Βρισκόμαστε σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της πανδημίας. Και από υγειονομική και από κοινωνική άποψη. Τα στοιχεία δείχνουν μία βελτίωση, η οποία, όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ επισφαλής. Ειδικά, επειδή η κυβέρνηση, κάτω από την πίεση της οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης, προκρίνει μέτρα ανοίγματος που βασίζονται περισσότερο σε πολιτικές, παρά σε επιδημιολογικές παραμέτρους.
Την ανησυχία μου ενισχύει η συνεχιζόμενη ανεπάρκεια της επιδημιολογικής επιτήρησης και η έλλειψη δημοσιότητας και διαφάνειας στα στοιχεία. Την ίδια στιγμή, το ΕΣΥ βρίσκεται στα όρια των αντοχών του και από άποψη υποδομών και όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό του. Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας δεν ενισχύθηκε και η «κόπωση» από τα μέτρα, τα οποία δεν συνοδεύτηκαν από αντίστοιχα μέτρα οικονομικής και κοινωνικής ενίσχυσης των πληττόμενων, δημιουργεί μεγάλες δυσκολίες στη συμμόρφωση και την αντοχή των πολιτών. Αυτήν την ώρα χρειάζεται όσο ποτέ συστράτευση και πολιτική συνεννόηση. Δυστυχώς, όμως, η κυβέρνηση κινείται στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, με προκλητική αλαζονεία και χωρίς ίχνος αυτοκριτικής.
Αργός ο ρυθμός των εμβολιασμών
Η έναρξη των εμβολιασμών αποτελεί αναμφισβήτητα ένα θετικό βήμα στην προοπτική να βγούμε από το τούνελ του φόβου, των συνεχών περιορισμών και της πίεσης στο ΕΣΥ. Ο ρυθμός τους, όμως, είναι πάρα πολύ αργός, η επάρκεια των εμβολίων βρίσκεται συνεχώς υπό αίρεση και οι διαψευδόμενες εξαγγελίες της κυβέρνησης όσον αφορά το ρυθμό των εμβολιασμών, τον αριθμό των αναμενόμενων εμβολίων και τα εμβολιαστικά κέντρα, εντείνουν την ανησυχία.
Επιπλέον, η υπερφόρτωση των νοσοκομείων ακόμα και για τους εμβολιασμούς δεν μπορεί να συνεχιστεί. Τα τέσσερα μεγάλα συνεχώς εξαγγελλόμενα εμβολιαστικά κέντρα, που προφανώς θα υποκαταστήσουν την εξαγγελία για 1.018, είναι ακόμη στα χαρτιά, χωρίς να είναι διευκρινισμένος ο τρόπος λειτουργίας και η στελέχωσή τους.
Η μη πρόβλεψη για τους πολύ ηλικιωμένους και τους συμπολίτες μας με κινητικά προβλήματα όσον αφορά τη δυνατότητα πρόσβασης σε απομακρυσμένα εμβολιαστικά κέντρα, δημιουργεί ανυπέρβλητες δυσκολίες. Κατά την εκτίμησή μου, ικανοποιητικό ποσοστό εμβολιασμών και ανοσίας δεν μπορούμε να έχουμε πριν το τέλος του 2021.
Αλληλεγγύη κόντρα στο δόγμα “ο σώζων εαυτόν σωθήτω"
Από τη μέχρι τώρα πορεία της πανδημίας παγκόσμια, στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας, είναι σαφές πως τίποτα δεν θα είναι ίδιο την επόμενη μέρα. Μερικά συμπεράσματα όμως αποκτούν καθολική αξία και πρέπει να είναι οδηγοί μας για τις δράσεις και τις διεκδικήσεις, από τώρα και για τη μετά την πανδημία εποχή. Η προστασία της ανθρώπινης ζωής αναδείχθηκε σε ύψιστη προτεραιότητα. Τα ψευτοδιλήμματα περί προτεραιότητας της οικονομίας και της ανάπτυξης απέναντι στις επιταγές για προστασία της δημόσιας υγείας κατέρρευσαν.
