«Echos»
Ελένη Μπράτσου
Irida
Αν θα ήθελα να χαρακτηρίσω το παρόν ηχογράφημα της Ελένης Μπράτσου από τα τραγούδια που περιέχει καθώς και από την αισθητική τους ταυτότητα και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, θα έλεγα πως έχουμε να κάνουμε με ένα απάνθισμα τραγουδιών που το μελωδικό τους στημόνι δουλεύτηκε από τόπο σε τόπο, από χρόνο σε χρόνο, από ντοπιολαλιά σε ντοπιολαλιά για να αγγίξει βαθιά την ψυχή μας. Τραγούδια της γνήσιας παράδοσης, της Κύπρου, της Καστίλλης, της Εβραϊκής Ισπανίας, της Προβηγκίας, της Αρμενίας και της Ελλάδας. Δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή του κάθε τραγουδιού. Αλλωστε η Ελένη Μπράτσου, στην πρώτη αυτή δισκογραφική της δουλειά, εκτός από τραγουδίστρια ειδικευμένη στην παλαιά μουσική, καταθέτει και ως εθνομουσικολόγος τη μακρόχρονη εμπειρία και έρευνά της στο πεδίο των μουσικών παραδόσεων.
Όμως δεν είναι τόσο η γνώση του αντικειμένου που φέρνει το άρτιο αποτέλεσμα, όσο η ευαισθησία, η αγάπη, η συγκινησιακή φόρτιση και η εκ βαθέων ερμηνεία σε τραγούδια που έρχονται σε μας από τα βάθη του χρόνου. Ο τίτλος του δίσκου παραπέμπει στην αισθητηριακή έννοια αλλά και στην έννοια του πρώτου, αρχαϊκού ήχου καθώς και στην ονομασία της μεσαιωνικής μουσικής κλίμακας. Η συλλογή αποτελείται από τα εξής δέκα τραγούδια: Κοράσιν Ετραγούδαγε, μεσαιωνικό από την Προποντίδα, El Sueño De La Hija Del Rey, Σεφαραδίτικο, To Γιασεμί, από την Κύπρο, Amours οu trop tart ne suis pris, μεσαιωνικό της Καστίλλης , Αχερόμπασμαν, μεσαιωνικό της Κύπρου, Yareh Martou Yara Gouda, απο την Αρμενία, Ανάθεμα τον Αίτιο, από την Λέσβο, A chatar m'er, από την Προβηγκία, La Galana Y El Mar, Σεφαραδίτικο, και τέλος το Σκυριανό Εγώ κρασί δεν έπινα. Η μουσική και ερμηνευτική προσέγγιση αναδεικνύει μια κοινή μουσική γλώσσα των φαινομενικά διαφορετικών αυτών τραγουδιών καθώς διαδέχονται και συμπληρώνουν το ένα το άλλο, δημιουργώντας ένα αισθητικό αποτέλεσμα που αντικατοπτρίζει την ποιητική καθολικότητα του έρωτα.
Η Ελένη Μπράτσου σίγουρα κατέχει πολύ καλά τους κανόνες της ερμηνείας της παλιάς μουσικής. Η φωνή της είναι μελωδική, ζεστή και εκφραστική. Μαζί της οι εξαιρετικοί μουσικοί: Πάνος Δημητρακόπουλος - κανονάκι, Νεκτάριος Σταματέλλος - νέι, Τάσος Μισυρλής - βιολοντσέλλο, Αλέξης Νόνης - κρουστά, Γιάννης Ευσταθόπουλος - κρουστά. Στα υπέρ του δίσκου ο πολύ καλός ήχος και το επιμελημένο ένθετο.
Καλή σας ακρόαση.
