Ένα χρόνο μετά τα συνεχόμενα αιτήματα της αντιπολίτευσης και των εκπαιδευτικών φορέων, η υπουργός Παιδείας, Ν. Κεραμέως, αποφάσισε επιτέλους να δώσει στη δημοσιότητα προ ολίγων ημερών τη σύμβαση που υπέγραψε με τη Cisco για την παροχή του δικτύου τηλεκπαίδευσης στα σχολεία.
Απεδείχθη έτσι ότι η «δωρεάν» σύμβαση, όπως υποστηριζόταν ότι ήταν από την υπουργό, δεν είναι και τόσο δωρεάν τελικά, όπως και ότι η προστασία των δεδομένων των χρηστών δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένη, γεγονός που προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, με πολλούς πολίτες να ζητάνε μέχρι και την παραίτηση της υπουργού στα social media.
Η υπουργός, αντί να δώσει πειστικές εξηγήσεις μπροστά στην κατακραυγή και στα ερωτήματα που εγείρονται, προτίμησε να πει μισές αλήθειες και να μετατοπίσει την ευθύνη στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Έωλες «εξηγήσεις»
Πιο συγκεκριμένα, σε εκπομπή του ΣΚΑΙ υποστήριξε ότι η σύμβαση ήταν δωρεάν για το διάστημα Μαρτίου - Ιανουαρίου, οπότε δεν είχε καμία υποχρέωση να τη δημοσιοποιήσει, αλλά δεν μπορεί «προφανώς» να είναι για πάντα δωρεάν, οπότε επιλέχθηκε τώρα το κόστος να καλυφθεί από το πρόγραμμα Σύζευξις ΙΙ, που είχε ψηφιστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, και άρα «αν θέλετε να βάλετε ένα τίτλο, είναι ότι με απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ εφεξής πληρώνονται οι συγκεκριμένες άδειες τηλεδιάσκεψης»! Ενώ όσον αφορά τα προσωπικά δεδομένα υποστήριξε ότι δεν γίνεται καμία χρήση από την εταιρεία και ότι υπάρχει σχετική απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων ότι η διαδικασία είναι σύννομη.
Το πρώτο στοιχείο των «εξηγήσεων» της υπουργού που καταρρίπτεται, από την κοινή λογική, είναι προφανές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση δεν μπορεί να έχει «αποφασίσει» τίποτα για τις συγκεκριμένες άδειες και ας είχε δημιουργήσει εκείνος το πρόγραμμα που τώρα χρησιμοποιεί η σημερινή κυβέρνηση.
Δεύτερον, και πιο σημαντικό, είναι ότι ενώ όντως οι συμβάσεις με τη Cisco μέχρι και τον Ιανουάριο ήταν δωρεάν, η υπουργός δεν είχε δηλώσει πουθενά ότι θα πάψουν να έχουν μηδενικό κόστος από μία περίοδο και μετά. Ακόμα και αν είναι «προφανές» ότι αυτό θα συνέβαινε, δεν είναι σύννομο να γίνει τροποποίηση της δωρεάν σύμβασης σε επί πληρωμή με αυτό τον τρόπο. Βάσει του άρθρου 132 του νόμου 4412/2016, που αναφέρει και η ίδια η σύμβαση που δημοσιοποίησε η υπουργός, τροποποίηση δεν μπορεί να γίνει αν αλλάζει την οικονομική ισορροπία υπέρ του αναδόχου ή αν οι αλλαγές στην αρχική σύμβαση θα μπορούσαν να είχαν προσελκύσει μέσω διαγωνισμού κι άλλους συμμετέχοντες.
Τρίτον, το γεγονός ότι δεν έκανε εξαρχής χρήση του προγράμματος Σύζευξις ΙΙ για την τηλεκπαίδευση, όπως και ότι αντικατέστησε τον υπάρχοντα πάροχο του προγράμματος, την Huawei, με τη Cisco, εγείρει πολλά ερωτηματικά.
