Ο κ. Μητσοτάκης στη συνέντευξή του δεν επανέλαβε το «όποιος βιάζεται σκοντάφτει». Κατάφερε, όμως, να διασκεδάσει την εικόνα ολιγωρίας και σύγχυσης της κυβέρνησης;
Όποιος έχει ήδη σκοντάψει και πέσει, όπως συμβαίνει με την κυβέρνηση, θα έπρεπε να σκεφτεί καλύτερα. Έχουμε πει εξαρχής τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση για να ανταπεξέλθουμε σ’ αυτή την κρίση. Δηλαδή, χρειαζόμαστε περισσότερες ΜΕΘ, τεστ, διαδικασίες πρόληψης πέραν της προφύλαξης, εύληπτο και πειστικό λόγο για το τι να κάνει ο πληθυσμός, όπως και προστασία ιδιαίτερα της ηγέτιδας δύναμης της κοινωνίας, που είναι η νεολαία, αντί να κατηγορείται συνεχώς από την κυβέρνηση. Όλα αυτά δεν έγιναν. Ακόμα και τώρα με τα σχολεία είδαμε να περνάμε από τη γελοιότητα με τις μάσκες τον Σεπτέμβριο, σε αυτή με τις κουβέρτες τώρα, ενώ υπήρχε χρόνος για να σχεδιαστεί και η διεξαγωγή επαναλαμβανόμενων τεστ, όπως και ο κατά προτεραιότητα εμβολιασμός, τουλάχιστον των μεγαλύτερων σε ηλικία εκπαιδευτικών. Η ολιγωρία της κυβέρνησης μάς έφερε από τις «πρώτες» θέσεις στη διαχείριση της πανδημίας, στις τελευταίες. Ομοίως και στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Να τονίσουμε ότι δεν είναι άχρηστοι ή ανίκανοι, είναι νεοφιλελεύθεροι: «Η ιδιωτική οικονομία τα λύνει όλα», αυτή είναι η λογική τους. Γι’ αυτό δεν επενδύουν στο ΕΣΥ ή σε εμπροσθοβαρή μέτρα στήριξης της οικονομίας, ώστε να κρατήσουν χρήματα για να τα δώσουν αύριο αλλού, πχ σε εξοπλισμούς.
Το κείμενο της Ομπρέλας θέτει ζητήματα ταυτότητας, πολιτικής και δημοκρατικής λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί επιλέξατε αυτά τα σημεία;
Η Ομπρέλα είναι η προσπάθεια κάποιων μελών του Πολιτικού Συμβουλίου και της Κεντρικής Επιτροπής να απαντήσουν σε τρία βασικά ερωτήματα: Ποιο είναι το πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να αποκτήσει την πρωτοπορία, άρα και την κυβέρνηση; Με ποιο πρόγραμμα θα πάμε στις εκλογές, που θα είναι και εφαρμόσιμο αμέσως μετά; Ποιος ο ρόλος του κόμματος για αυτά τα θέματα; Θεωρούμε ότι η συζήτηση πρέπει να γίνει από το κόμμα. Επαναφέρουμε, δηλαδή, την αναγκαιότητα του κόμματος, που θα λειτουργεί δημοκρατικά, συλλογικά, συμμετοχικά. Είναι το νέο στοίχημα. Είναι δυνατόν ένα μεγάλο κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, να έχει ενεργά μέλη και οργανώσεις, που θα συμμετέχουν και θα συνδημιουργούν τη γραμμή του; Εμείς λέμε πως ναι. Είναι δυνατόν να επενδύουμε σε μια χαρισματική ηγεσία; Βεβαίως, αλλά όχι μόνο σ’ αυτή, γιατί βοηθάει πολύ -και ευτυχώς που την έχουμε- αλλά περισσότερο βοηθάει η οργανωμένη παρέμβαση στην κοινωνία και στο μαζικό κίνημα. Διαφορετικά δεν θα είμαστε κόμμα, αλλά ένα δίκτυο παραγόντων.
Το κείμενο, όπως και της ΡΕΝΕ, δέχτηκε κριτική ότι ασχολείται με τα εσωκομματικά ζητήματα, αντί με αυτά της κοινωνίας.
