Χωρίς κανένα επεισόδιο, χωρίς εκπλήξεις, με πλήρη διαφάνεια και τήρηση των δημοκρατικών κανόνων διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές στις 6/12 στη Βενεζουέλα. Τ’ αποτελέσματα, λόγω του αυτοματοποιημένου ηλεκτρονικού συστήματος, ανακοινώθηκαν αμέσως μετά την καταμέτρηση, χωρίς να υπάρξει καμία αμφισβήτηση. Αυτά αναφέρουν, μεταξύ άλλων, στα βασικά τους συμπεράσματα οι 150 και πάνω παρατηρητές που παραβρέθηκαν στο Καράκας για να παρακολουθήσουν τις εκλογές.
Πρώτη δύναμη, με μεγάλη διαφορά, αναδείχθηκε ο “Μεγάλος Πατριωτικός Πόλος” (βασική δύναμή του είναι το “Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Βενεζουέλας” και οι συνεργαζόμενες δυνάμεις του), που πήρε 68%, 4.200.000 ψήφους. Η κεντροδεξιά “Συμμαχία για την Αλλαγή”, όπου μετέχουν κι άλλες μικρότερες δυνάμεις, συγκέντρωσε 1.000.000 ψήφους, 17,82%. Τρίτη δύναμη η “Ενωμένη Βενεζουέλα”, δεξιό σχήμα που πήρε 230.000 ψήφους, 4,22%. Τέλος, το ψηφοδέλτιο της “Εναλλακτικής Λαϊκής Επανάστασης”, συμμαχία αριστερά των Τσαβιστών, με κύρια δύναμη το ΚΚ Βενεζουέλας κι άλλα δύο μικρότερα σχήματα με 145.000 ψήφους, 2,7%. Το σχήμα αυτό άσκησε έντονη κριτική στον Μαδούρο, γιατί οδηγεί τη χώρα στη “φιλελεύθερη προσαρμογή”, με την επαναϊδιωτικοποίηση επιχειρήσεων και την παραβίαση των δημοκρατικών ελευθεριών, όπως ανέφερε. Δεν παρέλειψε να τονίσει πως διεξήγαγε δύσκολη προεκλογική καμπάνια, με σχεδόν ανύπαρκτη τη δημοσιότητα.
Η αποχή
Χαρακτηριστικό των εκλογών ήταν η μεγάλη αποχή και αποδίδεται, κυρίως, στην πανδημία, αλλά και στην “οικονομική και πολιτική κατάσταση, στον υπερπληθωρισμό, τις τεράστιες ελλείψεις που οφείλονται στα καταστροφικά αποτελέσματα του εμπάργκο που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ. Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Οι Βενεζουελιάνοι δεν κινητοποιήθηκαν, όπως τις άλλες φορές, ακόμα και στα θεωρούμενα κάστρα του τσαβισμού”, όπως ανέφερε η απεσταλμένη της Ουμανιτέ, Ρόζα Μουσάι. Όλοι οι συνομιλητές της, αναφέρει, τόνισαν την ανάγκη άρσης του εμπάργκο για ν’ ανοίξει ο δρόμος της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Αυτό το μήνυμα – ανάγκη εξέφρασε κι ο Νικόλα Μαδούρο μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, λέγοντας “πέντε χρόνια γνωρίσαμε ήττες και νίκες, είναι καιρός να σκεφθούμε και να ανοίξουμε νέα κανάλια διαλόγου”, προφανώς και στο εσωτερικό της χώρας. Εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί δεν διαταράχθηκε η εκλογική διαδικασία, τη στιγμή που οι απειλές ακόμα και για θερμό επεισόδιο δεν είχαν αποκλεισθεί. Αλλά και από το γεγονός ότι ο αυτοανακηρυχθείς μεταβατικός πρόεδρος Χουάν Γκουαϊδό κάλεσε σε μποϋκοτάζ των εκλογών και σε μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας για τις 12 Δεκεμβρίου.
