Τουλάχιστον σε 16 από τις 34 φυλακές της χώρας έχουν καταγραφεί κρούσματα κορονοϊού, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων, και παρόλ’ αυτά η γενική γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής κρίνει την κατάσταση «ελεγχόμενη» και δεν παίρνει ούτε εκ των υστέρων μέτρα. Ενδεικτική για το τι συμβαίνει στις φυλακές, είναι η εικόνα που παρουσιάζει η φυλακή των Διαβατών, καθώς ακριβή εικόνα για το τι επικρατεί στα σωφρονιστικά καταστήματα δεν μπορούμε να έχουμε, αφού δεν διενεργούνται μαζικά τεστ ούτε μετά τον εντοπισμό κάποιου κρούσματος.
Στις φυλακές Διαβατών, μέχρι στιγμής, έχουν εντοπιστεί 108 θετικά κρούσματα, ενώ ακόμα ο ΕΟΔΥ δεν έχει διενεργήσει τεστ στο σύνολο των κρατουμένων (450). Σύμφωνα δε με ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, φαίνεται να έχει καταγραφεί και ο πρώτος θάνατος, ενός 69χρονου με υποκείμενο νόσημα.
Σημειώνεται ότι το πρώτο κρούσμα που διαπιστώθηκε ήταν στις 20 Οκτωβρίου και αφορούσε σωφρονιστικό υπάλληλο. Παρότι, όμως, συνέχισαν να βρίσκονται θετικοί κι άλλοι συνάδελφοί του, ο ΕΟΔΥ κλήθηκε να πάει στη φυλακή για την εξέταση των κρατουμένων μόλις στις 6 Νοεμβρίου.
Χωρίς μάσκες, απολυμάνσεις και νερό
«"Ειδικό σχέδιο για την περαιτέρω θωράκιση των καταστημάτων κράτησης όλης της χώρας" από τον κορονοϊό ανακοίνωσε στις 11/11/2020 η ΓΓΑΠ. Η μέχρι τώρα θωράκισή τους βασίστηκε σε απαγορεύσεις και περιορισμούς, που οδήγησαν στην αύξηση της απόστασης των κρατουμένων από την κοινωνία, χωρίς τελικά να κρατήσουν στην επιθυμητή απόσταση τον κορονοϊό από τις φυλακές. Η επανάπαυση βάσει του (πλασματικά, ελλείψει ελέγχων;) μηδενικού αριθμού κρουσμάτων των προηγούμενων μηνών δίνει καθυστερημένα τη θέση της στη διενέργεια ελέγχων και την παροχή κάποιων υγειονομικών υπηρεσιών. Ωστόσο, το βασικό κατά τους ειδικούς προαπαιτούμενο για τον περιορισμό της διασποράς του ιού, η "κοινωνική αποστασιοποίηση" εξακολουθεί να αγνοείται στους κλειστούς χώρους διαβίωσης των κρατουμένων: κανένα μέτρο αποσυμφόρησης, τουλάχιστον για τους ευάλωτους. Και αποκλεισμένοι και στοιβαγμένοι και στην πανδημία εκτεθειμένοι...», σχολιάζει στην «Εποχή» ο Νίκος Κουλούρης, καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Πιο αναλυτικά, μέχρι τώρα στις φυλακές έχει γίνει μόνο μια απολύμανση-σκάνδαλο, με χλωρίνη που κόστισε 800.000 ευρώ, τον Απρίλιο. Όλο αυτό το διάστημα δεν είχαν μοιραστεί μάσκες και αντισηπτικά ούτε στους κρατούμενους, ούτε στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, όπως μας περιγράφει η Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα των κρατουμένων. Ούτως ή άλλως η όλη συζήτηση περί τήρησης των κανόνων υγιεινής στις φυλακές είναι δυστυχώς κωμικοτραγική, αφού σε αρκετά καταστήματα, όπως στα Γρεβενά και στον Δομοκό, δεν έχουν ούτε τρεχούμενο νερό όλες τις ώρες. Για την ακρίβεια στα Γρεβενά το καλοκαίρι, νερό υπήρχε μόνο για 2 ώρες κάθε μέρα.
