Η Εμπρού είναι φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου (Boğaziçi Üniversitesi) και ένα απ ’τα 50 παιδιά που συνέλαβαν κι έμειναν δυο μέρες στο κρατητήριο της Ασφάλειας, μετά τις βίαιες προσαγωγές, έξω από την πρυτανεία του πανεπιστημιακού campus, στην Κωνσταντινούπολη, τη Δευτέρα. Όταν την καλώ στο WhatsApp (βράδυ Τετάρτης), η φωνή της βγαίνει με το ζόρι. Μου ψιθυρίζει πως δεν έχει δυνάμεις να μιλήσει. Έχει μόλις αποφυλακιστεί. Δεν διανοούμαι να τη ζορίσω.
Μου δίνει, ωστόσο, την επαφή συμφοιτητών της, που μπορούν να συζητήσουν μαζί μου για τα αιτήματα και τις προοπτικές της φοιτητικής εξέγερσης, που ξεσήκωσε -σαν έτοιμη από καιρό!- ο προκλητικός διορισμός νέου πρύτανη στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο άνδρας ουδεμία σχέση έχει με την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Προπαγάνδα και καταστολή
Μοναδικό προσόν του κυρίου Μελίχ Μπουλού είναι το ότι υπήρξε υποψήφιος βουλευτής με το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) το 2015, με διαφωτίζει η τουρκάλα δημοσιογράφος Μ. Αρκάν, η οποία βλέπει τις διαμαρτυρίες στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου να έχουν πιθανώς κάποιες προοπτικές, μολονότι συνεχίζονται πιο άτονα πλέον απ’ το δυναμικό ξεκίνημά τους. Είναι απ’ τις μειοψηφούσες αισιόδοξες φωνές στην Πόλη, για δυο λόγους: «Αφενός, οι φοιτητές είναι θυμωμένοι κι αποφασισμένοι, αφετέρου οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί της Τουρκίας απορρίπτουν την επιλογή του νέου πρύτανη», διευκρινίζει. «Ίσως οι αντιδράσεις καταφέρουν να έχουν επιτυχία τελικά, παρόλο που η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να καταστείλει ένα νέο κίνημα και πιθανώς θα το πετύχει στο τέλος».
Μεταξύ των «όπλων» που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση είναι και η ανηλεής προπαγάνδα, μόνιμο «καύσιμο» στην φαρέτρα του τούρκου προέδρου, προσθέτει ο δημοσιογράφος Μ. Ντοάν. «Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και οι «μηχανισμοί» του έχουν καταφέρει να περιθωριοποιήσουν απ’ το πρώτο λεπτό το φοιτητικό κίνημα στο Boğaziçi εμφανίζοντάς το ως κίνημα της διεστραμμένης ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Ο κόσμος το πιστεύει. Η τουρκική κοινωνία είναι στον πυρήνα της εξάλλου πολύ συντηρητική», σχολιάζει.
Εικόνες βίας που εξαγριώνουν
Το συντηρητικό φιλοκυβερνητικό μπλοκ ανέκαθεν ήταν υπέρ της καταστολής οποιασδήποτε εξέγερσης. «Κι επομένως και της φοιτητικής. Όχι τόσο γιατί πιστεύουν την κυβερνητική προπαγάνδα, που την εμφανίζει υπόθεση, υποτίθεται, των ΛΟΑΤΚΙ -παρότι πολλοί υιοθετούν το σχετικό αφήγημα- αλλά κυρίως γιατί όλα τα φιλοκυβερνητικά και κυβερνητικά Μέσα διακηρύσσουν ότι οι εξεγερμένοι φοιτητές είναι «τρομοκράτες και μέλη του ΡΚΚ», προσθέτει η Αρκάν. «Το προοδευτικό κομμάτι της κοινωνίας της χώρας είναι με το μέρος των φοιτητών, φυσικά», συνεχίζει. «Τα παιδιά είναι πολύ νεαρά και οι εικόνες βίας σε βάρος τους εξαγριώνουν κάθε εχέφρονα με στοιχειώδη δημοκρατικά αντανακλαστικά. Αλλά μην περιμένετε να δείτε νέο Γκεζί Παρκ στην πόλη μας», μας προειδοποιεί.
Ο Ερντογάν πιέζει, χρησιμοποιεί και θα χρησιμοποιήσει μέχρι τέλους όλα τα μέσα που διαθέτει για να «σπάσει» την αντίσταση των φοιτητών, είναι η πρώτη φράση του Τζαν Γιουκσέλ, συνεπούς στελέχους του ρεπουμπλικανικού CHP. «Αλλά είναι αδύνατο να ξεπηδήσει μέσα από το Πανεπιστήμιο ένα νέο Γκεζί Παρκ», επιβεβαιώνει και ο συνομιλητής, που γνωρίσαμε σε σχολείο- εκλογικό κέντρο στην Πόλη, στις εκλογές του 2018, εποχή που ακόμη ηγείτο της νεολαίας της μείζονος τουρκικής Αντιπολίτευσης . «Είναι και η ανεξέλεγκτη πανδημία είναι και ο χιονιάς στην Κωνσταντινούπολη», προσθέτει. «Ίσως να μπορούμε να συζητήσουμε ξανά για πιθανές προοπτικές της φοιτητικής αντίστασης το Μάιο, αν αντέξει ως τότε η φοιτητική εξέγερση. Πράγμα αμφίβολο. Αν επιζήσει μπορεί πάντως να εξελιχθεί σε πόλο σύγκρουσης με την κυβέρνηση».
