Με τα 276 εκατομμύρια ευρώ που έφερε η Ευρωπαία Επίτροπος, αρμόδια για Εσωτερικές Υποθέσεις, Ύλβα Γιούχανσον για να διατεθούν στην κατασκευή πέντε νέων δομών κράτησης προσφύγων, αγόρασε αυτό που δεν έχουν να δώσουν, κάθε μία χωριστά, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αλληλεγγύη, τόσο προς τους ανθρώπους οι οποίοι, για οποιονδήποτε λόγο, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους όσο και για χώρες, όπως η Ελλάδα, που είναι το πρώτο στάδιο “για τον πολιτισμένο κόσμο”, τουλάχιστον όπως εκείνοι τον θεωρούν.
«Η επίσκεψη της Ύλβα Γιούχανσον στην Λέσβο και την Σάμο για την προώθηση νέων στρατοπέδων και μια “εξευρωπαϊσμένη” μεταναστευτική πολιτική δείχνουν ότι οι ηγέτες της ΕΕ ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν», δήλωσε ο Στέφαν Ομπερέι, επικεφαλής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. Και συνέχισε λέγοντας: «Χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά συνεχίζουν να υποφέρουν καθημερινά στα στρατόπεδα της Ευρώπης, ενώ τίποτα δεν φαίνεται να δείχνει ότι θα αλλάξει το μοντέλο περιορισμού που δημιούργησε κόλαση όπως η Μόρια. Η συνέχιση αυτής της πρακτικής είναι η καλύτερη συνταγή για μια καταστροφή.»
Η Ύλβα Γιούχανσον είναι Σουηδή, σοσιαλδημοκράτισσα παλαιάς κοπής. Ακόμα κι αν υπηρετεί, σήμερα, την κυρίαρχη ευρωπαϊκή πολιτική, οι διαφορές της με τον έλληνα υπουργό Νότη Μηταράκη είναι εμφανείς. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Φλόριαν Σμιτς που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα lesvosnews «…διαφωνία προέκυψε όταν αναφέρθηκε πρόσφατη έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στην οποία καταγράφονται υποθέσεις παράνομης επαναπροώθησης προσφύγων από την ελληνική κυβέρνηση». Ο Μηταράκης απέρριψε, ως συνήθως, τις κατηγορίες. Η Γιούχανσον απάντησε λέγοντας ότι «θα ήταν καλό η Ελλάδα να προσπαθούσε περισσότερο για άμεση διαλεύκανση της υπόθεσης».
Απόλυτος αποκλεισμός
Πώς να μην το πει άλλωστε; Πέρα από την έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας, ένα πολύ σημαντικό κείμενο, η δημόσια τηλεόραση της χώρας της έχει μεταδώσει επανειλημμένως ρεπορτάζ με εικόνες που επιβεβαιώνουν κάθε στοιχείο της έκθεσης, ενώ πριν από ακριβώς ένα χρόνο μεταδόθηκαν δύο συνεντεύξεις ανθρώπων που βρίσκονταν επί 16 ώρες μέσα στη θάλασσα, ενώ γύρω τους γυρνούσαν σκάφη της ελληνικής ακτοφυλακής. Τελικά, τους διέσωσε σκάφος της Frontex. Ανάλογες εικόνες έχουν μεταδοθεί από τα περισσότερα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα, η οργάνωση Alarm Phone δημοσιοποίησε πρόσφατα διαδραστικό τρισδιάστατο χάρτη του Αιγαίου, όπου σημειώνονται τα περιστατικά επαναπροωθήσεων που κατέγραψε. Μόνον η ελληνική κυβέρνηση και ο Νότης Μηταράκης κάνουν ότι δεν το ξέρουν. Άλλωστε, οι δύο νεαρής ηλικίας πρόσφυγες που έχασαν τη ζωή τους μέσα σε μία βδομάδα, ο ένας αυτοκτόνησε στην Κόρινθο και ο άλλος πέθανε από περιτονίτιδα στην Κω ενώ εκλιπαρούσε τρεις μέρες για ιατρική βοήθεια, μαρτυρούν τις συνθήκες που επιτρέπει η κυβέρνηση να επικρατούν στα στρατόπεδα προσφύγων.