Με την πολιτική του αυτή, όμως, οδηγείται όλο και περισσότερο στην απομόνωση από τη δεξιά. Ο ηγέτης της κεντροδεξιάς Ενρίκε Καπρίλες, αντίπαλος του Τσάβες το 2012, άσκησε έντονη κριτική στον πρώην συνοδοιπόρο του για την ακραία του στάση που οδήγησε στην αποτυχία και το πολιτικό αδιέξοδο. Δήλωσε πως θα πάρει μέρος στο πολιτικό παιχνίδι κι ότι θα συμμετάσχει στις εκλογές. Με το πνεύμα αυτό κάλεσε και τις άλλες μικρότερες συγγενείς δυνάμεις να συμμετάσχουν. Τον Σεπτέμβρη του 2019 δεν απέρριψε την πρόταση του Μαδούρο για ένα “τραπέζι συζήτησης” και συνεύρεσης όλων των πολιτικών δυνάμεων. Είχε τότε με σαφήνεια διατυπώσει τη θέση ότι η απάντηση του “δημοκρατικού χώρου” δεν μπορεί να είναι η συνέχιση μιας αποτυχημένης πολιτικής, οι κινητοποιήσεις χωρίς αποτέλεσμα.
Συναίνεση και εμπάργκο
Εκ των πραγμάτων, η συναίνεση και το άνοιγμα νέων καναλιών διαλόγου θα τεθεί επίμονα το επόμενο διάστημα, γιατί είναι ο μόνος τρόπος για το άνοιγμα ενός δρόμου διεξόδου από την κοινωνική και πολιτική κρίση και την άρση του εμπάργκο.
Για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων είναι αναγκαία η εμπλοκή και άλλων δυνάμεων και θεσμών, όπως συνέβη πριν χρόνια με την εμπλοκή του Βατικανού και τις συνομιλίες στο Σαν Ντομένικο. Αυτό ήταν, προφανώς, αντίθετο με τους σχεδιασμούς και την πολιτική των ΗΠΑ στην Λατινική Αμερική. Επί Τραμπ η κατάσταση χειροτέρεψε και οι όποιες διαδικασίες δεν είχαν καμία τύχη. Σήμερα Τραμπ και Πομπέο επιχειρούν να επιβάλλουν και πάλι την άποψή τους. Ο δεύτερος δήλωσε πως οι εκλογές στη Βενεζουέλα ήταν “μία απάτη και μία μασκαράτα”. Το μήνυμα που ήθελε να στείλει ήταν σαφές: ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών ευθυγραμμίστηκε αμέσως. Την ίδια “ευαισθησία” έδειξε και η ΕΕ που είχε αρνηθεί να στείλει παρατηρητές και μετά είπε ότι δεν μπορεί να νομιμοποιήσει μια νόθα κατάσταση. Απάντηση σ’ αυτή τη στάση δόθηκε απ’ τον πρώην πρωθυπουργό της Ισπανίας Θαπατέρο, ο οποίος παραβρέθηκε για τρίτη φορά στη Βενεζουέλα και κάλεσε “την Ευρώπη να επανεκτιμήσει τη στάση της για τη Βενεζουέλα”. “Τώρα το στοίχημα είναι για την ειρήνη και την κατανόηση, όχι για την αποφυγή ευθυνών. Θα πρέπει να σεβαστούμε τη λαϊκή βούληση”, πρόσθεσε. Την ίδια άποψη εξέφρασε και η ευρωομάδα της Αριστεράς που παραβρέθηκε στο Καράκας και ο γνωστός διανοούμενος Ιγνάσιο Ραμονέ. Η έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η επιτροπή των παρατηρητών θα έπρεπε να γίνει ευρύτατα γνωστή για τη λεπτομερή καταγραφή της κατάστασης και για τη λειτουργία των υπηρεσιών για την προφύλαξη των ανθρώπων από την πανδημία.
Τέλος ν’ αναφέρουμε ότι ενώ όλοι οι προβολείς της δημοσιότητας πριν τις εκλογές είχαν στραφεί στη Βενεζουέλα, τελικά τα μίντια απέφυγαν να δώσουν τ’ αποτελέσματα και να προβούν σε αναλύσεις. Δύσκολο να πάρουν στροφή, αφού επιμένουν ότι “επί είκοσι χρόνια στη Βενεζουέλα κυβερνά μια δικτατορία”, όπως υποστήριξε μετά τ’ αποτελέσματα ο εκπρόσωπος του Μπολσονάρο. Όλα αυτά τα χρόνια διεξήχθησαν 22 εκλογικές αναμετρήσεις με πολυκομματισμό, ελευθερία του Τύπου, με τα περισσότερα μίντια ιδιωτικά. Το μόνο που ζητούν οι απλοί άνθρωποι είναι να απαλλαγούν απ’ το εμπάργκο.