Υπήρξε μια αναμενόμενη κριτική από κάποιους που είναι πιο αποστασιοποιημένοι από την πολιτική και κομματική συζήτηση. Είναι, βεβαίως, ανεκτή. Αλλά από ορισμένους δεν το περίμενα και με στεναχώρησε. Ήταν ακριβώς η κριτική που υπέστησαν οι ίδιοι πριν 30 χρόνια στο ΚΚΕ και τώρα την χρησιμοποιούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ξεπεράσει το σύνδρομο του εσωκομματικού εχθρού και της μιζέριας και είχε μπει σε μια λογική ότι το κόμμα είναι όντως ενεργό και συμμετοχικό και μέσα από τις διαδικασίες του, αλλά κυρίως μέσα από την έμπνευση. Γιατί τότε έρχεται ο άλλος στη συνέλευση και στο κίνημα. Μέσα από αυτή τη λογική πρέπει να επανασυνδεθούμε και να αναδημιουργήσουμε κινήματα, με πρώτο και κύριο αυτό της αλληλεγγύης.
Δέχτηκε και κριτική ότι δεν είχε αιχμές και πιο ριζοσπαστικές θέσεις.
Το κείμενο δεν ήθελε να βάλει τελεία και παύλα ή αιχμές. Θέλαμε να λειτουργήσει σαν σπίθα, προκειμένου να ανοίξει αυτή η συζήτηση στο κόμμα και στην κοινωνία. Είμαι ιδιαίτερα ευχαριστημένος, γιατί αυτό όντως συνέβη. Και μέσα στα κομματικά όργανα -πέρα από ορισμένες φωνές μιζέριας- αλλά και στην κοινωνία.
Η αντιπολίτευση, λέτε, να γίνεται σε ουσιαστικά ζητήματα, όχι επικοινωνιακά. Η επικοινωνία αυτών των θέσεων όμως στην κοινωνία, δεδομένου και του μιντιακού αποκλεισμού, πώς γίνεται;
Το ζήτημα της επικοινωνίας είναι σύνθετο. Πχ, οι νέες τεχνολογίες που έχουν αλλάξει άρδην το σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον σε σχέση με λίγα χρόνια πριν. Το σύστημα τηλεργασίας προσπαθεί να απομονώσει τον εργαζόμενο, να διακόψει το συνδικαλιστικό κίνημα, να ελέγξει το σύνολο της κοινωνικής ζωής. Όμως, οι ίδιοι οι υλικοί όροι των νέων τεχνολογιών, από την άλλη, δίνουν περισσότερες δυνατότητες στους προοδευτικούς και αριστερούς ανθρώπους. Δείτε πόσο γρήγορα προσαρμόστηκε το κόμμα στη συνθήκη της πανδημίας και τώρα έχουμε τηλεσυνελεύσεις, τηλεδιασκέψεις, ζωντανές συζητήσεις. Για το σκάνδαλο με τα voucher δεν έγινε καμιά πορεία, αλλά ήταν η κατακραυγή μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που εξανάγκασε την κυβέρνηση να το μαζέψει. Τα ανοιχτά ερωτήματα που τίθενται, ξέρουμε, δεν θα τα λύσουμε από τον καναπέ μας, αλλά συνδιαλεγόμενοι με τους συντρόφους μας και με την κοινωνία που έχει και πολύ καλά ερωτήματα, αλλά και καλές απόψεις.
Πώς τίθεται το ζήτημα των συμμαχιών, κατά τη γνώμη σας;
Το βασικό που πρέπει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ είναι να προωθεί τις συμμαχίες, πάνω σε ολοκληρωμένο πρόγραμμα, που δεν θα αφορά μόνο την εργασία, αλλά και τις υπόλοιπες εκφράσεις της κοινωνικής ζωής, υγεία, παιδεία και άλλες. Η διεύρυνση, πρώτα απ’ όλα, πρέπει να γίνει με κοινωνικά προοδευτικούς ανθρώπους, που έχουν ιδέες και αναζητήσεις, με νέους και νέες. Έπειτα, όταν έχεις σωστές ιδέες και παρεμβαίνεις, έχεις και καλά παραδείγματα, όπως η συμφωνία ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΜεΡΑ25 για το Πολυτεχνείο. Μπορούν να υπάρξουν και άλλα τέτοια θέματα; Ναι, και έτσι θα βοηθηθεί η κοινωνία πιο δυναμικά, πιο λειτουργικά και ενωτικά. Μπορούμε να βρούμε κι άλλες δυνάμεις με κοινά σημεία παρέμβασης; Συνήθως αυτή η ερώτηση τίθεται σε σχέση με το ΚΙΝΑΛ. Εμείς λέμε το πρόγραμμά μας. Στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ θα συζητήσουν για τα θέματα στην παρούσα φάση ή πώς θα μοιραστούν τα ιμάτια της εξουσίας; Αν ισχύει το δεύτερο, μου είναι παντελώς αδιάφορο. Το σύστημα, και όχι μόνο η ΝΔ, επενδύει στη στάση του ΚΙΝΑΛ, στη συμπεριφορά της ηγεσίας του ή και σε πιθανή αλλαγή της ηγεσίας του. Εμείς έχουμε ενδιαφέρον να στραφεί το ΚΙΝΑΛ προς τον προοδευτικό πόλο. Προς το παρόν, όμως, δεν το κάνει και γι’ αυτό κινδυνεύει να χαθεί: η εποχή μας απαιτεί καθαρές απαντήσεις.