Τα νέα στρατόπεδα, που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χτιστούν μακριά από τις πόλεις. Στην Λέσβο, για παράδειγμα, θα χτιστεί στην περιοχή Βάστρια, κοντά στο ΧΥΤΑ του νησιού. Σύμφωνα με παλαιότερες δηλώσεις του Μηταράκη, θα είναι κλειστές εγκαταστάσεις, με διπλό φράχτη, αυστηρά ελεγχόμενα συστήματα εισόδου. Η Γιούχανσον αποκλείει κατηγορηματικά αυτό το κλειστό σύστημα. «Ελεγχόμενη είσοδος και έξοδος», ονομάζεται ο συμβιβασμός, ο οποίος σημαίνει ότι οι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να βγαίνουν για κάποιες συγκεκριμένες ώρες την ημέρες. Ωστόσο, το πού θα επιτρέπεται να πηγαίνουν, όταν παίρνουν άδεια εξόδου, παραμένει ανοιχτό. Αν σκεφτούμε ότι οι πλησιέστεροι οικισμοί απέχουν κάμποσα χιλιόμετρα και είναι δύσκολη η μετάβαση χωρίς αυτοκίνητο, αυτό σημαίνει απόλυτο αποκλεισμό.
Ο Φάμπιαν Μπράχερ από την ΜΚΟ «Choose Love» αναρωτιέται για το πού επενδύθηκαν έως τώρα τα τεράστια ποσά που έχει εισπράξει η Ελλάδα από την Ε.Ε. για τους πρόσφυγες. Ειδικά για το Καρά Τεπέ αναφέρει: «Αντί για σύνδεση με το υδρευτικό δίκτυο, το νερό μεταφέρεται με 17 τεράστια φορτηγά. Για 7.000 ανθρώπους υπάρχουν 36 ντουζιέρες, η σωματική υγιεινή είναι εφικτή μόνο με τη βοήθεια κουβάδων. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος δεν επαρκεί ούτε για καθημερινές ανάγκες, για θέρμανση ούτε συζήτηση». Ο Κώστας Μουτζούρης, περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, είπε στη βρετανική εφημερίδα Guardian: «Δεν θέλουμε τα χρήματα για νέους καταυλισμούς, τα θέλουμε για αυτό που υποφέραμε όλα αυτά τα χρόνια».
Προσοδοφόρα επιχείρηση
Αυτά που δεν αναφέρουν ούτε ο Κώστας Μουτζούρης ούτε όλοι εκείνοι που μάχονται για να φύγουν οι πρόσφυγες από το νησί τους –λες και οι ίδιοι θέλουν να μείνουν– είναι τα ποσά που «πέφτουν από τον ουρανό» στις τοπικές κοινωνίες και τις κρατάνε ζωντανές τους μήνες εκτός τουριστικής περιόδου και μετρίασαν τις συνέπειες των μέτρων για την πανδημία: Από τα κατεψυγμένα κινέζικα ψωμάκια τα οποία δίδονται, μαζί με μία φέτα τυρί και ένα τοματίνι κομμένο στη μέση, ως «γεύμα», τα αυγά που εισάγονται βρασμένα από τη Βουλγαρία, άλλο γεύμα αυτά, για να υπάρχει ποικιλία, και το μικρό μπουκάλι νερό που πωλείται προς 2 ευρώ, έως τα ανοικτά ξενοδοχεία όλο τον χρόνο για να στεγαστεί το προσωπικό της Frontex, των ΜΚΟ και οι δημοσιογράφοι, τους μισθούς αυτών των ανθρώπων –μέρος του οποίου καταναλώνεται στα νησιά– τα επιδόματα που δίνει η ΕΕ στους πρόσφυγες και το σύνολο τους καταναλώνεται στα νησιά και πολλά άλλα μικρά και απολύτως προσοδοφόρα. Για τα ποσά που διατίθενται για «εξυπηρετήσεις» δεν μπορεί να κάνει κανένας λόγο είτε γιατί δεν μπορεί να αποδείξει τους ισχυρισμούς του είτε διότι ξέρει καλά τις συνέπειες των λόγων του.