Όλο και πιο «γκρίζες» γίνονται οι εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2021, με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να διεκδικεί το Όσκαρ των πλέον αποτυχημένων προβλέψεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την αρχή της πανδημίας.
Η αρχική εκτίμηση του Προϋπολογισμού για ρυθμό μεγέθυνσης 4,8% έχασε κάθε αξία πολύ γρήγορα, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον υπουργό Οικονομικών να επιμείνει, πρόσφατα, σε εκτός τόπου και χρόνου πρόβλεψη για +4,2% το 2021. Στην Κομισιόν εκτιμούν ότι η ελληνική οικονομία θα παρουσιάσει ρυθμό μεγέθυνσης γύρω στο 3 - 3,5% τη φετινή χρονιά, χωρίς να αποκλείονται δυσάρεστες εκπλήξεις. Άλλοι αναλυτές, φορείς και οργανισμοί εμφανίζονται λιγότερο αισιόδοξοι.
Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην τριμηνιαία έκθεση του για την ελληνική οικονομία, αν και προβλέπει στο βασικό σενάριο ρυθμό ανάπτυξης 3,5 - 4%, εντούτοις δεν αποκλείει η ανάπτυξη να είναι αρκετά ηπιότερη (1,5 - 2%) στην περίπτωση που η υγειονομική κρίση υποχωρήσει βραδύτερα, περιορίζοντας την τουριστική περίοδο, και ταυτόχρονα σημειωθούν καθυστερήσεις στην απορρόφηση κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Deutsche Bank εκτιμά ότι στην Ελλάδα θα σημειωθεί η δεύτερη χαμηλότερη ανάπτυξη στην Ευρώπη, την οποία τοποθετεί στο 2%, μετά το 1,5% της Ολλανδίας. Η Capital Economics σε νέα έκθεση της υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη φέτος θα κινηθεί στο 3,3%, αλλά οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί, καθώς η αργή διάθεση εμβολίων και η αύξηση των κρουσμάτων θα επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό.
Η ING προειδοποιεί για τον κίνδυνο αύξησης των χρεοκοπιών, κυρίως σε περιφερειακές οικονομίες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Σλοβακία και η Λετονία, καθώς μεγάλο μέρος της οικονομίας τους επηρεάζεται από το λοκντάουν. Επίσης, στις χώρες αυτές η οικονομική κατάσταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ήταν ασθενέστερη όταν ξεκίνησε η κρίση, κάτι που σημαίνει ότι ενδεχομένως να δυσκολευτούν περισσότερο με το άνοιγμα της οικονομίας και αυτό με τη σειρά του να οδηγήσει σε μεγάλη άνοδο της ανεργίας, όταν λήξουν τα προγράμματα στήριξης της απασχόλησης.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ING, ο τουρισμός δεν αναμένεται να ανακάμψει πλήρως το φετινό καλοκαίρι, ενώ σε κάθε περίπτωση οι τουριστικές δραστηριότητες αναμένεται να παραμείνουν αβέβαιες για καιρό.
Κοινό στοιχείο πολλών αναλύσεων είναι ότι η ανάκαμψη ενδέχεται να είναι αργή σε οικονομίες όπως η ελληνική, που στηρίζονται στην κατανάλωση και στις υπηρεσίες, ειδικότερα στον τουρισμό. Αν και επίσημα η τουριστική περίοδος στη χώρα μας ξεκινά στις 15 Μαίου, οι περισσότερες μονάδες δεν θα ανοίξουν νωρίτερα από τα μέσα Ιουνίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα προσδοκώμενα έσοδα και το ρυθμό ανάπτυξης. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), κ. Ρέτσος, επισήμανε πρόσφατα ότι η έναρξη της σεζόν καθυστερεί, καθώς «περιμέναμε αρχικά να έρθει στο 2ο τρίμηνο, όμως πλέον πάμε για το τρίτο τρίμηνο, από Ιούλιο και μετά».
Σύμφωνα με τους ευρωπαίους οικονομολόγους της Bank of America, η απώλεια μιας δεύτερης τουριστικής περιόδου θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε ορισμένες χώρες της ΕΕ (μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα). Ειδικότερα ανησυχούν για την αύξηση των πτωχεύσεων μετά την πανδημία, με το μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που τείνουν να έχουν μικρότερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Η τουριστική βιομηχανία στην Ευρώπη, ιδίως στη Μεσόγειο, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ο κλάδος θα μπορούσε να υποστεί μόνιμη ζημιά εάν η πανδημία διαρκέσει περισσότερο, όπως προειδοποιούν.
Γενικότερα οι νέες παραλλαγές του ιού, που περιορίζουν δυνητικά την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και απαιτούν επανειλημμένα τροποποιημένα εμβόλια, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή πρόοδο που παρατηρείται στο εμβολιαστικό πρόγραμμα στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, κάνουν περισσότερο δυσοίωνες τις οικονομικές προοπτικές. Πρόσφατη μελέτη της Κομισιόν επισημαίνει ότι τομείς που απαιτούν ανθρώπινη παρουσία και αλληλεπίδραση, όπως ο τουρισμός και οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες, είναι πιθανόν να «υποφέρουν» για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το αναμενόμενο (για το λόγο αυτό πολλοί τοποθετούν την πλήρη ανάκαμψη του τουρισμού στα επίπεδα του 2019 περί το 2024 - 2025).
Επίσης, είναι πιθανόν να μην επιβεβαιωθεί η προσδοκώμενη εκτίναξη της κατανάλωσης μόλις ανοίξει η αγορά, τροφοδοτούμενη από τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις της περιόδου της πανδημίας, στο βαθμό τουλάχιστον που ελπίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Σχετική ανάλυση της Κομισιόν, βασιζόμενη στα στοιχεία των ερευνών καταναλωτικής εμπιστοσύνης, δείχνει ότι σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, δεν αναμένεται ιδιαίτερη αύξηση της κατανάλωσης κυρίως σε διαρκή αγαθά ή για άλλες μεγάλες αγορές, καθώς: α) στα φτωχότερα νοικοκυριά που καταναλώνουν περισσότερο, σημειώθηκε μικρή ή και μηδαμινή αύξηση των αποταμιεύσεων, β) στα πλουσιότερα νοικοκυριά η αύξηση των αποταμιεύσεων δεν συνοδεύεται και από μεγαλύτερη διάθεση για σημαντικές αγορές.