Yγειονομική κρίση και οικονομική κρίση, ένας συνδυασμός και των δύo αυτό που ζούμε τον τελευταίο χρόνο, έχει επηρεάσει κάθε νοικοκυριό και κάθε εργαζόμενο, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ειδικά ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού δέχθηκε ένα βάναυσο χτύπημα, με αποτέλεσμα να χάσει το 80%, σύμφωνα με εκτιμήσεις, του κύκλου εργασιών του, για το 2020. Στον αντίποδα, την σημασία της τέχνης και του πολιτισμού, την είδαμε και την νιώσαμε έντονα την περίοδο της πρώτης απαγόρευσης όπου σύσσωμη η κοινωνία σε όλες τις χώρες στράφηκε στα βιβλία, στις ταινίες, στη μουσική, στο θέατρο για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρώτο σοκ.
Εκτός όμως από τον κοινωνικό αντίκτυπο που έχουν οι Δημιουργικοί και Πολιτιστικοί Τομείς (ΔΠΤ), έχουν και σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο, καθώς αποτελούν ένα σημαντικό πυλώνα της ευρωπαϊκής οικονομίας, καλύπτοντας 7,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και αντιπροσωπεύοντας το 4% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα παραπάνω έρχονται να προστεθούν τα στοιχεία που μαρτυρούν ότι στους ΔΠΤ απασχολούνται σε πολύ μεγάλο ποσοστό ομάδες υψηλής προτεραιότητας για την ΕΕ ως προς την απασχόληση, όπως είναι οι νέοι, οι γυναίκες, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SMEs).
Η απότομη στροφή στην παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, από τη μία πλευρά δημιούργησε την ελπίδα ότι η νέα ψηφιακή εποχή θα είναι σύμμαχος σε αυτή την κρίση, από την άλλη πλευρά ενέχει κινδύνους για την ποιότητα του καλλιτεχνικού αποτελέσματος και την αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών.
Τον περασμένο Μάιο, με επιστολή μου, ζήτησα από τις μεγάλες πλατφόρμες που λειτουργούν στον ευρωπαϊκό χώρο, να στηρίξουν έμπρακτα τους καλλιτέχνες. Η απάντηση που έλαβα, είναι πως προχώρησαν σε ενέργειες από τη μεριά τους για τη βελτίωση της πρόσβασης των καλλιτεχνών στις δικές τους υπηρεσίες και σε φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες. Ωστόσο, αυτό που οφείλουμε στους καλλιτέχνες, δεν είναι φιλανθρωπία, αλλά να λάβουν αυτά που αξίζουν. Για το λόγο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντική η άμεση εφαρμογή του Άρθρου 18 της Οδηγίας περί πνευματικών δικαιωμάτων στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, το οποίο εξασφαλίζει την δέουσα και αναλογική αμοιβή των δημιουργών και ερμηνευτών.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το Ψήφισμα για την Πολιτιστική Ανάκαμψη της Ευρώπης, στο οποίο συνέβαλα από την ομάδα της GUE/NGL, θελήσαμε να αναδείξουμε την σημασία του πολιτισμού στην ευρωπαϊκή κοινωνία και οικονομία και προτείναμε δέσμη ενεργειών προς τα κράτη - μέλη, για την ανάκαμψη του πολιτισμού.
Μεταξύ άλλων μέτρων διευκόλυνσης και ενίσχυσης, ζητάμε:
* Τη δέσμευση τουλάχιστον 2% του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τους ΔΠΤ
* Την επέκταση των έκτακτων μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της κρίσης από τα κράτη - μέλη και συμπερίληψη των πολιτιστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στα σχέδια ανάκαμψης για ΜΜΕ
* Την παροχή οικονομικής στήριξης σε πολιτιστικούς χώρους και εκδηλώσεις
-
Την χρήση μέτρων, όπως μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για όλα τα πολιτιστικά αγαθά και υπηρεσίες
-
Την ένταξη των ΔΠΤ στους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας για να επωφεληθούν από το Invest-EU και συμπερίληψη στο μηχανισμό εγγυήσεων του InvestEU για την περίοδο 2021-2027
-
Την στήριξη των πολιτιστικών πρωτευουσών, για να περιοριστεί η διατάραξη που έφερε η πανδημία
-
Την αξιολόγηση των εθνικών μεθόδων κατανομής εθνικών πόρων όσον αφορά την πολιτιστική χρηματοδότηση για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε όλους
-
Την δημιουργία καλύτερων ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών προκειμένου να παρέχεται πιο αξιόπιστη και σταθερή ροή δεδομένων για τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας
-
Την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων.
Το 2020 κλείνει με την επιστολή μου προς τους ευρωπαίους πρωθυπουργούς και τους υπουργούς Πολιτισμού, την οποία στηρίζουν περισσότεροι από 80 ευρωβουλευτές, για την δέσμευση τουλάχιστον του 2% από το Ταμείο Ανάκαμψης για τους Δημιουργικούς και Πολιτιστικούς Τομείς. Το πιο σημαντικό είναι να δώσουμε ουσιαστικές κι όχι επιφανειακές λύσεις, με μακροπρόθεσμο και πανευρωπαϊκό χαρακτήρα.
Το μήνυμα για το 2021, είναι ότι η πρόκληση που ζούμε μας καλεί να δημιουργήσουμε καινούριους τρόπους έκφρασης και συνεργασίας και να αξιοποιήσουμε νέες λύσεις και εργαλεία, τεχνολογικά και μη. Ο πολιτισμός αν στηριχθεί σε αυτή την κρίση, θα δημιουργήσει πιο ανθεκτικές ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η συνοχή, που τόσο λείπει σε πολλές περιπτώσεις στην ΕΕ, μπορεί να περάσει μέσα από τον πολιτισμό.