Αρδευτικό δίκτυο σε αστική περιοχή; Θα είναι το πρώτο, το οποίο μάλιστα θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας αλληλέγγυας οικονομίας νερού. Μαζί με το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου στην πόλη θα «τρέξει» το πολιτιστικό του απόθεμα και μαζί ένα μεγάλο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας που θα συμμετέχει ενεργά σε μια σειρά από δράσεις.
Αυτό είναι το εγχείρημά μας, αυτή είναι η ανάδειξη των κρυμμένων στοιχείων της ταυτότητας της πόλης μέσα από τα δίκτυα νερού που την διατρέχουν (Cultural Hidden IDentities ReAppear through NeTworks of water) ή αλλιώς Cultural Hidrant.
Πρόκειται για μια ακόμα προσπάθεια να αξιοποιηθούν όσες δυνατότητες προσφέρονται προς όφελος της κοινότητας των πολιτών. Έχοντας αυτή τη διαρκή επιδίωξη, συμμετείχαμε στην πέμπτη πρόσκληση του προγράμματος Urban Innovative Actions (UIA) στη θεματική του πολιτισμού με την πρόταση Cultural Hidrant. Και καταφέραμε να είμαστε η μία από τις 11 ευρωπαϊκές πόλεις που εξασφάλισαν μεταξύ 222 αιτήσεων από 23 χώρες χρηματοδότηση από τη Διαχειριστική Αρχή Urban Innovative Actions.
Αιχμή της πρότασής μας είναι το Αδριάνειο Υδραγωγείο, ένα τεράστιο τεχνικό έργο της εποχής του Αδριανού όπου σε μία υπόγεια διαδρομή 19 χιλιομέτρων, υδρομαστεύοντας τους πρόποδες της Πάρνηθας και της Πεντέλης, προμήθευε με πόσιμο νερό το κέντρο της Αθήνας. Η ανάδειξη αυτού του αρχαίου έργου που διαπερνά το Χαλάνδρι, θα γίνει αναπτύσσοντας μια σχέση με την πόλη, με βάση το πολύτιμο αγαθό που περιέχει, το νερό.
Αρδευτικό δίκτυο σε αστική περιοχή
Ο πυρήνας του προγράμματος είναι να καταστεί παραγωγικό το υδραγωγείο. Θα οργανωθούν δύο αντλιοστάσια, στα οποία θα δημιουργηθεί το πρώτο αρδευτικό δίκτυο σε αστική περιοχή, όπου δημόσιοι χώροι και κάτοικοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν το νερό του υδραγωγείου για πότισμα. Από τα δύο σημεία υδροληψίας θα γεμίζουν υδροφόρες που θα μεταφέρουν νερό σε κάθε γειτονιά της πόλης ολοκληρώνοντας το δίκτυο.
Ένα μεγάλο έργο ανάπλασης θα συνοδεύσει την υδραυλική εγκατάσταση. Οι περιοχές των δύο αντλιοστασίων θα αναδειχθούν όπως και η περιοχή που τα περιβάλλει, ενώ η εγκατάσταση της οδού Ελ Αλαμέιν θα γίνει προσβάσιμη από και προς το κέντρο της πόλης με τη διάνοιξη της περιπατητικής διαδρομής μέσα από την παραρεμάτια ζώνη του ρέματος Χαλανδρίου.
Ταυτόχρονα, το σύνολο του πολιτιστικού υλικού που σχετίζεται με το υδραγωγείο, από μαρτυρίες κατοίκων που έχουν αποτυπωθεί στην προφορική ιστορία της πόλης μέχρι πληροφορίες για το ίδιο το μνημείο και ντοκουμέντα από το εσωτερικό του, θα οργανωθούν για πρώτη φορά και θα αποτελέσουν δημόσια προσβάσιμα αγαθά μέσα από ψηφιακές εφαρμογές.
Όταν ολοκληρωθεί το Cultural Hidrant, θα δημιουργήσει μια αλληλέγγυα οικονομία νερού, μια συλλογικότητα που με τη βοήθεια του Δήμου θα διαχειριστεί το δίκτυο και τις σχέσεις που θα έχουν δημιουργηθεί, ως παρακαταθήκη για τα επόμενα χρόνια από το πρόγραμμα.
Συμμετοχή της κοινότητας
Βασική παράμετρος των όσων θα γίνουν είναι η συμμετοχή της κοινότητας στην ανάπτυξη του προγράμματος. Επτά σχολεία και γονείς θα συμμετάσχουν με διάφορους ρόλους. Είτε σχεδιάζοντας τους χώρους γύρω από το σχολείο τους που θα αναπλαστούν και θα ποτιστούν από το Αδριάνειο είτε την ίδια την αυλή τους είτε οργανώνοντας τμήματα της διαχείρισης του εγχειρήματος. Εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού θα γίνουν σε κάθε σχολείο ενώ πληθώρα δράσεων ανάδειξης μιας νέας πολιτιστικής ταυτότητας θα πραγματοποιηθούν από τη συνοικία ως το Φεστιβάλ της Ρεματιάς. Εκτός από τα σχολεία συμμετέχουν στο πρόγραμμα ο Σύλλογος Προστασίας της Ρεματιάς και η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας του Δήμου Χαλανδρίου.
Το Χαλάνδρι μέχρι την προ Covid σύγχρονη εποχή ήταν η πόλη των υπηρεσιών και της εστίασης. Μια πόλη που ήταν συνυφασμένη με τη διασκέδαση και την εμπορική κίνηση. Όμως το Χαλάνδρι ήταν για αιώνες συνδεδεμένο πάντοτε με το νερό. Με το νερό που ερχόταν από τον Υμηττό, από την Πεντέλη και από την Πάρνηθα. Η πόλη του Χαλανδρίου οφείλει εν πολλοίς την ύπαρξή της σε αυτό. Η ανάδειξη αυτής της κρυμμένης ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας και η απόπειρα σύνδεσής της με το παρόν αποτελεί τον σκοπό του Cultural Hidrant.
Στο πρόγραμμα εταίροι είναι εκτός από τον Δήμο Χαλανδρίου, η ΕΥΔΑΠ, η Εφορία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστήμιου, το αρχιτεκτονικό γραφείο Θ. Παπαγιάννης και Συνεργάτες, η ΑΜΚΕ Όχι Παίζουμε, ο συνεταιρισμός μηχανικών Commonspace και το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών για τη φύση και τον άνθρωπο (MEDINA).
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι περί τα 4 εκατ. ευρώ εκ των οποίων η κοινοτική χρηματοδότηση ανέρχεται στο 80%. Το πρόγραμμα σήμερα ολοκληρώνει τη φάση της προετοιμασίας του και η περάτωσή του προβλέπεται τον Ιούλιο του 2023. Ξέρουμε ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε πολλά εμπόδια. Την πανδημία που δυσκολεύει την επαφή μας με τους πολίτες, την εφιαλτική γραφειοκρατία της κεντρικής διοίκησης, την απαισιοδοξία που πνίγει όλο και περισσότερο την κοινωνία. Λέμε όμως ότι καμιά μάχη δεν χάνεται πριν δοθεί…