Απόκρυψη της αλήθειας
«Τελικά απεδείχθη ότι το σύστημα ήταν δωρεάν, γιατί ήταν στηριγμένο στη δοκιμαστική εκδοχή της εταιρείας και γι’ αυτό αντιμετώπιζε και πολλά προβλήματα στις συνδέσεις. Τώρα που έληξε η δοκιμαστική περίοδος, χρησιμοποιεί το πρόγραμμα Σύζευξις ΙΙ, που είναι με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των ψηφιακών συστημάτων ολόκληρου του Δημοσίου. Χωρίς διαγωνισμό, αλλά με απλή εντολή του διευθυντή του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αντικατέστησε τη συμφωνία της Huawei με την Cisco και όλες τις αγορασμένες άδειες για τηλεδιασκέψεις στο Δημόσιο, τις έκανε άδειες για τηλεκπαίδευση μόνο. Μάλιστα με τριπλάσιο κόστος, αφού η συμφωνία με την Huawei ήταν 2 εκατ. ευρώ για τρία χρόνια, ενώ με τη Cisco είναι το ίδιο ποσό, αλλά για ένα χρόνο μόνο», περιγράφει στην «Εποχή» η Μερόπη Τζούφη, αναπληρώτρια τομεάρχισσα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ.
Το γεγονός, βέβαια, ότι η σύμβαση αρχικά είχε μηδενικό κόστος, δεν απαλλάσσει την υπουργό από την υποχρέωσή της για διαφάνεια και ενημέρωση των πολιτών, όπως και απαντήσεων στον κοινοβουλευτικό έλεγχο. «Παρά τις συνεχόμενες εκκλήσεις και ερωτήσεις, η υπουργός δεν απαντούσε σε τίποτα. Ο μόνος λόγος που δημοσιοποίησε τώρα τη σύμβαση, ήταν επειδή θα αναρτιόταν στη Διαύγεια η έκθεση με το κόστος. Είναι μια πρακτική που ακολουθεί γενικότερα, αφού οποιαδήποτε έγγραφα της έχουμε ζητήσει, όπως και άλλα κόμματα ή φορείς, αρνείται να το κάνει και απαντά μόνο απαξιωτικά “υπάρχουν στο γραφείο μου, αν θέλετε να τα δείτε”. Αποκρύπτει συνεχώς την αλήθεια και κρύβεται πίσω από νομικίστικους χειρισμούς, εξυπηρετώντας έτσι διάφορα συμφέροντα», τονίζει η Μερόπη Τζούφη.
Εκμετάλλευση προσωπικών δεδομένων
Απόκρυψη της αλήθειας επιχείρησε να κάνει η υπουργός και στο ζήτημα της χρήσης των δεδομένων από την εταιρεία. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα όχι μόνο δεν είχε πει ότι η διαδικασία είναι σύννομη, αλλά τον Σεπτέμβρη είχε ζητήσει από το υπουργείο μέσα σε 3 μήνες να τροποποιήσει τη σχετική έκθεση αντικτύπου, λόγω πολλών ασαφειών που υπήρχαν. Ενώ ακόμα και αν δεν γίνεται χρήση των προσωπικών δεδομένων, πχ διεύθυνση e-mail, η εταιρεία μπορεί να κάνει χρήση των μεταδεδομένων των 1,5 εκατ. εκπαιδευτικών και μαθητών, δηλαδή των προτιμήσεων, των απόψεων, των ψηφιακών συμπεριφορών κ.ά. των χρηστών.
Η πρακτική του υπουργείου και η σύμβαση με την Cisco καταγγέλλεται και από την Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης, με τον Θοδωρή Μαλαγάρη, γενικό γραμματέα της ομοσπονδίας, να τονίζει στην «Εποχή» ότι «αυτό που θα έπρεπε να πράξει πρωτίστως το υπουργείο Παιδείας, θα ήταν να ενισχύσει τις δημόσιες ψηφιακές υποδομές της χώρας, όπως το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, που θα μπορούσε κατά αυτόν τον τρόπο να είχε ανταποκριθεί στις ανάγκες της τηλεκπαίδευσης, κατοχυρώνοντας παράλληλα όλα τα δικαιώματα των χρηστών».