Η πλειονότητα των φυλακών, επίσης, δεν έχει καθόλου ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις γίνεται μεταφορά ασθενών στο νοσοκομείο.
Περαιτέρω περιορισμός δικαιωμάτων
Αντί, βέβαια, να επιλυθούν όλα αυτά τα ζητήματα, το υπουργείο μπροστά στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, όμοια με το πρώτο, αποφάσισε και πάλι τον περαιτέρω αποκλεισμό των κρατουμένων, απαγορεύοντας από τις άδειες και τα ανοιχτά επισκεπτήρια, μέχρι και τα κλειστά, όπου γίνονται με τζάμι και τηλέφωνο, την αλληλογραφία και την παραλαβή δεμάτων, που ουδεμία σχέση έχουν με τη μετάδοση του ιού. «Πρόκειται για την πλήρη απομόνωση των κρατουμένων από την οικογένειά τους, που δεν μπορεί να τους στείλει πια ούτε ένα γράμμα, ή κάποιο βιβλίο, ρούχο, τίποτα. Πέραν ότι αυτό είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την ψυχολογία τους, μπορεί να διευκολύνει την αύξηση του παρεμπορίου μες στις φυλακές και την εκμετάλλευση των κρατουμένων, και σίγουρα δεν αιτιολογείται από υγειονομικής άποψης. Φαίνεται ότι τα μέτρα που λαμβάνονται είναι καθαρά τιμωρητικά και στόχος είναι η περιστολή των δικαιωμάτων, που φοβόμαστε ότι θα παραμείνει και μετά την πανδημία», τονίζεται από την Πρωτοβουλία.
Την ίδια ώρα, βέβαια, συνεχίζεται η είσοδος στις φυλακές διαφόρων ανθρώπων απαραίτητων για τη λειτουργία τους, όπως σωφρονιστικοί, προμηθευτές κοκ, χωρίς έστω να τους γίνεται κάποια θερμομέτρηση και με κίνδυνο να μεταφέρουν τον ιό στους έγκλειστους. Άλλωστε, όλο το προηγούμενο διάστημα μετά την πρώτη καραντίνα, οι έφοδοι της Ομάδας Αντιμετώπισης Έκνομων Ενεργειών στις φυλακές της χώρας ήταν συνεχείς και χωρίς κανένα μέτρο προφύλαξης.
Παράλληλα δε, ενώ έχουν περάσει τόσοι μήνες από την εκδήλωση της πανδημίας, το υπουργείο ακόμα δεν έχει ορίσει ειδικούς χώρους καραντίνας για τυχόν κρούσματα στις φυλακές, με αποτέλεσμα κάθε φόρα να προσπαθεί να εντοπίσει κάποιον κατόπιν εορτής. Πράγμα ούτως ή άλλως δύσκολο, αφού επικρατεί υπερσυνωστισμός -ο πληθυσμός είναι 12.000 και η χωρητικότητα των καταστημάτων 9.000-, με κρατουμένους να κοιμούνται μέχρι και στο πάτωμα, σύμφωνα με τον Πάνο Λάμπρου, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ και του Τομέα για τα Δικαιώματα.
Αναγκαία η αποσυμφόρηση
«Συν των υγειονομικών μέτρων, η κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει απαραιτήτως την αποσυμφόρηση των φυλακών, ώστε, στο χειρότερο σενάριο, να είμαστε τουλάχιστον σύμφωνοι με τις διεθνείς προδιαγραφές. Και πάλι, βέβαια, οι συνθήκες σ’ αυτή την περίπτωση θα ήταν ασφυκτικές. Αν θέλουμε να σώσουμε όντως ανθρώπινες ζωές, θα πρέπει να γίνει μια πιο μεγάλη και δίκαιη αποσυμφόρηση, ξεκινώντας από την αποφυλάκιση των ευάλωτων ομάδων (ηλικιωμένοι, ανάπηροι, ασθενείς, μωρομάνες και ανήλικοι), και προχωρώντας έπειτα στους υπόδικους, εκτός από όσους κατηγορούνται για ειδεχθή εγκλήματα και όσων οι κατηγορίες φέρουν ισόβια ποινή, μέχρι να γίνει η δίκη τους. Αντίστοιχα, θα έπρεπε να αποφασιστεί για όσους έχουν εκτίσει το μεγαλύτερο μέρος της ποινής τους, να εκτίσουν το υπόλοιπο αυτής κατ’ οίκον είτε με ηλεκτρονική επιτήρηση, είτε με παρουσία στα αστυνομικά τμήματα», υπογραμμίζει ο ίδιος για το αναγκαίο μέτρο προστασίας της υγείας των κρατουμένων.
