Με κομμένη την ανάσα περίμεναν οι δημοκρατικοί πολίτες στην Βραζιλία τις δημοτικές εκλογές της 15ης Νοέμβρη. Δύο χρόνια μετά τις προεδρικές εκλογές που είδαν νικητή τον «τραμπικής» έμπνευσης Μπολσονάρο, μέσα σε μια τεράστια υγειονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση και την καταστροφική διαχείρισή της από την κυβέρνηση, η χώρα ψήφισε και πάλι.
Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των βραζιλιάνικων δημοτικών εκλογών έχει ιδιαίτερη σημασία μετά την ήττα του Τραμπ στις ΗΠΑ. Πριν από τις εκλογές, ο Μπολσονάρο, παρότι δεν είχε συγκεκριμένο κόμμα αναφοράς, κάλεσε τους ψηφοφόρους να επιλέξουν δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους «που έχουν στην καρδιά τους τον Θεό, την πατρίδα και την οικογένεια». Οι παραστρατιωτικές εγκληματικές ομάδες που συνδέονται με την οικογένεια του προέδρου, οι οποίες υποτίθεται ότι έχουν στην καρδιά τους αυτά τα τρία πράγματα, προκειμένου να εξασφαλίσουν την πρόσβασή τους στην εξουσία έσπειραν τον τρόμο και εν όψει των εκλογών, με επτά τρομοκρατικές επιθέσεις και τρεις νεκρούς μόνο στο Ρίο.
Έχασε την ευκαιρία του δεύτερου γύρου
Οι υποδείξεις του Μποσονάρο στοχεύουν στην ενίσχυση της δεξιάς παράταξης, ούτως ώστε να τον στηρίξει στις προεδρικές εκλογές του 2022. Οι δε εκκλήσεις του για την «ασφάλεια» ευνόησαν την παρουσία πάρα πολλών υποψηφίων που προέρχονται από τις ένοπλες δυνάμεις και από τη στρατιωτική αστυνομία (21% περισσότεροι από τις προηγούμενες εκλογές). Όλοι αυτοί, επικαλούμενοι τον «νόμο και την τάξη», ήρθαν να ενισχύσουν το λεγόμενο «Μέτωπο της σφαίρας». Με 52.000.000 ανθρώπους κάτω από το όριο της φτώχειας, με 165.000 νεκρούς από Covid 19 (δεύτερη θέση σε θύματα στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ) και με την οικονομία σε άθλια κατάσταση, ο βραζιλιάνος πρόεδρος δεν θα μπορούσε να μιλήσει για κοινωνικά και υγειονομικά μέτρα, άρα, στα πρότυπα όλων των δεξιών κυβερνήσεων ανά τον κόσμο, θέτει σε εφαρμογή τη ρητορική της «ασφάλειας». Μιας ασφάλειας που έχει επιδεινωθεί εξαιτίας των δικών του ενεργειών και της κατάλυσης των δημοκρατικών θεσμών που ο ίδιος επέβαλε, με τεράστια αύξηση της αστυνομικής βίας, όταν, σύμφωνα με τις στατιστικές, η μια στις δύο επεμβάσεις της αστυνομίας είναι θανατηφόρα.
Το 2016 είχε εκλεγεί στο δημοτικό συμβούλιο του Ρίο με 46.000 ψήφους η Μαριέλε Φράνκο, η οποία δολοφονήθηκε τον Μάιο του 2018 από παραστρατιωτικούς που είχαν στενές σχέσεις με την οικογένεια Μπολσονάρο.
Η αριστερά κατέβηκε στις εκλογές διχασμένη, με το Pt (Εργατικό Κόμμα) του Λούλα να έχει χάσει ψήφους ήδη από τις προηγούμενες εκλογές, με μια πτώση του 60% στους εκλεγμένους σε σχέση με τις εκλογές του 2012, μετά την καθαίρεση της Ντίλμα Ρούσεφ και τις κατηγορίες κατά του ίδιου του Λούλα. Δεν στάθηκε δυνατό να δημιουργηθεί ένα μέτωπο της αριστεράς και των κινημάτων, είναι όμως ενθαρρυντική η αύξηση της συμμετοχής των ιθαγενών κοινοτήτων και των γυναικών.
