Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου Εν αντιθέσει με τον προκάτοχό του, Γιάννη Πανούση, η απομάκρυνση του οποίου αποτελεί προς το παρόν μυστήριο, ο υποστράτηγος Νίκος Τόσκας, πέρασε σε πολύ χαμηλούς τόνους την προηγούμενη υπουργική του θητεία στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Η τοποθέτηση ενός στρατιωτικού στην ηγεσία των σωμάτων ασφαλείας, είναι συγχρόνως μια κίνηση συμβολικά ατυχής για το ευρύ κοινό και βαθιά πολιτική για τα ανώτερα στελέχη μεταξύ των ενστόλων. Πολλώ δε μάλλον όταν τόσο ο ίδιος, όσο και ο υπερυπουργός του Παναγιώτης Κουρουμπλής, προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, τον πολιτικό χώρο που το 1984 γέννησε την ΕΛΑΣ στη σημερινή μορφή της, επιτρέποντας τη συνδικαλιστική δραστηριότητα στο εσωτερικό της, συνδέοντάς την οργανικά με την κεντρική πολιτική, υπονομεύοντας τα παραδοσιακά ακροδεξιά δίκτυα εξουσίας εντός της και αφήνοντας ένα «παράπονο» στα χείλη των επιφανών στελεχών της ακροδεξιάς, όπως ο Γιώργος Καρατζαφέρης που ακόμα κραυγάζουν υπέρ της «αποπολιτικοποίησής» της.
Προσκείμενος ιδεολογικά και μέχρι πρότινος οργανικά στο παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, ο Νίκος Τόσκας αποχώρησε το 2011 από την κυβέρνηση Παπανδρέου, της οποίας είχε συγγράψει το πρόγραμμα στον τομέα της Άμυνας, ύστερα από μακρά σύγκρουση με τον διορισθέντα το 2009 αρχηγό του ΓΕΣ, Φραγκούλη Φράγκο. Αιχμή του δόρατος υπήρξε το πρόγραμμα Τόσκα για την αναδιάρθρωση των ενόπλων δυνάμεων, που στο πλαίσιο της περικοπής των δημοσιονομικών δαπανών προέβλεπε την κατάργηση των περιττών μονάδων και ριζικές παρεμβάσεις στη διοίκηση. Η σύγκρουσή του με τον αρχηγό του ΓΕΣ απασχόλησε πολλάκις – αν και διακριτικά – τα ΜΜΕ, με τον νυν υπουργό Προστασίας του Πολίτη να αποδίδει την άρνηση του Φράγκου στη ροπή του προς εθνικιστικές θέσεις και σε προσωπικά συμφέροντα αυτού και του Ευάγγελου Βενιζέλου στη Βόρεια Ελλάδα.
Εκ του ΠΡΑΤΤΩ προερχόμενος Δίαυλος με τον ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε η συμμετοχή του στην κίνηση του Νίκου Κοτζιά «ΠΡΑΤΤΩ», πέριξ της οποίας συσπειρώθηκαν αποχωρήσαντες από το ΠΑΣΟΚ με αντιμνημονιακή διάθεση και έντονο ενδιαφέρον για τα «εθνικά θέματα». Στην ιδρυτική διακήρυξη της κίνησης – που παραδόξως παρήγαγε δύο υπουργούς της κυβέρνησης εφαρμογής του τρίτου μνημονίου – περιέχονται θέσεις υπέρ της αναδιανομής και της μέριμνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, φτάνοντας μέχρι τη «διαγραφή του παράνομου χρέους». Η μετατόπιση του Νίκου Τόσκα οριστικοποιήθηκε όταν τον Μάιο του 2014 συνυπέγραψε κείμενο υποστήριξης της υποψηφιότητας του Αλέξη Τσίπρα για την προεδρία της Κομισιόν και επισημοποιήθηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου, οπότε και εκλέχθηκε βουλευτής Επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Στρατός και αστυνομίαΠληθώρα κειμένων στα ενημερωτικά σάιτ του χώρου της ΕΛΑΣ κατήγγειλαν ευθύς αμέσως την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να αναθέσει σ’ έναν στρατιωτικό την εποπτεία του έργου της. Στρατός και Αστυνομία αποτελούν άλλωστε διαχωρισμένοι τομείς του κράτους με διαφορετικά στελέχη και διακριτά δίκτυα επιρροής, με το στρατό να χαίρει - σύμφωνα με τις έρευνες - υψηλότερης κοινωνικής αποδοχής, ενώ καταστατικά, ως προς την «εθνική ασφάλεια», η αστυνομία έχει υπό τη δικαιοδοσία της την αντιμετώπιση του «εσωτερικού εχθρού», και ο στρατός του «εξωτερικού». Συνεπώς, κάθε παρέμβαση του ενός στο χώρο του άλλου, αντιμετωπίζεται εχθρικά, καθώς υπονομεύει το κοινωνικό κύρος απ’ το οποίο αντλούν τη δύναμή τους οι αστυνομικές και στρατιωτικές γραφειοκρατίες.
