Δεν χρειάζεται να περιμένει κανείς τα αποτελέσματα των εκλογών, που ολοκληρώνονται σήμερα στην Ολλανδία για να διαγνώσει ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο «βασίλειο των Οράνγιε». Η πρώτη επιφανειακή ανάγνωση που πιθανώς θα δούμε αύριο σε πρωτοσέλιδα κάποιων ιστοσελίδων, copy paste από τις ανταποκρίσεις μεγάλων πρακτορείων, λέει ότι ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε από το Λαϊκό Κόμμα θα καταφέρει και πάλι να βρεθεί στην πρώτη θέση και να επιφορτιστεί με το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, αναζητώντας συμμάχους σε ένα κοινοβούλιο που παραδοσιακά είναι τόσο πολύχρωμο, που δυσκολεύεται κανείς να θυμηθεί όλα τα κόμματά του. Συνολικά 13 υπήρχαν στην προηγούμενη Βουλή και παρόλα αυτά η χώρα συνέχιζε να κρύβεται πίσω από μια βιτρίνα σταθερότητας και ηρεμίας.
Μέχρι που τον περασμένο Ιανουάριο αυτή η βιτρίνα ράγισε για τα καλά, όταν με αφορμή τις νυχτερινές απαγορεύσεις κυκλοφορίας ξέσπασαν βίαια επεισόδια που αποκάλυψαν μια απίστευτη καταστροφική μανία από ένα κομμάτι της νεολαίας που ζει στο περιθώριο και έχει στραφεί σε μεγάλο βαθμό προς την άκρα δεξιά. Ακολούθησε το σκάνδαλο με το «επίδομα τέκνων», που έδειξε πόσο εχθρικά/τιμωρητικά αντιμετωπίζει ένα ιστορικά φιλελεύθερο κατεστημένο τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, που εξαρτώνται από κοινωνικές παροχές.
Το μήνυμα που έστειλε η Ολλανδία και ανησύχησε και άλλους πολιτικούς στην ευημερούσα Ευρώπη ήταν ακριβώς ότι ενώ φαινομενικά η πολιτική αντιπαράθεση διεξάγεται στο «κέντρο» με την σταθερότητα και την κανονικόητα να γίνονται σημαίες του πολιτικού κατεστημένου οι μεγάλες τεκτονικές αλλαγές συντελούνται στο περιθώριο της κοινωνίας και απειλούν τα θεμέλιά της.
Από τη μια, υπάρχει μια ποικιλία ακροδεξιών επιλογών από τον γνωστό Γκερντ Βίλντερς μέχρι τον «φιλόσοφο» Τιερί Μποντέ που είδαν τα καύσιμά τους να αυξάνονται, αφού εκτός από τα παραδοσιακά συνθήματα της ξενοφοβίας ήρθαν τώρα να προστεθούν και εκείνα των συνωμοσιολόγων, που βλέπουν την υγειονομική/κοινωνική κρίση ως μια ευκαιρία για να τα βάλουν με το «κατεστημένο». Κι από την άλλη, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε άλλες γειτονικές χώρες, οι μεγάλες μειονότητες, κυρίως μουσουλμανικές, που είδαν την κατάστασή τους να επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο μετά την πανδημία συσπειρώνονται επίσης γύρω από ακραίες θέσεις, ενισχύοντας το φαινόμενο «ξένοι στην ίδια πόλη». Χαρακτηριστικό το παράδειγμα το κόμμα DENK που εκφράζει τον σκληρό πυρήνα της τουρκικής μειονότητας με ανοιχτούς διαύλους στην πατρίδα του Ερντογάν.
Μέσα σε αυτό το τοπίο της συσσωρευμένης δυσαρέσκειας και ανασφάλειας η Αριστερά αδυνατεί να στρέψει την προθυμία κυρίως της εξοργισμένης νεολαίας για αντίδραση σε μια κατεύθυνση διεκδίκησης κοινωνικών αλλαγών και αντιμετώπισης των μεγάλων ανισοτήτων. Ενώ παραδοσιακές δυνάμεις όπως η σοσιαλδημοκρατία απλώς φυτοζωούν.
Οι εκλογές στην Ολλανδία έχουν λοιπόν ενδιαφέρον όχι μόνο γιατί είναι οι πρώτες ουσιαστικά σε μια χώρα του πλούσιου Βορρά της Ευρώπης μετά την πανδημία. Αλλά γιατί ακριβώς αποτελούν ένα καλό παράδειγμα για να καταγράψει κανείς τις αλλαγές, που συντελούνται υπόγεια στην ευρύτερη περιοχή με την πολιτική εξουσία να υποκρίνεται ότι δεν τις βλέπει και να προσπαθεί να λάβει μια πλαστή πιστοποίηση για επιστροφή στην ομαλότητα και την κανονικότητα, που απογύμνωσε τελικά ο Covid-19. Οσο όμως και αν προσποιούνται ότι δεν βλέπουν τη σήψη, όσο και αν κρύβουν το κεφάλι στην άμμο, το πρόβλημα θα συνεχίζει να υπάρχει και να διογκώνεται μέχρι τη στιγμή που με κάποια άσχετη αφορμή μπορεί να σκάσει και πάλι.