Είναι ένα φίδι μαγικό/ άχρονης χώρας/ Ευθυτενές δεν κουλουριάζεται ποτέ/ ούτε ελίσσεται/ δεν κάνει πιρουέτες/ Το δέρμα του στιλπνό/ οι μύες απ’ ατσάλι/ Η γλώσσα του διχαλωτή/ σκαλίζει σχετικότητας σκαλιά/ σωρεύει σκότους αποχρώσεις/ Η μια διχάλα φλόγα του χάους του χαμού/ κλειδώνει πόρτες και παράθυρα/ Η άλλη από βελούδο/ βγάζει το δέρμα του φιδιού/ κι ορθώνεται ο πρίγκιπας/ Τότε ανοίγουν χίλια/ παράθυρα/ κουρτίνες λικνίζονται στον άνεμο/ γίνονται ουράνια σώματα/ Τότε μέσα απ’ τη γλίτσα στάσιμων νερών/ εφορμά σμήνος γυρίνων/ και πως κουνάνε την ουρά/ Τότε κι εγώ μυροδοχείο γίνομαι/ γαζία συγκατάβασης/ ψάχνω το αντικλείδι
«Το κλειδί» (μεταποίηση-διασκευή από τη νορβηγική ποίηση) της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη
Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο στο ανθρώπινο σώμα που μας καλύπτει από την κορυφή έως τα δάχτυλα των κάτω άκρων. Το δέρμα μεταδίδει θετικά και αρνητικά ερεθίσματα αφής στους αισθητήριους νευρώνες μας.
Το εξώτατο δέρμα, γνωστό ως επιδερμίδα, αποτελείται κύρια από δισεκατομμύρια κύτταρα κερατινοκυττάρων. Τα κερατινοκύτταρα απελευθερώνουν μια χημική ουσία που ονομάζεται τριφωσφορική αδενοσίνη (ATP), η οποία ενεργοποιεί τους υποδοχείς στο αισθητήριο νεύρο για να μεταδώσει την αίσθηση της αφής στον εγκέφαλο.
Όταν αγκαλιάζουμε ή αισθανόμαστε ένα χάδι που δεν είναι παρά μια φιλική πινελιά στο δέρμα μας, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει οξυτοκίνη, η οξυτοκίνη εμπλέκεται στην αύξηση θετικών αισθήσεων εμπιστοσύνης, συναισθηματικής και κοινωνικής σύνδεσης, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τις αντιδράσεις του φόβου και του άγχους στον εγκέφαλο ταυτόχρονα. Για τον λόγο αυτό η οξυτοκίνη στους επιστημονικούς κύκλους είναι γνωστή ως «ορμονική αγκαλιά».
«Πεινάτε» για αγκαλιές;
Ανθρώπινη και επιστημονικά αποδεδειγμένη η καταστολή του ανοσοποιητικού μας συστήματος ελλείψει αγκαλιάς, αφής, χειραψίας.
Το αγκάλιασμα μπορεί να βοηθήσει ο σώμα μας να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon το 2014.
Η επιθυμία μας για σωματική επαφή ξεκινά από τη γέννηση. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon είπαν: «Ενα μωρό ακόμα και όταν γεννηθεί πρόωρα και βρίσκεται στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών, η μητέρα καλείται σε καθημερινή βάση να επισκέπτεται το μωρό της και να το βάζει στο στήθος της ακόμα και εάν δεν κάνει να το θηλάσει. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πλέον ότι αυτή η ανθρώπινη σύνδεση, αυτή η ανθρώπινη επαφή με την μητέρα, είναι σημαντική για τη σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού».
Στους ενήλικες η αφή βοηθά στη ρύθμιση της πέψης, στην ομαλή λειτουργία του ύπνου και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η ώρα της «αφηπενίας»
Όταν η φυσική επαφή περιορίζεται, οι άνθρωποι ενδέχεται να αναπτύξουν μια κατάσταση που ονομάζεται λιμοκτονία αφής ή στέρηση αφής η οποία δεν διαφέρει καθόλου από την ανθρώπινη ανάγκη για φαγητό.
Η πανδημία δημιουργεί μια ψυχική «λιμοκτονία» λόγω της απαγόρευσης της ανθρώπινης αφής, αγκαλιάς, χειραψίας η οποία αυξάνει το άγχος, την κατάθλιψη και τα ψυχοσωματικά συμπτώματα.
Η ενεργοποίηση και η απελευθέρωση της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που απελευθερώνει το ανθρώπινο σώμα ως απόκριση στο άγχος, μπορεί να αυξήσει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση, την αναπνοή, την ένταση των μυών, την αϋπνία και να καταστείλει το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό.
Μακροπρόθεσμα δε η μετα-τραυματική περίοδος της μετά-covid εποχής ενδέχεται σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγήσει τον άνθρωπο σε μετατραυματική διαταραχή στρες, ελλείψει της ανθρώπινης επαφής.
Αν και τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως τα οφέλη τής «εκ του σύνεγγυς» ανθρώπινης αφής, οι εικονικές εναλλακτικές μέσω ομαδικών ή και προσωπικών διαδικτυακών συζητήσεων μπορούν να βοηθήσουν στην αποσυμφόρηση διαφόρων επιπτώσεων που πιθανότατα προέρχονται από την πείνα της αφής όπως συναισθηματικές εξάρσεις-εντάσεις, αμφισημία, κατάθλιψη, βία, μελαγχολία, στρες, βουλιμία, αλκοολισμό κ.ά., που προέρχονται από τη στέρηση της «δερματικής» επαφής.
Τέλος, σημαντικά αντίδοτα και «υποκατάστατα» της δερματικής στέρησης της ανθρώπινης επ-αφής είναι το περπάτημα, τα κατοικίδια, ο διαλογισμός, το βιβλίο, η Τέχνη, ο χορός στο σπίτι, μισή ώρα την ημέρα και πιο πολύ το τραγούδι.
Μέχρι να αγκαλιαστούμε λοιπόν ας τραγουδάμε όχι μόνο στο μπάνιο! Παντού!