Η Ομπρέλα έχει διατασικό εύρος, κάτι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε μια περίοδο που έχει ανοίξει η συζήτηση για τη λειτουργία των τάσεων. Πώς επετεύχθη αυτό και γιατί δεν αποτυπώθηκε και στις υπογραφές του κειμένου, που ανήκουν σε πιο «κλασσικά» στελέχη και όχι σε καινούργια πρόσωπα;
Δεν μαζεύτηκαν υπογραφές για το κείμενο, απλά υπογράφτηκε από αυτούς που το συνέταξαν. Και μάλιστα αρκετοί που δούλεψαν γι’ αυτό, δεν το υπογράψαν γιατί θεώρησαν πως η συμβολή τους ήταν μικρή. Μας ενδιέφερε να ξεκινήσει η πολιτική συζήτηση για το κόμμα. Η Ομπρέλα σήμερα δεν είναι τάση, αλλά θέλω να υποστηρίξω τη λειτουργία των τάσεων σε ένα κόμμα της Αριστεράς ως στοιχείο υγείας και δημοκρατίας, στο βαθμό βέβαια που δεν γίνονται φράξιες. Γίνονται φράξιες όταν συζητάνε για την κατανομή μίας κομματικής ψευτοεξουσίας. Η Ομπρέλα ήταν μια συνάντηση μιας αγωνίας για το κόμμα, η οποία όμως δεν εκδηλώθηκε σαν ανησυχία, αλλά ως θετική θέση για το τι μπορεί να γίνει. Αντίστοιχα, οι σύντροφοι της ΡΕΝΕ έκαναν τη δική τους δουλειά και αύριο μπορεί να το κάνουν κι άλλοι σύντροφοι. Το κείμενο που βγάλαμε, είναι νομίζω προωθητικό, αντίστοιχο των καιρών, αλλά όχι ευαγγέλιο. Είναι ξεκίνημα. Άλλωστε, ο ΣΥΡΙΖΑ πώς σημείωσε ανοδική πορεία από το 4% του 2009; Διαβάζοντας σωστά την ιστορική συγκυρία, χάρη στις εμπνευσμένες θέσεις του για το πώς θα βγούμε από την οικονομική κρίση και στην χαρισματική ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα. Ερωτάται, τέλος, αν θα γίνει η Ομπρέλα τάση. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολύ σοβαρές διαδικασίες, από άποψη ιδεών, στον Πουλαντζά, στο ΕΝΑ και σε άλλα ιδρύματα, όπου πρέπει να συμμετέχουμε, όπως αντίστοιχα και σε διάφορα κινήματα που γεννιούνται. Αυτή είναι η φιλοδοξία μας, ότι θα λειτουργήσει σαν δίκτυο συνεννόησης, ζύμωσης και πολιτικής δράσης.
Αλήθεια, γιατί αποφασίσατε να καταθέσετε το κείμενο στον Αλέξη Τσίπρα πριν τη δημοσίευσή του;
Αυτό οφείλεται σε μια καθολική άποψη για σεβασμό της κομματικής διαδικασίας. Όχι να κάνουμε κάποια ανακοίνωση, να λειτουργήσουμε σαν κόμμα μέσα στο κόμμα. Πρόκειται για διαδικασία που αφορούσε τα όργανα του κόμματος, τον πρόεδρο, τον γραμματέα. Γι’ αυτό και το παραδώσαμε στον Τσίπρα, τον Τζανακόπουλο και τα μέλη του ΠΣ και μετά το δώσαμε στη δημοσιότητα στην «Αυγή», την «Εποχή», δηλαδή σε εφημερίδες που είναι κοντά μας. Θέλαμε, επίσης, να αποφύγουμε να γίνει αντικείμενο συζήτησης αυτό το κείμενο ενώ συζητάγαμε για τον Προϋπολογισμό. Θέλαμε, δηλαδή, να παραμείνουμε σε σταθερή πορεία πολιτικής σύγκρουσης με τον πολιτικό μας αντίπαλο.
Ο Δημήτρης Βίτσας είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ.