Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Βροχή οι αντιδράσεις της ακαδημαϊκής κοινότητας, των φοιτητικών συλλόγων, των κοινοβουλευτικών κομμάτων, φορέων και οργανώσεων ενάντια στο προωθούμενο νομοσχέδιο Κεραμέως - Χρυσοχοΐδη. Την περασμένη Πέμπτη πραγματοποιήθηκαν μαζικά συλλαλητήρια σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας και στα Προπύλαια που κάλεσαν φοιτητικοί σύλλογοι, ενώ σε σύσκεψη των φοιτητικών συλλόγων Αθήνας, την περασμένη Τρίτη 19 Γενάρη, προαναγγέλθηκε πορεία από τη Βουλή στα Προπύλαια για την Πέμπτη 28 Γενάρη.
Παράλληλα δημιουργείται κοινό μέτωπο φοιτητών και πανεπιστημιακών, αλλά και εργαζομένων σε ΑΕΙ, με συγκεντρώσεις υπογραφών ενάντια στο σχέδιο νόμου και με παράλληλο κάλεσμα για στήριξη προς όλα τα σωματεία και τα συνδικάτα εργαζομένων. Η Πρωτοβουλία «ΟΧΙ Αστυνομία στα Πανεπιστήμια», που συγκροτήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από διδάσκοντες και διδάσκουσες πανεπιστημίων από όλη την Ελλάδα [@OxiAstynomiaStaPanepistimia] και έχει ως στόχο αφενός να εκφράσει την έντονη αντίθεσή της στη δημιουργία πανεπιστημιακής αστυνομίας, αφετέρου να διατυπώσει συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις, έχει ήδη συγκεντρώσει πάνω από 1.050 υπογραφές.
Συγκέντρωση υπογραφών πραγματοποιείται και σε κοινό κείμενο όλων των φοιτητικών συλλόγων σε όλη τη χώρα, ενώ παράλληλα οργανώνονται γενικές συνελεύσεις για περαιτέρω κλιμάκωση των κινητοποιήσεων.
Στο ίδιο πλαίσιο οργανώνονται και διαδικτυακές εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετέχουν μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και φοιτητικών συλλόγων. Μια τέτοια πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη από τους φοιτητικούς συλλόγους του Παντείου Πανεπιστημίου και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή των πανεπιστημιακών: Δημήτρη Καλιαμπάκου, κοσμήτορα της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών ΕΜΠ, Χρήστου Ταξιλτάρη, καθηγητή του Τμήματος Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ, Σοφίας Βιδάλη, καθηγήτριας του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πάντειο και Αριστοτέλη Τύμπα, καθηγητή και πρόεδρο του Τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης ΕΚΠΑ. Αλλά και τη συμμετοχή της Βασιλικής Μπουλούζου (φοιτήτριας στο τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας ΑΠΘ), του φοιτητή Νίκου Γεωργουλάκη και της φοιτήτριας Χαράς Μανταδάκη, καθώς και άλλων φοιτητών, εκπροσωπώντας φοιτητικούς συλλόγους, που παρενέβησαν και χαιρέτισαν την εκδήλωση.
Στη συνέχεια παραθέτουμε σημεία από τις τοποθετήσεις σε αυτήν την εκδήλωση της Σοφίας Βιδάλη του Τέλη Τύμπα, και εκτενές απόσπασμα από την εισήγηση της Χαράς Μανταδάκη.
