Ψηφίστηκε ο επαίσχυντος νέος σωφρονιστικός κώδικας, που καταργεί άδειες και αγροτικές φυλακές και δίνει υπερεξουσίες στο υπουργείο
Η πραγματικότητα είναι ότι ο κορονοιός έχει μπει στις φυλακές, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι τον έχουν κλειδώσει απ’ έξω. Οι μόνοι κλειδωμένοι είναι οι κρατούμενοι, μέσα στα κελιά τους, χωρίς επισκεπτήρια, χωρίς άδειες εδώ και μήνες. Οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων είναι τραγικές και γίνονται ακόμα χειρότερες αν σκεφτούμε ότι νοσούν και πεθαίνουν, ήδη μετράμε τρεις θανάτους και εκατοντάδες κρούσματα σε πολλές φυλακές της χώρας. Επιπλέον, άνθρωποι κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα, με ελάχιστη ή καθόλου θέρμανση και διακοπτόμενη παροχή νερού (όπως στις φυλακές Δομοκού). Ο υπερπληθυσμός σχεδόν σε όλες τις φυλακές έχει αυξηθεί δραματικά, με την Κομοτηνή να ξεπερνά το 200%, όταν την ίδια στιγμή οι αγροτικές φυλακές είναι σχεδόν άδειες.
Με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας
Αντί να δούμε νομοθέτηση άμεσων μέτρων αποσυμφόρησης των φυλακών που θα έλυνε αυτή την τεράστια υγειονομική κρίση και θα προστάτευε τη ζωή και την αξιοπρέπεια των κρατουμένων, ψηφίστηκε την περασμένη βδομάδα, με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας, νομοσχέδιο που μας γυρίζει στο Μεσαίωνα, ένα νομοσχέδιο που τιμωρεί τους κρατούμενους και τους αφήνει απροστάτευτους στο έλεος της πανδημίας. Σύσσωμη η αντιπολίτευση καταψήφισε το νομοσχέδιο-ταφόπλακα σε ένα βασικό δικαίωμα των κρατουμένων, σε ένα σημαντικότατο μέτρο για την επανένταξή τους στην κοινωνία, το δικαίωμα στην άδεια. Με το νέο σωφρονιστικό κώδικα, καταργείται ουσιαστικά το δικαίωμα του κρατούμενου στην επανένταξη, αν το δούμε σε συνδυασμό με την απίστευτη διάταξη που βάζει επιπλέον εμπόδια στην μεταγωγή κρατουμένων στις αγροτικές φυλακές.
Χωρίς δικαίωμα στην άδεια
Αυτό γίνεται χωρίς καμία ουσιαστική αιτιολογία αφού δεν στηρίζεται σε καμία επιστημονική έρευνα το επιχείρημα ότι υπάρχει κακή χρήση της άδειας σε μεγάλο ποσοστό ή ότι έχουμε πολλές αποδράσεις από τις αγροτικές φυλακές. Το αντίθετο μάλιστα, όπως τόνισε και ο Συνήγορος του Πολίτη στη Βουλή Αντρέας Ποττάκης, μόνο ένα 2% των κρατουμένων έχει καταγραφεί να κάνει κακή χρήση άδειας, δηλαδή είτε να μην γυρίζει είτε να διαπράττει νέο αδίκημα. Όπως τόνισε ο εισηγητής εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Καμίνης «η κυβέρνηση δεν προσκόμισε καμία μελέτη, καμία επιστημονική έρευνα, καμία εισήγηση από κάποιον φορέα να δικαιολογούν τη μεταστροφή αυτή. Η μόνη «τεκμηρίωση» που προσφέρει η κυβέρνηση είναι το χάιδεμα του πιο συντηρητικού ακροατηρίου της».