Κίνημα εν αναμονή
Έχει ενδιαφέρον η παραδοχή του ότι το CHP, δεν συμπαραστέκεται στον αγώνα των φοιτητών, παρότι «δίνεται μάχη στο πανεπιστήμιο αυτή την ώρα κατά της κυβέρνησης του αντιδραστικού AKP». «Μόνο το κόμμα του «αντάρτη» του ΑΚΡ Αλί Μπαμπατζάν, το DEVA, και το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα LDP, πέρα από φιλοκουρδικό HDP, βρίσκονται δίπλα στην Generation Z, που έχει ξεσηκωθεί. Το ρεπουμπλικανικό CHP, παρόλο που ενδέχεται να επιβληθεί στις προεδρικές εκλογές του 2023, φαίνεται ακόμα να μην έχει κατανοήσει τα αιτήματα αυτής της γενιάς. Η ηγεσία του δεν υποστηρίζει με το ζήλο που θα όφειλε το κίνημα. Υπάρχει ένα κενό», διαπιστώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.
Η σημερινή αναστάτωση στη χώρα, μας εξηγεί το σύνολο των συνομιλητών μας από την Τουρκία, είναι κατ’ ουσίαν το αποτέλεσμα της «μαθηματικής εξίσωσης» της αναθεώρησης του Συντάγματος, το 2018, με την οποία λύθηκαν απόλυτα τα χέρια του Τούρκου πρόεδρου, αποκτώντας, μεταξύ άλλων, και το αποκλειστικό προνόμιο να διορίζει κατά βούληση τους -υποτακτικούς του- πρυτάνεις στα δημόσια πανεπιστήμια. «Οι επιλογές του είναι προσβλητικές και για την ακαδημαϊκή κοινότητα και για τους φοιτητές», τονίζει ο Ντοάν. Μέχρι πρόσφατα στα 203 πανεπιστήμια (130 κρατικά και 73 υπό το ιδιότυπο καθεστώς των "ιδιωτικών" Βακουφίων) ο τούρκος πρόεδρος διόρισε 37 πρυτάνεις, που είναι όλοι… θεολόγοι. «Είναι προκλητικό αυτό που συμβαίνει και είναι λογικό να υπάρχουν αντιδράσεις», συνοψίζει ο Ντοάν.
Η Μεράλ Τ., δημοσιογράφος που συμμετείχε από την πρώτη ως την τελευταία μέρα στο κίνημα Γκεζί, διαπιστώνει τις τελευταίες μέρες την υποχώρηση της φοιτητικής διαμαρτυρίας. «Είναι περιορισμένη η κίνηση, υπάρχει πάντα κι ο φόβος με την Covid-19. Όμως, μιλάμε για την Τουρκία. Οτιδήποτε μπορεί να συμβεί ξαφνικά σε αυτή τη χώρα», μας προκαταλαμβάνει, παραπέμποντάς μας στον αιφνίδιο «χειρουργικό» τακτικισμό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την απόφαση ίδρυσης σχολών Νομικής και Δημοσιογραφίας στο εξεγερμένο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Δεν πρόλαβε να ψηφιστεί η απόφαση ίδρυσης των νέων σχολών «και έσπευσε να διορίσει Κοσμήτορες, που θα είναι βοηθοί και ορντινάτσες του «φυτευτού» νέου πρύτανη», επισημαίνει σαρκαστικά διπλωματική πηγή, που υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Αγκυρας και παρακολουθεί απ’ την Αθήνα στενά τις εξελίξεις στη γειτονική χώρα. «Η ιδέα της ίδρυσης των δυο σχολών προφανώς δεν είναι αθώα», συνεχίζει ο έμπειρος διπλωμάτης. «Στοχεύει στη διάσπαση των γραμμών της φοιτητικής εξέγερσης. Το κίνημα αυτό δεν έχει ωστόσο προοπτικές. Κανείς δεν φανταζόταν ότι θα εξελιχθεί σε νέο Γκεζί. Φυσικά τίποτα δεν πρόκειται τελικά γίνει».
«Μη περιμένετε να υποχωρήσουμε», είναι η αποστομωτική απάντηση που μας δίνει ο Ένες, από τους συλληφθέντες φοιτητές, που διαφωνεί κάθετα με τους προλαλήσαντες κι αρνείται να ακούσει τα απαισιόδοξα σενάρια που του εκθέτουμε. «Παραμένουμε στο πανεπιστήμιο. Και πολεμάμε. Ό,τι και να κάνει η αστυνομία, όσες φορές και να μας συλλάβουν, εμείς δεν σταματάμε τον αγώνα μας», δηλώνει παθιασμένα.