Η επιδημία έχει και ταξική κατανομή, αλλά και ταξικές επιπτώσεις. Οφείλουμε να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να αποκτήσουν συνείδηση και για τις ταξικές επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά και για τα μέτρα κοινωνικού περιορισμού (λοκντάουν). Έχουμε χρέος να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε συνεχώς την οικονομική, κοινωνική και ψυχολογική ενίσχυση όλων αυτών που υφίστανται τις βαριές συνέπειες της κρίσης. Η προστασία των δημοκρατικών ελευθεριών οφείλει να είναι στο επίκεντρο της προσοχής μας. Η προστασία της δημόσιας υγείας δεν δικαιολογεί υπερβολικούς και αδικαιολόγητους περιορισμούς επ' αόριστον, αλλά μόνο σχετικές εξαιρέσεις χρονικά περιορισμένες. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε ο φόβος, η τυφλή πειθάρχηση, η αδυναμία αντίδρασης σε αντικοινωνικά μέτρα και η έλλειψη κοινωνικής ζωής να αποκτήσουν μόνιμα χαρακτηριστικά.
Τα δημόσια αγαθά αποκτούν σαφή προτεραιότητα απέναντι στα νεοφιλελεύθερα προτάγματα του κέρδους, της υπερκατανάλωσης και του ατομισμού. Η στροφή προς την ενίσχυση των δημόσιων συστημάτων υγείας, με έμφαση στην πρόληψη και στην πρωτοβάθμια φροντίδα με όλες τις συνιστώσες τους αναπτυγμένες, είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον των κοινωνιών. Πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στους παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή, η μόλυνση της ατμόσφαιρας και η ανεξέλεγκτη οικιστική επέκταση, που παίζουν σοβαρό ρόλο στην επιβίωση και την υγεία της ανθρωπότητας.
Επίσης, τα ζητήματα της οργάνωσης και της προστασίας της εργασίας, η χρήση των νέων τεχνολογιών σε όφελος των εργαζόμενων και η αντιμετώπιση των νέων μορφών εκμετάλλευσης θα αποτελέσουν σημαντικά πεδία πάλης το επόμενο διάστημα. Χρειάζεται γνώση, φαντασία, εφευρετικότητα, αίσθημα αλληλεγγύης και αγωνιστικότητα για να επικρατήσουν οι δυνάμεις της εργασίας απέναντι στις ανεξέλεγκτες ορέξεις του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου.
Προκρίνουμε την αλληλεγγύη απέναντι στη λογική της ισχύος και του δόγματος "ο σώζων εαυτόν σωθήτω". Αλληλεγγύη απέναντι στις ευάλωτες ομάδες, στους ηλικιωμένους, αλληλεγγύη των γενεών, αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη. Η ενδυνάμωση των διεθνών οργανισμών όπως ο ΠΟΥ, μέσα από τον οποίο ακούγεται και η φωνή των αδυνάτων, έχει μεγάλη σημασία.
Και σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και εντός κάθε ξεχωριστού κράτους ή ομάδας κρατών ισχύει η αρχή «αν δεν είμαστε όλοι ασφαλείς υγειονομικά, δεν είναι κανένας ασφαλής». Συνεπώς, η προστασία των μετακινούμενων πληθυσμών και η αλληλεγγύη για παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη είναι ζωτικής σημασίας. Κανένα εμπορικό κέρδος, κανένα «δικαίωμα ευρεσιτεχνίας» δεν μπορεί να εμποδίζει τη μαζική παραγωγή και διάθεση εμβολίων σε όλη την ανθρωπότητα. Πόσο μάλλον που η έρευνα και η χρηματοδότησή τους έγιναν από δημόσιους πόρους και έχουν προπληρωθεί από τους λαούς.