Προβλέπεται, λοιπόν, για τις άδειες οι ισοβίτες να έχουν εκτίσει 10 χρόνια πριν αποκτήσουν την πρώτη προϋπόθεση για το δικαίωμα στην άδεια, ενώ για τη μεγάλη πλειονότητα των κρατουμένων που έχουν 10 με 20 χρόνια, το διάστημα υποχρεωτικής έκτισης ποινής διπλασιάζεται από 1/5 σε 2/5, χρονικό όριο που του επιτρέπει παράλληλα, να κάνει και αίτηση αποφυλάκισης, αφού τα κριτήρια στις περισσότερες των περιπτώσεων συμπίπτουν. Η διάταξη διατηρείται ίδια μόνο για όσους έχουν ποινές κάτω από 10 χρόνια και μειώνεται για όσους έχουν πολύ μικρές ποινές.
Η πραγματικότητα είναι ότι στις φυλακές υπάρχουν ελάχιστοι κρατούμενοι με μικρές ποινές (κάτω από 5 χρόνια). Επιπλέον αν εκκρεμεί άλλη ποινική εκκρεμότητα, πχ παλαιότερο ένταλμα, και πάλι είναι αδύνατη η χορήγηση άδειας. Άρα με την διάταξη που προβλέπεται στο νομοσχέδιο σχεδόν κανένας κρατούμενους δεν θα έχει δικαίωμα σε άδεια. Και δεν φτάνουν όλα αυτά, αλλά μειώνεται και ο αριθμός των ημερών που δικαιούται ο κάθε κρατούμενος, κατά μία μέρα. Μια ανεξήγητη εκδικητικότητα, λες και αν διαπράξει κάποια παράβαση ο αδειούχος θα τη διαπράξει την έκτη ημέρα! Σύμφωνα με τον Γ. Ψυχογιό, βουλευτή Κορινθίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, «πρόκειται για μια καθαρά ιδεολογική επιλογή που αδιαφορεί για τις κατακτήσεις του νομικού μας πολιτισμού που κάνουν σαφές ότι μόνο η ελευθερία στερείται από τους φυλακισμένους και κανένα άλλο δικαίωμα. Πάμε σε μια εποχή χωρίς θέση για την επανένταξη, χωρίς καμία αποτελεσματικότητα, που σηματοδοτεί επιστροφή στον Μεσαίωνα, το σκοτάδι, την εκδίκηση και τα ένστικτα».
Υπερεξουσίες
Η επανένταξη, λοιπόν, σταματά να υπάρχει στο νέο σωφρονιστικό κώδικα, όταν μάλιστα με παλαιότερη διάταξη έχει ανασταλεί ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας, δηλαδή το να μετατρέπει ο κρατούμενος την ποινή του σε εργασία. Σε άλλες διατάξεις, η Κεντρική Επιτροπή Μεταγωγών μετατρέπεται σε ένα απολύτως ελεγχόμενο από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη όργανο, ενώ δεν προβλέπεται κάποιο μέτρο που να αφορά την εκπαίδευση και την επανένταξη των κρατουμένων. Ταυτόχρονα, η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής μετατρέπεται σε ένα μικρό υπουργείο μέσα στο υπουργείο, με μια σειρά διοικητικών δομών σε μια προσπάθεια να διορθωθούν τα απόνερα της μεταφοράς του μισού υπουργείου Δικαιοσύνης. Δημιουργούνται, έτσι, 130 νέες θέσεις μετακλητών υπαλλήλων στη Γενική Γραμματεία, όταν τα προηγούμενα χρόνια στο υπουργείο Δικαιοσύνης δεν ξεπερνούσαν συνολικά τους 30. Τώρα στους 30 προστίθενται άλλοι 130, όταν δεν δημιουργείται καμία θέση επιστημονικού προσωπικού για το υπουργείο ή για τις φυλακές. Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΜΕΡΑ25, Μιχάλης Κιρθαρίδης, σχετικά: «Με τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής της «άριστης» κ. Νικολάου, μια διεύθυνση που κανονικά θα έπρεπε να υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, δημιουργείται ένα κράτος εν κράτει στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη».
