Το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε το 2016 υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πλέον καλείται να υλοποιήσει αυτή την απόφαση, με όλες τις συνέπειες για την οικονομία της Μεγάλης Βρετανίας. Οι υποστηρικτές της σύνδεσης της Μεγάλης Βρετανίας με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υποστηρίζουν ότι, εκτός των άλλων, το Brexit εντείνει τις αποσχιστικές τάσεις. Εναντίον της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση ψήφισε η πλειοψηφία των κατοίκων της Βόρειας Ιρλανδίας, της Σκωτίας και το 96% των κατοίκων του Γιβραλτάρ. Οι φυγόκεντρες τάσεις που αναπτύσσονται στην περιφέρεια μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά εσωτερικά προβλήματα και να αποδυναμώσουν μελλοντικά την Μεγάλη Βρετανία. Οι κάτοικοι της Σκωτίας ζητούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για έξοδο από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αποσχιστικές τάσεις εμφανίζονται και στην Βόρεια Ιρλανδία.
Η κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Λονδίνου και των αυτονομιστών επιτεύχθηκε μεταξύ των άλλων και λόγω της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων και εμπορευμάτων μεταξύ της ανεξάρτητης Ιρλανδίας και του βόρειου βρετανικού τμήματος του νησιού, λόγω της ένταξης στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η Βόρεια Ιρλανδία εδαφικά ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οικονομικά είναι συνδεδεμένη στενά με την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δημιουργία εκ νέου συνόρων θεωρείται, ότι θα κλιμακώσει την αντιπαράθεση μεταξύ Μπέλφαστ και Λονδίνου.
Μεταξύ Μαδρίτης και Λονδίνου
Από στρατηγική άποψη, σπουδαίο ρόλο διαδραματίζει το στενό του Γιβραλτάρ που στην αρχαιότητα ήταν γνωστό ως Ηράκλειες στήλες και κατακτήθηκε από την Αγγλία πριν 300 χρόνια και αποσπάστηκε από την Ισπανία, αν και γεωγραφικά αποτελεί το κάτω άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου. Είναι μια έκταση επτά τετραγωνικών χιλιομέτρων και έχει πληθυσμό 30 χιλιάδες κατοίκους. Το μέγεθός του αντιστρόφως ανάλογο της μεγάλης γεωπολιτικής του σημασίας. Ουσιαστικά συνδέει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τη Μεσόγειο. Είναι μάλλον απίθανο η Ισπανία να διεκδικήσει το Γιβραλτάρ αυτή την περίοδο, αλλά πλέον η οικονομία της έχει στενούς δεσμούς με την περιοχή και ενδεχόμενο κλείσιμο των συνόρων θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στους ισπανούς που εργάζονται στην περιοχή. Το υψηλό ποσοστό που ψήφισε κατά του Brexit μαρτυράει τη σύνδεση της οικονομίας του Γιβραλτάρ με την ισπανική οικονομία και γενικότερα με την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Μαδρίτης και του Λονδίνου για το στάτους του Γιβραλτάρ δε σταμάτησαν ποτέ. Κατά καιρούς αποτελεί αιτία για την όξυνση των διμερών σχέσεων. Προς το παρόν διατηρεί ανοικτά σύνορα με την Ισπανία. Τι θα γίνει όμως αν ενισχυθούν οι έλεγχοι στα σύνορα και μπουν τελωνειακές ρήτρες; To 2013, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών χειροτέρευσαν επειδή η Μαδρίτη, με πρόσχημα το λαθρεμπόριο τσιγάρων, επέβαλε αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα με το Γιβραλτάρ.
Η πλειοψηφία των κατοίκων του Γιβραλτάρ είναι υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά είναι όμως κατηγορηματικά αντίθετη με ενδεχόμενη επανένωση με την Ισπανία. Υποστηρικτές της επανένωσης υπάρχουν στην Ισπανία και κατηγορούν το Ηνωμένο Βασίλειο, ότι κατέχει το κάτω άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου, αν και η επικράτειά του βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση και δεν συνορεύει γεωγραφικά με την περιοχή. Οι θιασώτες αυτής της αντίληψης κρατούν χαμηλούς τόνους, επειδή η Ισπανία κατέχει δύο περιοχές , τη Θέουτα και τη Μελίγια που είναι τα μοναδικά εδάφη ευρωπαϊκών κρατών στην Αφρική και βρίσκονται στο Μαρόκο, που θεωρεί ότι είναι δικά του και τα διεκδικεί.
Σύνορα ανοιχτά;
Στο Γιβραλτάρ θεωρούν, ότι μπορούν να συνδεθούν με τη ζώνη του Σένγκεν, μετά το Brexit. Στη συμφωνία Σένγκεν συμμετέχουν 22 από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία και η Κύπρος δεν συμμετέχουν, ενώ η Ρουμανία , η Βουλγαρία και η Κροατία ετοιμάζονται να ενταχθούν.
Η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit αφήνει απ’ έξω πολλά θέματα. Ένα απ’ αυτά είναι το στάτους του Γιβραλτάρ που έχει μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Η υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια κάλεσε το Λονδίνο να υπογράψει συμφωνία για το Γιβραλτάρ μέχρι την 1 Ιανουαρίου 2021. Από τα σύνορα καθημερινά διέρχονται χιλιάδες Ισπανών, πολλοί από τους οποίους εργάζονται στο Γιβραλτάρ. Η ισπανή υπουργός προτείνει να υπάρχει ελεύθερη διέλευση. Για να γίνει κάτι τέτοιο «χρειάζεται μεγάλη δόση πολιτικής βούλησης», γιατί διαφορετικά τα σύνορα μεταξύ Ισπανίας και Γιβραλτάρ θα μετατραπούν σε εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.