Η τηλεκπαίδευση, με τον τρόπο που διεξάγεται στην Ελλάδα (και όχι μόνο) φέρνει με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο το θέμα των ταξικών διαφορών στην εκπαίδευση, αλλά και γενικότερα στην ψηφιοποίηση. Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως μπορεί να ισχυρίζεται σε όλους τους τόνους ότι όλα βαίνουν καλώς, αλλά η πραγματικότητα για ακόμη μία φορά την διαψεύδει, συνθήκη που, δυστυχώς για τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, επαναλαμβάνεται συνεχώς τους τελευταίους οκτώ μήνες.
Τα ιδιωτικά σχολεία έχουν σαφές προβάδισμα
Όταν τα σχολεία έκλεισαν για δεύτερη φορά τον Νοέμβριο, το υπουργείο αποφάσισε τα γυμνάσια και τα λύκεια να λειτουργούν το πρωί και τα δημοτικά το απόγευμα. Το ωράριο, ιδιαίτερα στα δημοτικά σχολεία, συρρικνώθηκε κατά πολύ. Η διδακτική ώρα περιορίστηκε στα 30 λεπτά και η συνολική επαφή των παιδιών με το σχολείο διαρκεί κάτι περισσότερο από τρεις ώρες (14:10 μέχρι 17:20).
Στα γυμνάσια και τα λύκεια η συρρίκνωση του ωραρίου δεν είναι τόσο μεγάλη, ωστόσο και πάλι η λειτουργία δεν φτάνει στα χρονικά επίπεδα αυτής που ίσχυε όσο τα σχολεία παρέμεναν ανοιχτά.
Στα ιδιωτικά σχολεία, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Πρώτα απ' όλα τα δημοτικά λειτουργούν το πρωί (όχι το απόγευμα όπως τα δημόσια) και η χρονική έκταση της διδακτικής ώρας δεν έχει διαφοροποιηθεί. Έστω και αν δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί ο κίνδυνος του να παραμένουν τα παιδιά πολλή ώρα μπροστά στους υπολογιστές, είναι γεγονός ότι οι μαθητές των ιδιωτικών δημοτικών σχολείων, απασχολούνται πολύ περισσότερο από τους μαθητές των δημόσιων. Επίσης, στον ιδιωτικό τομέα είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των διδασκόντων που εκτελούν τη διαδικασία από το σχολείο (και όχι από το σπίτι τους) έχοντας στη διάθεσή τους περισσότερα εποπτικά μέσα από τους συναδέλφους τους στα δημόσια σχολεία. Το χάντικαπ, άρα, που δημιουργείται μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων είναι ξεκάθαρο (και παρατηρήθηκε, επίσης, και στην πρώτη καραντίνα, χωρίς να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από το υπουργείο).
Τα παιδιά που μένουν υποχρεωτικά εκτός διαδικασίας
Το ταξικό ζήτημα όμως δεν αφορά μόνο το διαχωρισμό "δημόσια-ιδιωτικά". Οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου συστήματος καταγράφουν από το ξεκίνημα της διαδικασίας το φαινόμενο ότι αρκετοί από τους μαθητές/μαθήτριες δηλώνουν μονίμως απόντες/ απούσες από τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Συνήθως πρόκειται για παιδιά οι οικογένειες των οποίων έχουν χαμηλό εισόδημα ή κατοικούν σε δυσπρόσιτες περιοχές χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο. Επίσης, δεν είναι λίγες φορές που τα δύο παραπάνω στοιχεία συνυπάρχουν στο ίδιο σπίτι. Σε νησιωτικές ή απομακρυσμένες περιοχές της χώρας η συμμετοχή στην τηλεκπαίδευση δεν ξεπερνά το 70%, στις καλύτερες των περιπτώσεων.
Στα ΕΠΑΛ, επίσης, η συμμετοχή δεν είναι πολύ μεγάλη. Το ταξικό προφίλ των παιδιών που φοιτούν στα ΕΠΑΛ όλης της χώρας είναι, ως γνωστόν, συγκεκριμένο. Πρόκειται για μαθητές και μαθήτριες που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα και κατοικούν σε λαϊκές, εργατικές συνοικίες των αστικών κέντρων. Όμως και στη γεωγραφική διαστρωμάτωση παρατηρούνται διαφορές. Η συμμετοχή των παιδιών στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτήν που έχει καταγραφεί στην περιφέρεια.
Πρέπει, επίσης, να τονιστεί και κάτι πολύ σημαντικό. Οι Ρομά έχουν καταγγείλει επίσημα ότι τα τσιγγανόπουλα συνεχίζουν να παραμένουν εκτός διαδικασίας, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις για βοήθεια από την πολιτεία. Για το θέμα έχουν ενημερωθεί επίσημα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, το υπουργείο Παιδείας αλλά και η Δικαιοσύνη χωρίς, προς το παρόν, να υπάρχει αποτέλεσμα. Είναι δε πολύ πιθανόν, αν η ελληνική πολιτεία συνεχίζει να δείχνει αυτήν τη στάση, οι κοινότητες των Ρομά να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όπου η καταδίκη της χώρας θεωρείται σίγουρη (άλλωστε δεν θα είναι η πρώτη φορά, ενώ σχετική καταγγελία έχει δημοσιεύσει ήδη το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι).
Το ίδιο φαινόμενο αδιαφορίας ισχύει και για πολλά από τα προσφυγόπουλα που μετέχουν στην ελληνική εκπαίδευση. Είναι, τέλος, χαρακτηριστικό και το ακόλουθο στοιχείο: Κανένα σχολείο δεν έχει δηλώσει μέχρι σήμερα ποσοστό συμμετοχής 100%, ακόμα και αυτά που εδρεύουν στην Αθήνα.
