Προφανώς ο έχων τη φήμη γκαφατζή Τζο Μπάιντεν δεν διαθέτει το πολιτικό «ένστικτο» και την πονηριά του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Αυτό πάντως δεν εμπόδισε κάποιους αναλυτές να συγκρίνουν τις δηλώσεις του για την Ρωσία με την ομιλία του βρετανού πρωθυπουργού στο Ίδρυμα Φούλτον, το Μάρτιο του 1946, που θεωρήθηκε ως η ουσιαστική έναρξη της περιόδου του ψυχρού πολέμου. Αν χρειαζόντουσαν απόδειξη για τον ισχυρισμό τους, αυτή τους την προσφέρει εδώ και μερικές εβδομάδες η Ουκρανία, ως εν δυνάμει «περιφερειακό σημείο ανάφλεξης».
Το κλίμα στα ανατολικά της χώρας στην περιοχή του Ντονμπάς, όπου κατοικούν κυρίως ρωσόφονοι παραμένει εκρηκτικό και αυτό σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται και με την αλλαγή στάσης του ουκρανού προέδρου Βλάντιμιρ Ζελένσκι, ο οποίος αν και εξελέγη με μάλλον μετριοπαθείς θέσεις έχει υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα σκληρή ρητορική απέναντι στη Ρωσία. Στις 24 Μαρτίου ενέκρινε τη στρατηγική για την ανακατάληψη της χερσονήσου της Κριμαίας, η οποία έχει περάσει στα χέρια της Ρωσίας από το 2014, αλλά και για τις περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, οι οποίες τελούν σε ένα ιδιόμορφο στάτους ελέγχου από τους «στασιαστές» ρωσόφωνους. Το σχετικό σχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Άμυνας προκάλεσε την απάντηση της ρωσικής πλευράς, σε ιδιαίτερα οξείς τόνους και τη μεταφορά ισχυρών δυνάμεων στα σύνορα των δύο χωρών.
Ο Ζελένσκι αποχώρησε από την αποκαλούμενη «διαδικασία του Μινσκ» και απαιτεί την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ, κάτι που όλοι οι σώφρονες αναλυτές θεωρούν ότι θα ήταν μια τεράστια πρόκληση, που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε θερμό επεισόδιο. Είναι, ωστόσο, φανερό ότι η ουκρανική ηγεσία αισθάνεται πιο σίγουρη για τον εαυτό της το τελευταίο διάστημα, θεωρώντας ότι έχει τη στήριξη της Δύσης.
Ο Ζελένσκι είχε τηλεφωνική συνομιλία με το Τζο Μπάιντεν στις 2 Απριλίου και στη συνέχεια και με το ΓΓ του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ πριν αρχίσει να επιμένει για την ανάγκη να εισέλθει η χώρα του στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, προκειμένου να διασφαλιστεί η ακεραιότητά της. Το τι ακριβώς ειπώθηκε σε αυτές τις συνομιλίες το γνωρίζουν μόνο οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.
Αμήχανη η Ευρώπη
Πιθανώς κάποιοι στην Ουάσιγκτον θεωρούν ότι η περίπτωση της Ουκρανίας αποτελεί ένα καλό θέατρο επίδειξης της «επιστροφής της Αμερικής» στην διεθνή σκακιέρα. Για την Ευρώπη η κατάσταση είναι εξαιρετικά αμήχανη, όπως δείχνουν οι αντιδράσεις της και οι κλασσικού τύπου εκκλήσεις για ειρήνευση. Σε αυτό το κλίμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις Γαλλίας και Γερμανίας, οι οποίες ήταν οι εγγυήτριες δυνάμεις στη συμφωνία του Μινσκ με την οποία είχε δοθεί θεωρητικά τουλάχιστον τέλος στις εχθροπραξίες, οι οποίες κατά καιρούς αναζωπυρώνονται άλλοτε σποραδικά και άλλοτε, όπως τώρα, με μεγαλύτερη ένταση ανάμεσα σε ένοπλα παραστρατιωτικά σώματα των ρωσόφωνων στο Ντονμπάς και τον τακτικό ουκρανικό στρατό. Άγνωστος αριθμός μαχητών και στρατιωτών έχει σκοτωθεί σε τέτοιες συγκρούσεις από τις αρχές του 2021. Πρόκειται για αρκετές δεκάδες.
Ιδιαίτερα «περίπλοκη» είναι η θέση της Γερμανίας, η οποία επιμένει για την ολοκλήρωση του αγωγού Nordstream2, που θα τη συνδέσει απευθείας με τη Ρωσία, παρακάμπτοντας οριστικά την Ουκρανία και μειώνοντας σημαντικά το γεωπολιτικό της ρόλο, ως χώρας «τράνζιτ» για την μεταφορά ενεργειακών πρώτων υλών προς την Ευρώπη. Αυτός ίσως να είναι ένας πρόσθετος λόγος, που εξηγεί την σκλήρυνση στάσης του Ζελένσκι και την επιμονή του να επαναφέρει στο προσκήνιο τη διαμάχη Κιέβου-Μόσχας.
Η τουρκική ανάμιξη
Έναν ακόμα σύμμαχο βρήκε ο ουκρανός πρόεδρος στο πρόσωπο του τούρκου ομολόγου του. Ο Ταγίπ Ερντογάν τον επισκέφθηκε στο Κίεβο στις αρχές Φεβρουαρίου και τον υποδέχτηκε στην Κωνσταντινούπολη το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με την Ουκρανία για τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας για την αγορά στρατιωτικού υλικού. Μετά την εμπλοκή στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ και τις ηγεμονικές δηλώσεις για τη διώρυγα της Κωνσταντινούπολης στέλνει ένα ακόμα μήνυμα στον Βλάντιμιρ Πούτιν, με την ανάμιξη στα δικά του χωράφια.
Όμως εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η χερσόνησος της Κριμαίας είναι πολύ σημαντική για τη Μόσχα, όχι μόνο για ιστορικούς λόγους. Η πρόσβασή της στη Μαύρη Θάλασσα, από όπου διεκπεραιώνονται σημαντικές ενεργειακές ροές θεωρείται ζωτικής σημασίας, ενώ αποτελεί κρίσιμο κομμάτι του συνολικού της αμυντικού προγράμματος. Για αυτό και οι προειδοποιήσεις του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προς την Άγκυρα μόνο ήπιες δεν ήταν, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να τραβήξει χειρόφρενο και να περάσει σε εκατέρωθεν εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση. Με βάση το παρελθόν του θα το έλεγες και μαύρο χιούμορ.