«Έχουν πολλές φορές παραβιαστεί ελευθερίες, συνειδήσεις, άνθρωποι» λέει στην «Εποχή» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος και γενικός γραμματέας του Σωματείου Εργαζομένων Εθνικού Θεάτρου (ΣΕΕΘ), Κώστας Κεχαγιόγλου. Ωστόσο, «διαπιστώνουμε μια έντονη δραστηριοποίηση για να μην αναφερθούν δημοσίως ονόματα ανθρώπων που κατονομάζονται ως θύτες, αλλά δεν βλέπουμε αντίστοιχη κινητοποίηση για όσα δημόσια είπαν οι φοιτητές της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου [www.epohi.gr/article/38170/estin-oyn-katharsis]. Δεν θα έπρεπε στοιχειωδώς να μεριμνήσει το Διοικητικό Συμβούλιο, το υπουργείο Πολιτισμού, η υπουργός, ο υφυπουργός;», αναρωτιέται. «Εδώ χρειάζεται να υπάρξει ένα δίκτυ προστασίας γύρω από τους φοιτητές. Αυτό το έλλειμμα προσπαθούν να καλύψουν και το ΣΕΕΘ και το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, που κάνει μια εξαιρετική δουλειά ώστε με δίκαιο και θεμιτό τρόπο να σταθεί δίπλα στους ανθρώπους του χώρου».
Το ΣΕΕΘ, το οποίο βρίσκεται σε επικοινωνία με το Σύλλογο Σπουδαστών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και τους έχει ήδη εκφράσει την αμέριστη συμπαράσταση και στήριξή του, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται:
«Πολλές φορές στο παρελθόν συγκρουστήκαμε με φαινόμενα κατάχρησης εξουσίας. Δηλώσαμε ότι είμαστε εδώ με σεβασμό και αλληλεγγύη σε όλους όσοι ανέχτηκαν συμπεριφορές εκμετάλλευσης, παραβίασης, προσβολής, κατάχρησης εξουσίας και τους παροτρύνουμε να βγουν και να μιλήσουν. Ξεκαθαρίζουμε ότι ήρθε η ώρα να τελειώσουμε με όλα αυτά τα φαινόμενα. Όπου υπάρχουν καταγγελίες ή υπόνοιες ζητάμε να κινείται άμεσα εισαγγελική έρευνα. Ζητάμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας κάθαρση. Ιδίως εμείς οι εργαζόμενοι στο Εθνικό Θέατρο την ζητάμε ακόμα επιτακτικότερα και θέλουμε να είναι σε βάθος και σε όλα τα επίπεδα γιατί "έχουν γνώσιν οι φύλακες". […]
Τώρα ήρθε η ώρα να δηλώσουμε με όλη τη δύναμη της φωνής μας: Καμία σκέψη για συγκάλυψη. Γιατί πιστεύουμε πως μπορούμε όλοι να συμβάλουμε ώστε να υπάρξει στο χώρο του Θεάματος και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, ένα πλαίσιο αξιών που δεν θα παραβιάζονται οι ελευθερίες των "αδύναμων". Γιατί ποτέ δεν είναι αργά για τον σεβασμό, την αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη. Γιατί ήρθε η ώρα να αντικαταστήσουμε το ψευτο-ερώτημα «Γιατί τώρα;» με μια απόλυτη, σαφή κατάφαση: "Ευτυχώς τώρα".»
Αποκαθήλωση χωρίς ανθρωποφαγία
Μάριος Αθανασίου, ηθοποιός, περιφερειακός σύμβουλος Αττικής με την περιφερειακή κίνηση Δύναμη Ζωής
Στην αντίληψή μου, το κοινωνικό είναι απόλυτα συνυφασμένο με το πολιτικό. Όλα αυτά που συμβαίνουν αυτόν τον καιρό είναι κοινωνικά ζητήματα. Δεν πρόκειται μόνο για περιστατικά σεξουαλικής βίας και κακοποίησης, που είναι πάρα πολύ σοβαρά, αλλά πρόκειται και για κατάχρηση εξουσίας, δεσπόζουσας θέσης. Κάποιος που μπορεί λόγω ονόματος, χρημάτων, θέσης, τάξης να επιβληθεί και το κάνει με απόλυτο τρόπο. Αυτό χρειάζεται να το κοιτάξουμε κατάματα ως κοινωνία, να μην το περιορίσουμε μόνο στο χώρο του θεάτρου. Διαφορετικά θα χάσουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε σελίδα και να προχωρήσουμε ως κοινωνία. Ήδη ένας συνάδελφος, ο Δημήτρης Μοθωναίος, βγήκε πολύ θαρραλέα και κατήγγειλε ένα περιστατικό που δεν αφορά το χώρο του θεάτρου. Αφορά το χώρο και την ηλικία όπου συμβαίνουν τα περισσότερα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης: σε ανήλικα παιδιά στο οικογενειακό περιβάλλον. Ας περάσουμε από το χώρο του θεάτρου, στο χώρο του αθλητισμού, στο χώρο της δημοσιογραφίας, στο χώρο των πανεπιστημίων, στους εργασιακούς χώρους, στην οικογένεια. Τώρα είναι η ώρα να μιλήσουμε. Να μη φοβόμαστε. Να μιλήσουμε κι ας κάνουμε και λάθος.