Χαρά Μανταδάκη:
Απίστευτο το μένος της κυβέρνησης για τους φοιτητές
Το προωθούμενο νομοσχέδιο, που παρουσιάστηκε εν μέσω πανδημίας και κλειστών πανεπιστημίων εδώ και ένα χρόνο, χωρίς να έχει προηγηθεί καν υποτυπώδης διάλογος και δημόσια διαβούλευση, αφορά το σύνολο της ανώτατης εκπαίδευσης και της ακαδημαϊκής κοινότητας, καί τα υπόλοιπα κομμάτια της εκπαίδευσης, αλλά αφορά και ολόκληρη την κοινωνία. Αυτά που προβλέπει για τη λειτουργία εντός των πανεπιστημίων συνδέεται με όσα συμβαίνουν έξω από αυτά. Όπως η όξυνση της καταστολής, η συνεχής περιστολή δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, που ξεκινούν από το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις και φτάνουν μέχρι τις αντισυνταγματικές απαγορεύσεις συναθροίσεων που επιβλήθηκαν στις 27 Νοέμβρη και στις 6 Δεκέμβρη 2020. Το στοιχείο του αυταρχισμού δεν περιορίζεται στα πανεπιστήμια, βρίσκεται στην προμετωπίδα της πολιτικής αυτής της κυβέρνησης. Ωστόσο, το νομοσχέδιο αυτό είναι από τις πιο σημαντικές τομές στη διαδικασία επιβολής αυτής της αυταρχικής πολιτικής.
Όποιος διαβάσει τις διατάξεις αυτού του σχεδίου νόμου θα δει πολύ γλαφυρά την εικόνα που περιγράφεται ως καθημερινότητα της πανεπιστημιακής ζωής σε περίπτωση που περάσει και εμπεδωθεί. Αφενός συστήνεται σώμα ειδικών φρουρών, μια ομάδα χωρίς καν τη βασική εκπαίδευση των αστυνομικών σχολών, που θα φέρει οπλισμό και θα μπορεί να συλλαμβάνει και να φτιάχνει δικογραφίες, θα μπορεί να παρεμβαίνει ακόμα και προληπτικά, δηλαδή και εκεί που μπορεί να μην συμβαίνει τίποτα αλλά να υπάρχει η υπόνοια ότι μπορεί να συμβεί κάτι, και θα υπάγεται στον αρχηγό της αστυνομίας. Δεδομένο που και καταργεί το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων και αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Συνεπώς περιγράφονται πανεπιστημιακά ιδρύματα όπου τον πρώτο λόγο θα τον έχει η ΕΛ.ΑΣ., αυτοί που είναι υπεύθυνοι για το όργιο βίας και αυθαιρεσίας που λαμβάνει χώρα όλο το προηγούμενο διάστημα.
Εξίσου αποκαλυπτικό και σοκαριστικό είναι και το κομμάτι του νομοσχεδίου που αφορά το πειθαρχικό πλαίσιο. Ορίζονται παραπτώματα και ποινές και προβλέπεται η σύσταση πειθαρχικών συμβουλίων, τα οποία ως φοιτητοδικεία θα εξετάζουν το φοιτητή και θα αποφαίνονται για την τιμωρία του. Μάλιστα αναθέτει τους ίδιους τους καθηγητές την υποχρέωση να κινούν τέτοιες διαδικασίες. Ως παραπτώματα δε περιγράφονται μία προς μία όλες οι συνδικαλιστικές και πολιτικές πρακτικές των φοιτητών: η χρήση χώρων της σχολής χωρίς άδεια, το να παραβρίσκεσαι σε συνεδρίαση οργάνου χωρίς άδεια, η λεγόμενη αφισορύπανση, η ηχορύπανση κ.ά. Ως ποινές προδιαγράφονται από τη γραπτή επίπληξη μέχρι και η απαγόρευση συμμετοχής στις εξετάσεις, η απαγόρευση χρήσης εξοπλισμού και εγκαταστάσεων του ιδρύματος, η προσωρινή διαγραφή από έναν έως είκοσι τέσσερις μήνες με παράλληλη στέρηση των φοιτητικών δικαιωμάτων –αν μάλιστα πρόκειται για ποινή άνω των έξι μηνών τότε μπορεί να εκδιωχθεί ο φοιτητής από τις εστίες– και η διαγραφή από τη σχολή. Πρόκειται για δημιουργία κέντρων σωφρονισμού. Ακόμα και αυτή εδώ η εκδήλωση, αν την κάναμε υπό φυσιολογικές συνθήκες σε κάποιο χώρο του πανεπιστημίου, θα μπορούσε να αποτελεί παράπτωμα.
Εδώ έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο και η διάταξη που προβλέπει διαγραφή στα ν+ν/2 έτη. Είναι τρομερό και μόνο να υπάρχει εμμονή στη συζήτηση για διαγραφές όταν οι σχολές είναι κλειστές για ένα χρόνο και η τηλεκπαίδευση είναι παταγώδης αποτυχία. Αντί να προτάσσεται η μέριμνα για το πώς θα επιστρέψουμε στη φοίτηση, συζητιέται με υπερβολικό ζήλο το πώς θα βρεθούμε οριστικά απέξω.
Για το τμήμα του νομοσχεδίου που αφορά τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια, μπορώ να αναλώσω ολόκληρη την τοποθέτηση μου για να εξηγήσω τον προβλεπόμενο τρόπο, και πάλι νομίζω οι μισοί δεν θα τον έχουν κατανοήσει. Με αυτόν τον τρόπο καλεί η κυβέρνηση προς εξέταση 17χρονους και 18χρονους νέους και νέες, σε μόλις τέσσερις μήνες από τώρα. Είναι και αυτό πρωτοφανές, δηλαδή το να εφαρμοστεί ένας τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση την ίδια χρονιά της ψήφισής του, και ειδικά αυτή τη χρονιά που είναι κλειστά τόσο καιρό τα σχολεία και οι συνθήκες υπό τις οποίες καλούνται οι μαθητές να δώσουν πανελλήνιες είναι τόσο δυσμενείς. Αυτοί οι όροι εισαγωγής θα οδηγήσουν στον αποκλεισμό πολύ μεγάλου αριθμού μαθητών υποψηφίων και σε μείωση των εισακτέων στα ΑΕΙ. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί παρά να συνδεθεί με την ισοτίμηση των πτυχίων του δημόσιου πανεπιστημίου με εκείνων των ιδιωτικών κολεγίων.
Όλα αυτά συνθέτουν μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η εκπαίδευση στο σύνολό της τουλάχιστον μεταπολιτευτικά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πανεπιστήμια αποτελούν τη μόνη δραστηριότητα της κοινωνίας που παραμένει κλειστή εδώ και μήνες, ενώ όλες οι άλλες δραστηριότητες ανοιγοκλείνουν. Την ίδια στιγμή οι φοιτητές καλούνται να μείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους και να βλέπουν τα νομοσχέδια να πέφτουν βροχή. Είναι απίστευτο το μένος που τρέφει αυτή η κυβέρνηση για τους φοιτητές. Νομίζω ότι αντιλαμβάνεται ότι πράγματι κάτι πάει λάθος μέσα στα πανεπιστήμια και δεν είναι η ύπαρξη ανομίας και εγκληματικότητας. Είναι η ύπαρξη του ασύλου των πολιτικών αγώνων, των φοιτητικών συλλόγων και του φοιτητικού κινήματος. Αυτό που ιστορικά είχε τη δυνατότητα να χαλάει τα σχέδια κυβερνήσεων και να συμπαρασύρει και άλλα τμήματα της κοινωνίας στον νικηφόρο δρόμο της διεκδίκησης.
Η μάχη απέναντι σε αυτό το νομοσχέδιο απαιτεί τη συμπόρευση όλης της πανεπιστημιακής κοινότητας. Είναι πολύ σημαντικό να ανατραπεί ενώπιον όλης της κοινωνίας η προωθούμενη εικόνα ότι η κυβέρνηση έχει τις συμμαχίες και τη νομιμοποίηση και ότι όποιος διαφωνεί και αντιδρά είναι μόνος, στοχοποιείται και καταστέλλεται. Χρειάζεται να αναδειχτεί ότι στην πραγματικότητα η κυβέρνηση είναι αυτή που είναι μόνη της.
