Η επαγγελματική και ακαδημαϊκή «σχέση» μεταξύ πτυχίων και αποφοίτων πολυτεχνείων, παλιών ΤΕΙ, κολεγίων, ΙΕΚ αποτελεί ένα δύσκολο και πολυσύνθετο ζήτημα που απασχολεί τον τεχνικό κόσμο δεκαετίες τώρα.
Πέρα από συντεχνιακές διεκδικήσεις ή συνδικαλιστικά τσιτάτα, κεντρικό ζήτημα παραμένει η επίπτωση της όποιας απόφασης στην κοινωνία. Ο μηχανικός θέτει κανόνες, μελετά, σχεδιάζει, εκτελεί, επιβλέπει, διοικεί, δοκιμάζει και ρυθμίζει. Συμμετέχει σε όλα τα στάδια της τεχνικής δραστηριότητας. Με την υπογραφή του εγγυάται την αρτιότητα και τη λειτουργικότητα ενός υλικού ή ενός έργου, καθώς και την υγεία και την ασφάλεια των εμπλεκόμενων προσώπων και γενικότερα. Ή δεν εγγυάται όλα αυτά και τα θέτει σε κίνδυνο.
Ο απλούστερος και κυριότερος λόγος που το επάγγελμα του μηχανικού είναι ρυθμιζόμενο και αδειοδοτείται είναι ακριβώς αυτός: από την «υπογραφή» του εξαρτώνται ζωές. Αυτή η σχέση εμπιστοσύνης βασίστηκε σε μια «αλυσίδα ποιότητας» που χαρακτήριζε όλα τα προηγούμενα χρόνια τον κλάδο. Οι σπουδές γίνονται σε 5αετείς σχολές Πολυτεχνείου, το εύρος των γνώσεων είναι δεδομένο, οι εμπειρίες που αποκτούνται στα εργαστήρια είναι μεγάλες, το προσωπικό είναι υψηλού επιπέδου. Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα, οι μηχανικοί των ελληνικών πολυτεχνείων, φέρουν διπλώματα αναγνωρισμένου κύρους και απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης της κοινωνίας.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως όταν πάμε στην ουσία, τα «ράσα δεν κάνουν τον παπά». Δεν αρκεί να έχει κανείς τον τίτλο του «μέλους του ΤΕΕ» για να ικανοποιεί τα παραπάνω, για να μπορεί να εγγυηθεί σωστό τελικό αποτέλεσμα, με ασφάλεια για όλους.
Μια απλή συγκριτική παράθεση του προγράμματος σπουδών κολεγίων που προσφέρουν σπουδές «μηχανικού» αποτελεί αδιάψευστο κριτήριο. Πολύ λιγότερα μαθήματα σε σχέση με τα πολυτεχνεία, περιορισμένου εύρους γνώσεων, χαμηλότερου επιπέδου εργαστηριακές εμπειρίες, διδακτικό προσωπικό που απέχει μακράν από τα προσόντα έστω των χαμηλότερων βαθμίδων διδασκόντων στα πανεπιστήμια.
Δεν είναι παράλογο. Αν τα κολέγια πρόσφεραν την ποιότητα που προσφέρουν πανεπιστήμια και πολυτεχνεία, τότε τα δίδακτρα θα κόστιζαν πολλές φορές πάνω από τις υπάρχουσες τιμές.
Μια από τις κορυφαίες αντιφάσεις της πολιτικής της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας είναι η ταυτόχρονη θεώρηση ότι: α) πρέπει να ισχύει η βάση του 10, β) τα πανεπιστήμια να ορίζουν τους εισακτέους τους, γ) οι «αποτυχόντες» να εγγράφονται σε ιδιωτικά κολέγια, δ) τελικά, όμως, όλοι να παρουσιάζουν την ίδια εικόνα στην αγορά εργασίας και την κοινωνία.
Μήπως η αγορά εργασίας χωράει περισσότερο κόσμο; Μάλλον το αντίθετο ισχύει. Η ανεργία στον κλάδο είναι στα ύψη, όπως και η υποαπασχόληση στους ελεύθερους επαγγελματίες. Τότε γιατί πρέπει να γεμίσουμε την αγορά και με άλλους μηχανικούς;
Μήπως το υπουργείο Παιδείας θέλει να σπουδάζει περισσότερος κόσμος και να παίρνει πτυχία με αντίκρισμα στην αγορά; Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, καθώς όλες οι κινήσεις του υπουργείου οδηγούν στον περιορισμό του αριθμού των νέων που σπουδάζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Μα τότε, αν δε συμβαίνει τίποτα από τα παραπάνω, ποιο είναι το κίνητρο για την επιβολή μιας τέτοιας ρύθμισης και μάλιστα «νύχτα». Γιατί τέτοιες ρυθμίσεις μόνο νύχτα μπορούν να περάσουν. Είναι σαφές ότι ούτε στα «δικά» της παιδιά που βρίσκονται στις διοικήσεις επιμελητηρίων, δεν μπορεί να στηριχτεί η Κεραμέως. Ούτε επιθυμεί εκτεταμένο δημόσιο διάλογο, γιατί δεν υπάρχει επιχείρημα που να πείθει την κοινωνία για την ενέργειά της.
Όμως η κοινωνία είναι αυτή που θα γευτεί τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής. Κατ’ όνομα μηχανικοί, χωρίς τα απαιτούμενα προσόντα, θα αυξήσουν τους κινδύνους (οικονομικούς, υγείας, κλπ), σε τέτοιο βαθμό που θα χαθεί εντελώς η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στον κλάδο.
Όταν τραβάμε μια γραμμή σε ένα σχέδιο, την ίδια στιγμή ορίζουμε οικονομικές, εργασιακές, κοινωνικές σχέσεις με την ενέργειά μας αυτή. Η γραμμή που τραβήξαμε μπορεί να είναι ένα δοκάρι σε μεγάλο ύψος, πάνω στο οποίο θα πρέπει να περπατήσουν άνθρωποι, να το κατασκευάσουν σωστά και με ασφάλεια.
Η κοινωνία, για τη δική της ασφάλεια, χρειάζεται μηχανικούς και όχι απλούς κατόχους διπλωμάτων.