Εκδικητικότητα
Μόνη της βρέθηκε η Νέα Δημοκρατία να στηρίζει με θέρμη τον ακραίο νέο σωφρονιστικό νόμο, όταν ακόμα και στο εσωτερικό της υπήρχαν αντιρρήσεις, όπως ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Ανδρέας Κουτσούμπας, ο οποίος ζήτησε στην αρμόδια Επιτροπή αναδιαμόρφωση των διατάξεων που καταργούν τις άδειες και τις αγροτικές φυλακές. Μάταια. Το κείμενο ήρθε και ψηφίστηκε σχεδόν ατόφιο, παρότι όλοι οι αρμόδιοι φορείς ήταν καταπέλτης ενάντια στα περιοριστικά μέτρα. Όπως δε σημείωσε, μεταξύ άλλων, ο Συνήγορος του Πολίτη η απαγόρευση μεταγωγής σε αγροτικές φυλακές σε όσους κρατούμενους έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα τρομοκρατίας δεν είναι συμβατή με τη γενική αρχή της ισότητας στη μεταχείριση των κρατουμένων. Ο κ. Χρυσοχοΐδης δήλωσε στην επιτροπή ότι «εμείς θα αποφασίζουμε ποιος θα πηγαίνει σε αγροτική φυλακή», για να πάρει την απάντησή του από τον εκπρόσωπο των δικηγορικών συλλόγων Γ. Σταματογιάννη που είπε ότι «η εκτέλεση της ποινής έχει να κάνει με το πρόσωπο και όχι με την πράξη».
Την ίδια ώρα, και ενώ τα κρούσματα στις φυλακές αυξάνονται δραματικά, δεν πάρθηκε κανένα μέτρο αντιμετώπισης της πανδημίας. Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα, σημείωσε ότι οι φυλακές «όχι μόνο παραμένουν αποθήκες ψυχών, αλλά στις συνθήκες της πανδημίας μετατρέπονται και σε υγειονομικές βόμβες». Επεσήμανε δε πως σε 34 σωφρονιστικά καταστήματα σε συνθήκες υπερπληθυσμού, υπάρχουν μόλις 67 νοσηλευτές και 9 μόνιμοι γιατροί.
«Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ως ευκαιρία την πανδημία για να υπάρξει περιστολή συνταγματικών δικαιωμάτων, όπως του συνέρχεσθαι. Περιστολή δικαιωμάτων που αποτυπώνονται στο σωφρονιστικό κώδικα. Όπως του θεσμού των αδειών που υπάρχει από το ’89, των αγροτικών φυλακών από το 1911. Και έρχεστε εσείς και περιστέλλετε μέχρι καταργήσεως για πολλές ομάδες κρατουμένων αυτά τα δικαιώματα. Ακολουθείτε το δόγμα μηδενικής ανοχής. Άκρως αντιδρημοκρατική εκτίμηση για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται η ελληνική κοινωνία» τόνισε μεταξύ άλλων ο Νίκος Βούτσης στην Ολομέλεια της βουλής, προτού ολοκληρωθεί η συζήτηση και υπερψηφιστεί ο επαίσχυντος νέος σωφρονιστικός κώδικας.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Το τέλος των δικαιωμάτων των κρατουμένων;
Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης (webinar) διοργανώνει την Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου, στις 6 μ.μ., η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου (Ε.Ε.Μ.Ε.Κ.Ε.) με θέμα «Οι πυλώνες της «νέας» «σωφρονιστικής» πολιτικής: το τέλος των δικαιωμάτων των κρατουμένων;» Μιλούν οι Γιώργος Νικολόπουλος, καθηγητής Εγκληματολογίας Πάντειο Πανεπιστήμιο - Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, Μαρίνος Σκανδάμης, Δρ Ν., δικηγόρος, τομεάρχης Προστασίας του Πολίτη στο Κίνημα Αλλαγής, πρώην Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής Υπουργείου Δικαιοσύνης, Ευτύχης Φυτράκης, Δρ. Ν., δικηγόρος, πρώην Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Νικόλαος Κουλούρης, αναπληρωτής καθηγητής Σωφρονιστικής Πολιτικής, Τμήμα Κοινωνικής. Συντονίζει η Σοφία Βιδάλη, καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Αντεγκληματικής Πολιτικής, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Λινκ εκδήλωσης: https://us02web.zoom.us/j/83991554192