Σοφία Βιδάλη:
Αντιδημοκρατικό και αντιπαιδαγωγικό νομοσχέδιο
Ο λόγος για τον οποίο αρχικά διαμορφώθηκε η πρόταση για αυτό το σχέδιο νόμου, δηλαδή η εγκληματικότητα στα πανεπιστήμια, στην πραγματικότητα χωράει πάρα πολύ συζήτηση. Στοιχεία που έχουμε συλλέξει, στο πλαίσιο επιτροπής που τα επεξεργάστηκε, αλλά και στοιχεία της ίδια της αστυνομίας, δείχνουν ότι η εγκληματικότητα στα πανεπιστήμια είναι στατιστικά ασήμαντη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ποιοτικές διαστάσεις, δηλαδή λίγα περιστατικά τα οποία πράγματι προκαλούν σοβαρούς προβληματισμούς και, ειδικά σε αυτούς οι οποίοι έχουν υποστεί επιθέσεις, δικαίως οργή. Ωστόσο, αυτά τα περιστατικά ποτέ στην ιστορία της αστυνομίας και της ποινικής καταστολής δεν έχει αποδειχθεί ότι λύνονται με ΜΑΤ ή αντίστοιχες άλλες μονάδες ειδικών φρουρών.
Συνολικά, έχουμε ενώπιον μας ένα νομοσχέδιο το οποίο αλλάζει τη δημοκρατική δομή του πανεπιστημίου. Οι υπηρεσίες ασφάλειας που εισάγονται δεν υπάγονται κανονικά στις διοικητικές υπηρεσίες του πανεπιστημίου, αλλά απευθείας σε ένα μονοπρόσωπο όργανο, τον πρύτανη, που δεν λογοδοτεί πουθενά. Παράλληλα, εισάγει μια σειρά από θεσμούς και όργανα που αλληλοδιαπλέκονται και διαμορφώνουν ένα σύστημα ασφάλειας περίπου αποπνικτικό, με συστήματα λήψης ήχου και εικόνας για τον έλεγχο του οποίου θα απασχολούνται και αστυνομικοί.
Κύριο χαρακτηριστικό της ασφάλειας είναι η προληπτική αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς εντός των ΑΕΙ. Ποια είναι αυτή, διότι εμείς η εγκληματολόγοι προσπαθούμε χρόνια να την ορίσουμε; Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν αποτελεί έγκλημα αλλά μια συμπεριφορά που παραβαίνει κοινούς κανόνες. Περιγράφοντάς την το νομοσχέδιο αναφέρει την άσκηση σωματικής και λεκτικής βίας, τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, την ένταξη σε εγκληματικές ομάδας, τη ρατσιστική βία κ.ά. Παίρνει δηλαδή τις συνήθεις οχλούσες συμπεριφορές φοιτητών, που ούτως ή άλλως διώκονται ποινικά, και τις μετατρέπει πρόσθετα σε παραβατικές συμπεριφορές και τις υπαγάγει σε μια επιτροπή από ακαδημαϊκούς. Πλάι σε αυτό καταρτίζεται ένας μηχανισμός ελεγχόμενης πρόσβασης, την οποία σε ένα βαθμό καθορίζει το ΑΕΙ, αλλά αν δεν είναι εφικτό να γίνει εξωτερικά (λόγω της χωροταξίας του ΑΕΙ) τότε θα πρέπει να γίνει εσωτερικά, μέσα στα κτίρια. Φαίνεται σαν να έχουν στο μυαλό τους κάτι άλλο και όχι τα ελληνικά πανεπιστήμια.
