
Οπότε η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει, αν έχει στο τιμόνι έναν Δημοκρατικό, θα συνεχίσει την οπισθοδρόμηση, μιας και ίσως δεν υπάρχει μια βάση που θα ασκεί ισχυρή πίεση;
Το όραμα του Μπάιντεν είναι να πάμε πίσω στο 2015. Το όραμα του Τραμπ είναι να πάμε πίσω στο 1950. Κανένα από τα δύο οράματα δεν δίνει λύση στα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος. Και αυτό δεν ισχύει μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ελλάδα, την Ευρώπη και παντού.