«Laudi Duecentesche»
Georgia Balabini, soprano - Magdalini Kalopana, organ
Irida Classical
Η ενδιαφέρουσα ιστορία του παρόντος δισκογραφηματος έχει ως εξής: Πριν 20 χρόνια, το 2001, ο μουσικογράφος και ερευνητής Θωμάς Ταμβάκος, ο ιδρυτής του πολύτιμου ομώνυμου Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών, συναντά στην Τεργέστη συνθέτη Μάρκο Σοφιανόπουλο (1952-2014). Ο Μάρκος Σοφιανόπουλος προσφέρει στον Θωμά Ταμβάκο ένα πολύτιμο δώρο: την έντυπη έκδοση από τον ελβετικό μουσικό οίκο Pizzicato της συλλογής Laudi Duecentesche, με επεξεργασίες, από τον ίδιο, για φωνή και εκκλησιαστικό όργανο μεσαιωνικών κοσμικών και θρησκευτικών τραγουδιών της Ιταλίας του 13ου και 14ου αιώνα. Στη συνέχεια ο Θωμάς Ταμβάκος εμπιστεύτηκε στην οργανίστα Μαγδαληνή Καλοπανά τη συλλογή των 21 μεσαιωνικών Laudi. H Μαγδαληνή Καλοπανά είναι μουσικολόγος και οργανίστα με μακρά θητεία στη λειτουργική μουσική για όργανο και φωνή, μοιράστηκε αμέσως τον ενθουσιασμό της με την σοπράνο Γεωργία Μπαλαμπίνη, η οποία έχει εξειδικευτεί στο μεσαιωνικό και αναγεννησιακό ρεπερτόριο. Οι δύο σπουδαίες αυτές μουσικοί, αν και τις χώριζαν αιώνες από τις μελωδίες αυτές, άρχισαν να τις μελετούν σιγοτραγουδώντας τα Laudi και αναθερμαίνοντας μέσα από τους στίχους τους συναισθήματα αγάπης, ελπίδας και υπέρβασης με αποτέλεσμα σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, το βιβλίο των Laudi Duecentesche να γίνει ψηφιακός δίσκος.
Η λέξη lauda/laude είναι η ιταλική εκδοχή του λατινικού laus (γενική laudis), που σημαίνει έπαινος, εγκώμιο. Τα laudi οφείλουν αρκετά στο γρηγοριανό μέλος, κατά πάσα πιθανότητα και στη λαϊκή μουσική της εποχής, προπάντων όμως στη μουσική και την ποίηση των τροβαδούρων. Η ηχογράφηση έγινε εν καιρώ πανδημίας και αποτέλεσε μια συνεργατική πράξη, όπως δηλώνουν οι ίδιες, αναμέτρησης του ασαφούς παρελθόντος με το ασταθές παρόν. Η πολύχρονη ενασχόλησή τους και η αγάπη τους για την προκλασική μουσική έφεραν ένα θαυμάσιο αποτέλεσμα. Οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις, αναδεικνύουν τόσο αυτή την εξαίσια παλιά μουσική όσο και τις δεξιοτεχνικές ικανότητες των δύο ερμηνευτριών. Τα 21 μεσαιωνικά laudi για όργανο και φωνή πέρα από το καθαρά μελωδικό τους ενδιαφέρον αποτελούν το βασικό είδος μη λειτουργικού θρησκευτικού τραγουδιού στο μεσαίωνα αλλά και το βασικό είδος μεσαιωνικού τραγουδιού, ενώ τα κείμενά τους είναι επίσης η παλαιότερη ποίηση στα ιταλικά. Τα Laudi Duecentesche για φωνή και εκκλησιαστικό όργανο δισκογραφούνται διεθνώς για πρώτη φορά, ενώ είναι επίσης το πρώτο δισκογράφημα για φωνή και όργανο στην Ελλάδα. Εχουμε λοιπόν στα χέρια μας ένα πολύτιμο συλλεκτικό δίσκο. Εκτός από ένα ενδιαφέρον και γοητευτικό άκουσμα οι δύο καλλιτέχνιδες Μαγδαληνή Καλοπανά και Γεωργία Μπαλαμπίνη προσέφεραν και ένα σημαντικό δώρο στην ελληνική δισκογραφία. Μπράβο τους.
Ο δίσκος έχει την αιγίδα της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών και συνοδεύεται από ένα επιμελημένο ένθετο με κείμενα που υπογράφουν ο Παναγιώτης Αδάμ και ο Θωμάς Ταμβάκος. Την έκδοση έχει επιμεληθεί ο εικαστικός Μάριος Φούρναρης.
Καλή σας ακρόαση.