Οι εκλογές έδειξαν μια μερική ήττα του Ζαΐρ Μπολσονάρο, που δεν καταφέρνει να έχει τους υποψηφίους του στον δεύτερο γύρο σε μεγάλες πόλεις, όπως το Σάο Πάολο, το Μπέλο Οριζόντε και το Μανάους, αλλά και μια ήττα του Εργατικού Κόμματος του Λούλα, μικρότερη σε μέγεθος από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2016. Κερδίζουν κυρίως οι υποψήφιοι ψηφοδελτίων της παραδοσιακής δεξιάς.
Λαϊκή αντίσταση
Στο Ρίο ντε Ζανέιρο ο δεξιός πρώην δήμαρχος Εντουάρντο Παές συγκέντρωσε το 37% των ψήφων και θα αντιμετωπίσει στο δεύτερο γύρο της 29ης Νοέμβρη τον υποψήφιο του Μπολσονάρο, τον απερχόμενο δήμαρχο Μαρσέλο Κριβέλα, ευαγγελιστή επίσκοπο (21,8%). Σημειωτέον ότι η ευαγγελική εκκλησία, η οποία διευρύνει συνεχώς την επιρροή της στη χώρα, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εκλογή του Μπολσονάρο. Σημαντικό γεγονός για την αντίσταση κατά του ακροδεξιού προέδρου και ενάντια στην τρομοκρατία των παρακρατικών ομάδων είναι η εκλογή της συντρόφου της δολοφονημένης δημοτικής συμβούλου Μαριέλε Φράνκο, Μόνικα Μπενίσιο.
Η αριστερά στο Σάο Πάολο αρχίζει πάλι να ελπίζει, παρά την αδυναμία της, χάρις στον Γκιγιέρμε Μπούλος, από το κόμμα Σοσιαλισμός και Ελευθερία (Psol), μια διάσπαση του Εργατικού Κόμματος. Ο Μπούλος, ηγέτης του κινήματος των αστέγων, έρχεται δεύτερος και περνάει στον δεύτερο γύρο με 20,24% των ψήφων, ενώ πρώτος έρχεται ο κεντροδεξιός απερχόμενος δήμαρχος Μπρούνο Κόβας με 32,85% των ψήφων. Ο εκλεκτός του Μπολσονάρο, ο δημοσιογράφος Κάρλο Ρουσομάνο, φθάνει στην τέταρτη θέση με μόλις 10,5%.
Ο Μπούλος θα χρειαστεί να αναπληρώσει μια σημαντική διαφορά σε σχέση με τον Κόβας στον δεύτερο γύρο, παρά τη σχεδόν βέβαιη στήριξη του Εργατικού Κόμματος, που συγκέντρωσε το 8,5%. Όμως, η ανάδειξή του στη δεύτερη θέση είναι ήδη μια νίκη, αν λάβει κανείς υπόψη την υπεροχή του αντιπάλου σε μέσα και δυνατότητες, σαν αυτά που εξασφάλισε ο Ρουσομάνο από την Ευαγγελική Εκκλησία, με τις ψεύτικες ειδήσεις των οπαδών του προέδρου, με τον κρατικό μηχανισμό τόσο με το μέρος του Ρουσομάνο όσο και του Κόβας.
Στο Σάο Πάολο εκλέχτηκε επίσης η Έρικα Χίλτον, μαύρη τρανς γυναίκα που ήταν η έκτη με τις περισσότερες ψήφους στο δημοτικό συμβούλιο, μια από τους πολλούς εκπροσώπους ΛΟΑΤΚΙ που εκλέχτηκαν σε αυτές τις δημοτικές εκλογές..
Ο Μπολσονάρο και οι ισχυροί κύκλοι που τον στηρίζουν δεν είναι εύκολο να νικηθούν. Υπάρχει όμως η λαϊκή αντίσταση που οργανώνεται μέσα από τα κινήματα βάσης, από τις πολιτιστικές ομάδες, από τους συνοικιακούς συλλόγους, από τα κοινωνικά δίκτυα και από την ακούραστη δραστηριότητα των γυναικών σε κάθε γωνιά της χώρας, από όλους αυτούς τους ανθρώπους που έφεραν τελικά πολλούς από τους εκπροσώπους τους στα δημοτικά συμβούλια για να αψηφήσουν τον τρόμο και τον εκφοβισμό.