Κατά τα συνήθη της κυβέρνησης, το νομοσχέδιο για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, έμεινε ανοικτό για διαβούλευση και σχόλια μόνο έξι ημέρες. Ήταν αρκετές βέβαια ώστε να εκκινήσει ένας πρωτοφανής αγώνας των εργαζομένων σε ιδιωτικά κανάλια, την ΕΡΤ και το ΑΠΕ, οι οποίοι ενωμένοι αποφάσισαν και υλοποίησαν 48ώρη απεργία την περασμένη εβδομάδα.
«Το θέμα με τους εργαζόμενους στα τηλεοπτικά κανάλια είναι ότι η συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας - καναλαρχών αποφάσισαν χωρίς περιστροφές να συνθλίψουν ότι έχει απομείνει από τα εργασιακά, ασφαλιστικά και επαγγελματικά δικαιώματά τους» λέει στην «Εποχή» ο γενικός γραμματέας του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ, Σταύρος Καπάκος. «Δηλαδή με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, καταργεί τους 400 εργαζόμενους ανά κανάλι, όπως είχε οριστεί ως υποχρεωτικό με το νόμο 4339/2015, υποχρέωση με βάση την οποία τα κανάλια είχαν πάρει τις άδειες. Στην πραγματικότητα λέει ότι, ναι μεν θα προβλέπονται τετρακόσιοι εργαζόμενοι, αλλά οι διακόσιοι ογδόντα θα είναι εργαζόμενοι στο κανάλι και οι υπόλοιποι εκατόν είκοσι θα μπορούν να είναι εργαζόμενοι σε εταιρείες συνδεδεμένες με το κανάλι ή ακόμα και σε εταιρείες παραγωγής. Ταυτόχρονα αφήνει ορθάνοιχτη τη δυνατότητα όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι να απασχολούνται είτε με μπλοκάκι είτε με σύμβαση έργου. Γενικεύει δηλαδή τη δυνατότητα των καναλαρχών να μετατρέψουν τις εργασιακές σχέσεις των εργαζομένων, όλων: δημοσιογράφων, τεχνικών και διοικητικών, σε όποια μορφή εργασίας θέλουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μπορούν πρακτικά να προχωρήσουν σε απολύσεις εκατόν είκοσι ατόμων, αφού θα μπορούν να δηλώνουν ισάριθμους εργαζόμενους μέσω των συνδεδεμένων εταιρειών παραγωγής, για να μπορούν με αυτόν τον τρόπο να συμπληρώνουν τους τετρακόσιους εργαζόμενους.
Νόμος Πέτσα, όπως λίστα Πέτσα
»Είναι σαφές τι αποτέλεσμα θα έχει αυτό για τις εργασιακές σχέσεις, τους μισθούς αλλά και για τις εισφορές στο ασφαλιστικό ταμείο τους, τον Ενιαίο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Επικουρικής Ασφάλισης Περίθαλψης (ΕΔΟΕΑΠ). Όλα αυτά, εν όψει της απόφασης του ΣτΕ για την προσφυγή κατά του ΕΔΟΕΑΠ (σσ. εν τω μεταξύ απορρίφθηκε), για την απόδοση του 2% επί του κύκλου εργασιών των εργοδοτών υπέρ του ασφαλιστικού φορέα. Η κυβέρνηση και ο Πέτσας έδωσαν γη και ύδωρ στους καναλάρχες πολλαπλάσια από αυτά που θα έχαναν από την απόφαση του ΣτΕ και τη νίκη του ΕΔΟΕΑΠ, παρότι για αυτή τη ρύθμιση είχαν πάρει τεράστιες επιδοτήσεις ως προς τη φορολογία των διαφημίσεων, εκατομμύρια σε κονδύλια τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) και ας μην ξεχνάμε τα διαφημιστικά πακέτα από τη λίστα Πέτσα» εξηγεί ο Στ. Καπάκος.
Δεσμεύσεις που μένει να γίνουν πράξη
«Η κυβέρνηση μετά τις κινητοποιήσεις κατάλαβε ότι δεν έχει να κάνει με κάτι πρόσκαιρο, αλλά με κάτι πολύ σημαντικό, και με πραγματικούς και με συμβολικούς όρους, διότι ξεμπροστιάζει ένα βασικό μοχλό που την έφερε στην εξουσία, τους καναλάρχες» επισημαίνει ο γγ του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ. «Η κυβέρνηση, λοιπόν, μέσω του Στ. Πέτσα δήλωσε ότι θα αποσύρει τη διάταξη για τα μπλοκάκια και κατόπιν των δικών μας πιέσεων δέχτηκε όλες οι θέσεις εργασίας να είναι με συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Αναμένουμε να αποτυπωθούν αυτές οι δεσμεύσεις στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου. Τα συνδικάτα βέβαια ζήτησαν την πλήρη απόσυρση του σχετικού άρθρου και την επαναφορά στην πρότερη ισχύουσα κατάσταση, με βάση την οποία αδειοδοτήθηκαν τα κανάλια.
»Οι καναλάρχες, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τα σωματεία του κλάδου, έβαλαν ως προϋπόθεση για να προχωρήσουν σε δεσμεύσεις να μην προχωρήσει η απεργία. Η απεργία όμως προκηρύχθηκε και οι καναλάρχες, όχι μόνο δεν προσήλθαν σε διαβούλευση, αλλά προσέφυγαν και στη Δικαιοσύνη κατά της απεργίας».