Προσωπικά δεδομένα: H υπουργός συνεχίζει στο δρόμο της εξαπάτησης
Την περασμένη Δευτέρα συμπληρώθηκαν ακριβώς τρεις μήνες από τη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης. Το χρονικό διάστημα που πέρασε είναι κομβικό, γιατί ήταν αυτό που ακριβώς όρισε η Αρχή έτσι, ώστε το υπουργείο Παιδείας να συμμορφωθεί με τον GDPR (κανονισμό για τα προσωπικά δεδομένα) και να αποκτήσει απολύτως σύννομο χαρακτήρα η διαδικασία.
Ποια ήταν η αντίδραση του υπουργείου; Στις 8 Δεκεμβρίου δημοσίευσε (σε όχι εμφανές σημείο και χωρίς να συνταχθεί σχετικό δελτίο Τύπου γι' αυτό) στην ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας νέα εκτίμηση αντικτύπου, η οποία συντάχθηκε από το Εργαστήριο Νομικής Πληροφορικής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και έχει έκταση 57 σελίδων. Στη νέα αυτή νομική πράξη, οι συντάκτες της αναφέρουν ότι σε γενικές γραμμές όλα βαίνουν καλώς, αποφεύγουν όμως να τοποθετηθούν για σημαντικές παρατηρήσεις-ερωτήματα που είχε θέσει η Αρχή στη γνωμάτευση της 7ης Σεπτεμβρίου και τα οποία εξακολουθούν να παραμένουν αναπάντητα.
Ένα από αυτά αφορά την περιβόητη σύμβαση που υποτίθεται ότι έχει υπογραφεί μεταξύ του υπουργείου Παιδείας και της εταιρείας Cisco για την παροχή της τηλεκπαίδευσης μέσω της πλατφόρμας της Webex. Μέχρι τώρα η υπουργός έλεγε ότι έχει υπογραφεί μία σύμβαση την οποία, όποιος θέλει, μπορεί να περάσει από το γραφείο της να την δει (!), αξίωση που φυσικά παραβιάζει τον νόμο περί δημοσίων συμβάσεων (προβλέπεται ρητά ανάρτηση στο διαδίκτυο). Από τη νέα εκτίμηση αντικτύπου όμως, μαθαίνουμε ότι έχουν υπογραφεί δύο συμβάσεις εκ των οποίων η δεύτερη έχει τροποποιηθεί μόλις στις 4 Δεκεμβρίου! Καμία από αυτές η κυρία Κεραμέως δεν έχει φέρει στη Βουλή, όπως μετ' επιτάσεως έχει ζητήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Είναι εκπληκτικός ο τρόπος με τον οποίο η υπουργός επιχειρεί να εξαπατήσει για μία ακόμη φορά τη Βουλή, αλλά και ο τρόπος που αντιδρά όταν πιέζεται από τα γεγονότα. Η κα Κεραμέως γνωρίζει προφανώς πολύ καλά ότι ούτε η νέα εκτίμηση αντικτύπου μπορεί να της χαρίσει σοβαρά επιχειρήματα για να αποκρούσει τις αιτιάσεις για τα προσωπικά δεδομένα και τη σύμβαση με την Cisco. Για αυτό λοιπόν προτίμησε να τη... μισοδημοσιεύσει, όσο αδόκιμο και αν ακούγεται αυτό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να επανέλθει στο θέμα τις επόμενες ημέρες, όταν θα συζητηθεί στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση, το οποίο, όπως έχει γράψει η “Εποχή”, είναι ένα βαθιά ταξικό νομοθέτημα που θα συναντήσει (και ήδη συναντά) μεγάλες αντιδράσεις. Η Νίκη Κεραμέως είναι έκθετη για μία σειρά βασικούς λόγους στους οποίους εσχάτως προστέθηκε και η αβελτηρία της να αντικαταστήσει αιρετούς στα εκπαιδευτικά συμβούλια με στελέχη ουσιαστικά της επιλογής της έτσι, ώστε να καλυφθεί και το κάζο της πολύ χαμηλής συμμετοχής (μόλις 7%) στην πρόσφατη, σχετική ηλεκτρονική ψηφοφορία.
Η προκλητική εγκύκλιος για την αξιολόγηση
Tι και αν η συνθήκη της τηλεκπαίδευσης, ελέω της πανδημίας, έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο οι μαθητές αλλά και οι διδάσκοντες συμπεριφέρονται στις (ηλεκτρονικές) τάξεις αλλά και τη μέθοδο διδασκαλίας; Για το υπουργείο Παιδείας δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Δεν είναι δικό μας αυθαίρετο συμπέρασμα, πρόκειται για εγκύκλιο της κας Κεραμέως που προβλέπει, επί λέξει, τα εξής: «Ως προς τον τρόπο αξιολόγησης ανά μάθημα για το Α΄ και Β’ τετράμηνο του σχολικού έτους 2020- 2021 στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, εφαρμόζονται απαρέγκλιτα οι ισχύουσες διατάξεις».
Απαρέγκλιτα οι ισχύουσες διατάξεις θα πει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στον τρόπο αξιολόγησης! Θα μπουν βαθμοί, θα γίνουν διαγωνίσματα κτλ. Σαν να μην έχουν αλλάξει τα πάντα. Και, το χειρότερο, αυτού του είδους αξιολόγηση θα μετρήσει, σε ό,τι αφορά την Α' Λυκείου και στην είσοδο στη τριτοβάθμια εκπαίδευση! Απόφαση χωρίς λογική που φυσικά πάρθηκε με τον αγαπημένο τρόπο της υπουργού: Τον απολύτως συγκεντρωτικό, χωρίς την παραμικρή διαβούλευση.