Παίρνουν πίσω την αναίτια μεταγωγή του Κώστα Σακκά
Την ίδια στιγμή που έχει σταματήσει η πραγματοποίηση όλων των μεταγωγών λόγω της επιβολής λοκντάουν στη χώρα, το περασμένο Σάββατο αποφασίστηκε από την Κεντρική Επιτροπή Μεταγωγών και υλοποιήθηκε η μεταφορά του Κώστα Σακκά από τις φυλακές Κορυδαλλού στις φυλακές της Νιγρίτας Σερρών, κατόπιν εισήγησης του Συμβουλίου Φυλακών Κορυδαλλού, χωρίς να δοθεί επίσημα κανένας λόγος για αυτή τη δράση, υπό μορφή εξαίρεσης μάλιστα.
Ο ίδιος ξεκίνησε απεργία πείνας και κατέθεσε αίτηση για παραμονή του στις φυλακές Κορυδαλλού, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του σε ΙΕΚ της Αθήνας για το τρίτο έτος, όταν και πραγματοποιείται πρακτική άσκηση, δυνατότητα που δίνεται στις φυλακές Κορυδαλλού, σε αντίθεση με της Νιγρίτας. Ο ίδιος είναι φοιτητής και στο τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης του Δημοκριτείου, ισάξιο του αντίστοιχου τμήματος της Γεωπονικής Σχολής Αθηνών, για όπου και έχει κάνει αίτηση μετεγγραφής. Τελικά, βάσει των τελευταίων πληροφοριών, το αίτημά του έγινε δεκτό την Παρασκευή και αναμένεται η επιστροφή του στις φυλακές Κορυδαλλού.
«Η μεταγωγή του Κώστα Σακκά είναι και αναίτια και επικίνδυνη για την υγεία του. Αντί να επαινούν τους ανθρώπους που μέσα από τη φυλακή σπουδάζουν και επιτυγχάνουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, πράγμα πολύ δύσκολο, τους προκαλούν προσχώματα, τορπιλίζοντας το σκοπό του συστήματος, που είναι ο σωφρονισμός και η επανένταξη των ανθρώπων που καταδικάζονται», επισημαίνει στην «Εποχή» ο Δημήτρης Τσοβόλας, δικηγόρος του.
Σημειώνεται ότι για τον ίδιο λόγο ο Κώστας Σακκάς είχε προχωρήσει σε απεργία πείνας μόλις τον Σεπτέμβριο, μετά την καταδίκη του από το Εφετείο της Θεσσαλονίκης, επιτυγχάνοντας και τότε την απόφαση για το αυτονόητο, τη συνέχεια, δηλαδή, των σπουδών του.
«Δεν είναι η πρώτη φορά που συζητούμε εάν ένας κρατούμενος επιτρέπεται να (προσδοκεί ότι θα μπορέσει να) σπουδάσει, επιλέγοντας πού (βάσει δυνατοτήτων που προβλέπει η νομοθεσία μας περί μετεγγραφών στα ΑΕΙ) και να κρύβουμε το δικαίωμα κάθε ανθρώπου, και κρατουμένου, στην εκπαίδευση κάτω από το χαλί της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Μια λύση ανάγκης, λόγω της κατάστασης εξαίρεσης που έχει επιβληθεί στο όνομα της προστασίας της δημόσιας υγείας, γίνεται επιχείρημα με το οποίο ο Τύπος (σε ποια φυλακή "ανήκει" ο κρατούμενος) σκοτώνει την ουσία (πώς μπορεί να διευκολυνθεί για να σπουδάσει με τον εκπαιδευτικά αρμόζοντα σε ένα συμβατικό πανεπιστημιακό ίδρυμα τρόπο). Δεν είναι η πρώτη φορά. Θα είναι η τελευταία;», διερωτάται ο Νίκος Κουλούρης.