Άλλες εποχές, άλλες στρατηγικές
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το συγκρότημα Βαρδινογιάννη, το συγκρότημα Αλαφούζου και το συγκρότημα Κυριακού προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, ενώ δεν προσέφυγαν τα συγκροτήματα του Μαρινάκη και του Σαββίδη και ορισμένα άλλα μικρότερα κανάλια. Φαίνεται ότι μεταξύ τους υπάρχει μια διαμάχη γοήτρου που μπορεί τελικά να βγάλει και ειδήσεις. Άλλωστε το συγκρότημα Μαρινάκη, με άρθρο γνώμης στο in.gr, με νομικό και πολιτικό περιεχόμενο και χωρίς υπογραφή, που απηχεί προφανώς τις θέσεις του συγκροτήματος, θέτει μείζον θέμα για τη νομιμότητα των αδειών. Αναφερόμενο στο γεγονός ότι ο Πέτσας κάνει ένα ακόμα δωράκι σε –κάποιους– καναλάρχες, αφού με πενήντα επιπλέον εργαζόμενους δίνει άλλη μία τηλεοπτική άδεια, τη στιγμή που με το ισχύον καθεστώς χρειαζόταν άλλους διακόσιους εργαζόμενους, ζητά την απόσυρση του επίμαχου άρθρου. Δύσκολη η ισορροπία για την κυβέρνηση, αφού ως γνωστόν, όποιον ανακατεύεται με τα πίτουρα μπορεί και να τον φάνε οι κότες.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Νέα Δημοκρατία ήταν αυτή που ιστορικά τα έβαλε πρώτη με τους καναλάρχες με τη ρύθμιση του βασικού μετόχου επί κυβέρνησης Καραμανλή και την κριτική εναντίον τους παρομοιάζοντάς τους με νταβατζήδες. Αλλά άλλες εποχές, άλλες στρατηγικές.
Koινό μέτωπο των εργαζομένων
Αυτό πάντως που χρειάζεται να κρατήσουμε στην ανάλυσή μας, είναι το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στον σκληρό χώρο των τηλεοπτικών καναλιών κατάφεραν να κάνουν μια απεργία με ευρύτατη συμμετοχή. «Είναι πρωτοφανές ότι όλες οι ενώσεις των εργαζομένων στα ΜΜΕ, πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες, με αξιέπαινη πρωτοβουλία της ΕΣΗΕΑ, ενώθηκαν σε ένα κοινό μέτωπο. Επίσης για πρώτη φορά στα τηλεοπτικά κανάλια πραγματοποιήθηκε διήμερη απεργία με καθολική αποδοχή, συμμετοχή και επιτυχία», υπογραμμίζει με έμφαση ο Σταύρος Καπάκος. «Παρά τις πιέσεις και τους εκβιασμούς που δέχτηκαν πολλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι και γνωστοί παρουσιαστές, κανείς δεν ενέδωσε. Τη στιγμή που σύμφωνα με ορισμένες ιδεολογικο-πολιτικές τοποθετήσεις δεν αναμενόταν αυτοί οι εργαζόμενοι να ξεσηκωθούν. Φαίνεται ότι τα ιδεολογικο-πολιτικά εργαλεία ορισμένων είναι πολύ παλιά και δεν μπορούν να ερμηνεύσουν το σημερινό πεδίο στα ΜΜΕ. Όποιος νομίζει ότι σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις δεν υπάρχουν αντιφάσεις, και μάλιστα ισχυρότατες, δεν έχει κατανοήσει τη συγκυρία. Πρόκειται για ένα χώρο που βράζει. Οι εργαζόμενοι έχουν χάσει ένα πολύ μεγάλο μέρος των αποδοχών τους, συνήθως πάνω από 40%, δουλεύουν 10 και 12 ώρες την ημέρα αδήλωτες και κατά τεκμήριο δεν συμφωνούν με αυτό που εκφωνούν. Το αν θα φτάσουν στο σημείο να το αμφισβητήσουν πλήρως και να ταχθούν απέναντι, είναι διαφορετικό ζήτημα.
»Εξίσου είναι γεγονός ότι και οι πολίτες, σε μεγάλο ποσοστό, δεν δέχονται αδιαπραγμάτευτα όσα παρουσιάζονται σαν ειδήσεις. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, αλλά και με άλλες μετρήσεις, πάνω από το 50% των πολιτών που αυτοχαρακτηρίζονται ως κεντροδεξιοί, λένε ότι τα μίντια είναι εξαρτημένα και δεν διαθέτουν αξιοπιστία. Τα δεδομένα λοιπόν δεν είναι ούτε τόσο αυτονόητα ούτε τόσο μπετοναρισμένα όσο κάποιοι θέλουν να πιστεύουν», καταλήγει ο Στ. Καπάκος.
Υπάρχει εν τέλει σίγουρα ένας παράγοντας που μπορεί να εμποδίσει τους καναλάρχες και την κυβέρνηση να κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτή η διαπίστωση δίνει ελπίδα σε όλη την κοινωνία.