Εν τω μεταξύ, η υπουργός Πολιτισμού ψυχρά και με κυνισμό μας είπε ότι το κράτος δεν είναι δικαστής –προφανώς–, ότι δεν ασχολείται με φήμες –προφανώς. Λες και ο άνθρωπος, που παραιτήθηκε από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου μας, λέγοντας ότι θέλει να σταθεί απέναντι στις επιθέσεις, δεν είναι κυβερνητική επιλογή, πρωθυπουργική επιλογή. Άσχετα αν είναι αθώος ή ένοχος ο παραιτούμενος, οφείλει η υπουργός σε αυτή τη φάση να προστατέψει το Εθνικό Θέατρο. Να πάρει θέση υπέρ του Εθνικού Θεάτρου. Να πάρει θέση υπέρ των παιδιών της Σχολής του Εθνικού που λένε δημόσια ότι έχουν βιώσει κακοποιητικές συμπεριφορές. Πώς μπορεί αυτό να το αγνοεί; Και να κρύβεται πίσω από το ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες; Αν επρόκειτο για τη στάση μιας υπουργού που τα έχει πάει σε όλα τα άλλα περίφημα, θα μπορούσαμε να βρούμε μια δικαιολογία. Αλλά δεν είναι έτσι. Πολλές φορές μας έχει φέρει σε δύσκολη θέση η κα Μενδώνη. Δεν μιλάω οπαδικά, δεν μιλάω κομματικά. Προσπαθώ να είμαι δίκαιος και διακριτικός.
Για μας που σκεφτόμαστε διαφορετικά τώρα είναι η ώρα να ακούσουμε, να αδράξουμε την ευκαιρία για να αλλάξουμε πρότυπα, να αποκαθηλώσουμε τα παλιά, χωρίς βανδαλισμό, χωρίς ανθρωποφαγία. Ο σκηνοθέτης δεν είναι κάποιος που έχει πλήρη εξουσία πάνω σου, που χρειάζεται να σε βγάλει στο κρύο γυμνό για να διδαχθείς. Το αφεντικό σου δεν είναι ιδιοκτήτης σου. Αν τώρα όσοι μιλούν, όσοι νικούν το φόβο, αν τα θύματα γίνουν πρότυπο, θα έχουμε αλλάξει τη ροή του ρεύματος. Είναι θέμα παιδείας. Και αυτό είναι πολιτικό ζήτημα.
Να μην επιτρέπουμε ανεξέλεγκτη παντοδυναμία
Κλέων Γρηγοριάδης, ηθοποιός, βουλευτής Β1 Βόρειας Αθήνας και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΜέΡΑ 25
Όσο οι άνθρωποι θα μπορούν να χρησιμοποιούν την εξουσία τους για ανήθικό λόγο, οι περισσότεροι θα το κάνουν αργά ή γρήγορα, γιατί θα έχουν διαφθαρεί από την εξουσία. Η κοινωνία λοιπόν οφείλει να δημιουργεί δομές, θεσμικές δικλείδες ασφαλείας, που δεν θα το επιτρέπουν. Το πρώτο πράγμα για το οποίο πρέπει να μεριμνάμε είναι να μην επιτρέπουμε να αποδίδεται παντοδυναμία στους ανθρώπους. Σε κανέναν χώρο. Να μην ασκείται διοίκηση ανεξέλεγκτα. Ο κάθε διοικών να δίνει λογαριασμό σε ένα μεικτό συμβούλιο που θα συναποτελείται από ένα ποσοστό τυχαία εκλεγμένων πολιτών από το λαό, ένα ανάλογο ποσοστό τυχαία εκλεγμένων από τον ίδιο το χώρο που διοικεί και ένα ποσοστό εκπροσώπων από τα κόμματα που υπάρχουν στο κοινοβούλιο ανάλογα με την κοινοβουλευτική δύναμη του καθενός. Απαιτείται κοινωνικός έλεγχος από κληρωτούς.
Παράλληλα, η έλλειψη αξιοκρατίας αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για όλα όσα συμβαίνουν και βλέπουμε να αποκαλύπτονται αυτό το διάστημα. Δυστυχώς έχουμε κοινωνικές παθογένειες πολύ γερά θεμελιωμένες που συνεπικουρούν την αναξιοκρατία. Για καιρό ανεχτήκαμε ως φυσιολογική την ψυχολογική πίεση και τον εξευτελισμό από δασκάλους μας στο θέατρο. Καλλιεργούταν η στρεβλή άποψη ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί σε καθεστώς αγάπης και ομαδικότητας να αφήσει τον εγωισμό του στην άκρη και να υπηρετήσει ταπεινός την τέχνη του. Αυτές οι απόψεις στις μέρες μας καταγγέλλονται και καταργούνται. Έχει έρθει η ώρα για μια συνολική παρέμβαση στο πλαίσιο λειτουργίας των δραματικών σχολών διότι υπάρχουν πολλές στρεβλώσεις.
Στη μεγάλη εικόνα, βιώνουμε μια πολύ δύσκολη συγκυρία με κυβερνητική καταστολή πρωτοφανή, που αναζητά την αφορμή για να δημιουργήσει έκτροπα ώστε να αποδείξει κατόπιν την ισχύ της καταστέλλοντας. Όμως μόλις προχθές ζήσαμε τη σπουδαία, πρωτοφανή και μαζική κινητοποίηση των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στον πολιτισμό που κατάφεραν μια νίκη αγωνιζόμενοι, ενάντια στο άρθρο 8 του σχεδίου νόμου Λιβάνιου. Είδαμε νέα παιδιά, ακηδεμόνευτα. Αυτή η νίκη είναι δική τους.