Από τον Δεκέμβριο του 2008 και τις εκκλήσεις πολιτικών για παρέμβαση του στρατού ενάντια στην εξέγερση, μέσα απ’ τη χρήση στρατιωτικών μονάδων ενάντια στη συγκέντρωση των εργαζόμενων των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και μέχρι την ανάθεση υπηρεσιακών λειτουργιών σε στρατιωτικούς για την υπόθεση των προσφύγων, η πολιτική εξουσία, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων και προσώπων, προσανατολίζεται στην απόσπαση αρμοδιοτήτων από την ΕΛΑΣ και την εκχώρησή τους σε στρατιωτικές μονάδες, προκαλώντας τις καταγγελίες των υψηλόβαθμων αστυνομικών στελεχών για τις ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές, αλλά και για τις απολαβές των αστυνομικών, πάντα με σκοπό τη μετάθεση των ευθυνών στην πολιτική ηγεσία.
Παράδοξο κλίμαΜια τέτοια αφήγηση δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα: η αστυνομία υπήρξε ο τομέας του δημοσίου που βγήκε πιο αλώβητος από τα μνημονιακά χρόνια, με ανεπαίσθητες μισθολογικές και συνταξιοδοτικές περικοπές, πολλαπλές συμβάσεις για αναβάθμιση εξοπλισμού και διαδικασίες πρόσληψης που παρέκαμπταν το «πάγωμα» του ΑΣΕΠ. Σε επίπεδο αρμοδιοτήτων δε, έχει πριμοδοτηθεί τόσο διοικητικά, όσο και οικονομικά από τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη μετανάστευση, ενώ η ανάγκη καταστολής των κινητοποιήσεων στα μνημονιακά χρόνια, έχει δυναμώσει τους δεσμούς της με την κεντρική πολιτική σκηνή.
Όπως κι αν διαμορφώνονται οι εκάστοτε ισορροπίες μεταξύ των ένστολων, αυτή η ανταγωνιστική διάθεση φαίνεται να εξηγεί επαρκώς τη διόλου θερμή υποδοχή του Νίκου Τόσκα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, αλλά και την είσοδο του υπουργού με δηλώσεις ενάντια στα περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας και τη στρατιωτικοποίηση(!) του αστυνομικού σώματος. Αναμένοντας μια αναπόφευκτα ταραχώδη περίοδο το προσεχές διάστημα και έχοντας το πρόσφατο προηγούμενο της αστυνομικής βίας στην επετειακή διαδήλωση για τον Παύλο Φύσσα, η συγκρουσιακή διάθεση του υπουργού απέναντι στα σώματα ασφαλείας διαμορφώνει ένα παράδοξο κλίμα – ευοίωνο εκ πρώτης όψεως, με αρκετούς κινδύνους να ελλοχεύουν σε δεύτερο επίπεδο.