Ένα ακόμα σημείο είναι η συγκρότηση ομάδων προστασίας πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στο οποίο αντιδρά η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομιών Υπαλλήλων. Διότι κατώτεροι αξιωματικοί θα πλαισιώνονται από ειδικούς φρουρούς. Οι ειδικοί φρουροί είναι ένα «αιώνιο πρόβλημα» για το λόγο ότι εισάγονται με μια παράλληλη διαδικασία με αυτήν που εισάγονται οι άλλοι αστυνομικοί. Άρα δεν έχουν την εκπαίδευση και το πνεύμα του επαγγελματισμού. Έχουν όμως κάτι άλλο: έχουν υπηρετήσει σε ειδικές μονάδες στο στρατό. Θα πάρουν δηλαδή 1.000 ανθρώπους, θα τους εκπαιδεύουν τρεις μήνες και θα τους στείλουν να αστυνομεύουν τα πανεπιστήμια. Μάλιστα ειδικά για τα πανεπιστήμια θωρακίζονται με ιδιαίτερες αρμοδιότητες για τις οποίες ουδόλως είναι εκπαιδευμένοι.
Τέλος, εισάγεται πειθαρχικό δίκαιο που εγκαινιάζει πειθαρχικές διαδικασίες σε αναλογία με τις ποινικές διαδικασίες και διαμορφώνει ένα ιδιότυπο δικαστήριο από καθηγητές. Για πρώτη φορά, μαζί με τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά καθήκοντα ένας πανεπιστημιακός αναλαμβάνει και πειθαρχικά καθήκοντα, πράγμα τουλάχιστον αντιπαιδαγωγικό. Ακόμα και ο όρος ποινή –που το νομοσχέδιο χρησιμοποιεί αλλά ακόμα και ο ποινικός κώδικας δεν τον χρησιμοποιεί– είναι αμφίβολο αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ανθρώπους αυτής της ηλικίας.
Τέλης Τύμπας:
Μια ζωή στην κρίση τιμωρείται
Ο πρωτοετής φοιτητής/φοιτήτρια του ακαδημαϊκού έτους 2020-21, που θα ζήσει με αυτό το νομοσχέδιο σε όλη τη φοιτητική του/της ζωή, αν αυτό γίνει νόμος, είναι ο ίδιος/η ίδια που ξεκίνησε το 2008-9 στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο δημοτικό, δηλαδή τη χρονιά που ξεκινούσαν τα μνημόνια. Δώδεκα χρόνια μέσα στην απόλυτη κρίση είναι η εμπειρία της σχολικής του εκπαίδευσης. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών είδε τον μπαμπά και/ή την μαμά να χάνουν τη δουλειά ή το μισό μισθό, το σπίτι να είναι στο κόκκινο δάνειο. Έχει μεγαλώσει στην ανασφάλεια, την ανησυχία, τον κάθε είδους φόβο. Έχει βιώσει ένα φοιτητικό χρόνο αποστέρησης της φοιτητικής πραγματικότητας που τόσο περίμενε, που μια φορά στη ζωή του είχε την ευκαιρία να ζήσει. Μέσα σε μια ψηφιακή αίθουσα στην οποία τα βλέμματα δεν συναντώνται, δεν συγκλίνουν, δεν συνεργάζονται. Τα σώματα είναι απομονωμένα. Το δάχτυλο δεν τολμά να σηκωθεί όταν τα σώματα δίπλα δεν είναι της ίδιας ηλικίας και αγωνίας, αλλά όσων τυχαίνει να βρίσκονται στο δωμάτιο που μοιράζεται, δηλαδή στο κοινωνικό περιβάλλον που θέλει να αφήσει πίσω πολύ συχνά, υπολογίζοντας στα γράμματα, στη γνώση. Αν κάτι χρειάζεται αυτή η γενιά φοιτητών, η αδικημένη κι οργισμένη, δεν είναι η ηγεμονία ενός δημόσιου λόγου απειλητικού και τιμωρητικού. Χρειάζεται ένα λόγο κατανόησης. Δεν θέλει να της πεις και δια νόμου ότι είναι μια γενιά που θα εποπτεύεται και τιμωρείται επειδή είναι κάτω από τη βάση του δέκα. Χρειάζεται να την εμπνεύσεις για να βρει πώς μπορεί να συμμετέχει και όχι πώς θα εξαιρεθεί. Αν και το μαζικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν αποτελέσει την ευκαιρία για αυτή τη γενιά, τότε να δεις παραβατικότητα στην κοινωνία…