Μετεκλογικές σκέψεις για προεκλογικές υποσχέσεις
Συνήθως, τη φράση «λάβαμε το μήνυμα που έστειλαν οι ψηφοφόροι» την ακούμε μόνο από εκείνους που χάνουν τις εκλογές. Σπάνια οι νικητές ενός εκλογικού αγώνα μπαίνουν στον κόπο να αναλύσουν τι σημαίνει ακριβώς η νίκη τους. Κι όμως, και οι νίκες χρειάζονται ερμηνεία, γιατί χωρίς αυτήν πολύ γρήγορα μπορούν να οδηγήσουν σε ήττα.
Αυτές οι μάλλον κοινότοπες σκέψεις προκλήθηκαν με αφορμή τις εκτιμήσεις κάποιων αναλυτών, συχνά και του φιλοκυβερνητικού φάσματος. Σύμφωνα με αυτές, η πλειονότητα του εκλογικού σώματος, υπερψηφίζοντας τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ, το έκανε εν γνώσει των συνεπειών του μνημονίου, που είχε υπογραφεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Συνεπώς, συμπεραίνουν, η εφαρμογή του εκ μέρους της κυβέρνησης δεν θα προκαλέσει αναταράξεις ούτε στο εκλογικό σώμα ούτε στο σώμα των βουλευτών που το αντιπροσωπεύουν στη βουλή.
Το πόσο αστόχαστη είναι μια τέτοια εκτίμηση, μπορεί εύκολα να το αντιληφθεί κάποιος, αν αναρωτηθεί γιατί δεν συνέβη το ίδιο στις μέχρι τώρα εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν αμέσως μετά την υπογραφή μνημονίων. Αντίθετα, τα κόμματα που ως κυβέρνηση είχαν υπογράψει μνημόνια, πάθαιναν καθίζηση στις εκλογές. Βλέπε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αλλά και ΛΑΟΣ. Για να μην πούμε για το Ποτάμι, που και χωρίς να γίνει κυβέρνηση, μόνο με την επιμονή του να ζητάει να υπογραφεί μια συμφωνία με τους δανειστές όπως – όπως και όποτε να ‘ναι, έχασε το ένα τρίτο της εκλογικής δύναμής του.
Γιατί διαφέρει ο ΣΥΡΙΖΑΓιατί, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την αποδυνάμωσή του λόγω διάσπασης και παρά την πολεμική που του ασκήθηκε από τα μέχρι χθες στελέχη και μέλη του που συγκρότησαν τη ΛΑ.Ε, διατήρησε τα ποσοστά του, άγγιξε την αυτοδυναμία και μπόρεσε ξανά να φτιάξει κυβέρνηση, μέσα σε μια ατμόσφαιρα εχθρική από την πλευρά των καθεστωτικών μέσων ενημέρωσης; Μερικοί αναζητούν την απάντηση στην προσωπικότητα του Αλέξη Τσίπρα ή στο τυχερό άστρο του. Μάλιστα, σε πρωτοσέλιδο άρθρο του διευθυντή της η «Καθημερινή» (21/9) καλούσε τη ΝΔ να αναζητήσει και να βρει «έναν γοητευτικό αντι-Τσίπρα», γιατί όσο αυτός δεν βρίσκεται, ο γνήσιος «θα συνεχίσει να κερδίζει πολιτικές μάχες, ό,τι και να συμβαίνει στη χώρα»! Άλλοι λένε ότι ο κόσμος δεν έχει καταλάβει ακόμα τι τον περιμένει.
Ας αφήσουμε τους κυνηγούς γοητευτικών προσώπων στο χώρο της δεξιάς να αναζητούν τον κατάλληλο άνθρωπο, και στο χώρο της αριστεράς τους ��ποτιμητές της νοημοσύνης των πολλών, και ας αναρωτηθούμε με ποιον πολιτικό λόγο κερδήθηκε αυτή η πολιτική μάχη. Από την πρώτη στιγμή ο τότε και νυν πρωθυπουργός απέφυγε να οικειοποιηθεί τη συμφωνία και το μνημόνιο. Αλλά δεν διέφερε ο λόγος του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ μόνο σ’ αυτό το σημείο από το λόγο των προκατόχων. Ως συνέπεια της μη οικειοποίησης ήρθε η υπόσχεση ότι όχι μόνο θα συνεχιστεί, με όσα περιθώρια υπάρχουν, η διαπραγμάτευση, αλλά θα εφαρμοστούν και αντισταθμιστικές πολιτικές ανακούφισης των πιο φτωχών στρωμάτων από τις συνέπειες του μνημονίου, με στόχο τον απεγκλωβισμό της οικονομίας και της κοινωνίας από τα μνημόνια. Μια υπόσχεση που είχε αρχίσει ήδη σε εμβρυακή μορφή να εφαρμόζεται σε ορισμένους τομείς από το πρώτο κυβερνητικό εφτάμηνο.
Δείγματα γραφήςΌποιος προσπαθήσει να αφαιρέσει από την ανάλυσή του αυτό το θεμελιακό στοιχείο, είναι βέβαιο ότι θα οδηγηθεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα και θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπος με δυσάρεστες εκπλήξεις. Το ότι το εκλογικό σώμα ψήφισε εν γνώσει των συνεπειών του μνημονίου, δεν σημαίνει ότι θα υπομένει απλώς την κακή του μοίρα. Ούτε ότι διάλεξε στο πρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ μόνο έναν λιγότερο κακό διαχειριστεί του μνημονίου. Απαιτεί από αυτόν να κάνει πράξη, και ως κυβέρνηση και ως κόμμα, την προεκλογική υπόσχεση. Γι’ αυτό, το έργο αυτής της κυβέρνησης είναι δύο φορές πιο δύσκολο, πιο απαιτητικό. Παρότι φαίνεται να έχει τη συμπαράσταση της πλειονότητας των λαϊκών τάξεων.
Δεν περιμένει κανείς θαύματα. Οι πιο πολλοί, όμως, περιμένουν να δουν σαφή δείγματα γραφής. Και τότε θα είναι σίγουρα διατεθειμένοι να δώσουν και πίστωση χρόνου στην κυβέρνηση. Ακόμα και όταν τα καθεστωτικά μίντια και οι πάτρονές τους θα κάνουν τα πάντα για να της κόβουν μέρες. Ακόμα κι όταν θα της βάζουν εμπόδια και τρικλοποδιές οι δανειστές.
Συλλογικά και μεθοδικάΓια να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα καθήκοντά τους κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται να δουλέψουν συλλογικά, μεθοδικά, αποτελεσματικά, με γενικό και επί μέρους σχέδια, και κυρίως σε στενή επαφή με τον κόσμο που υποφέρει. Εδώ είναι που χρειάζεται να καλλιεργήσουν τις ηγετικές, οργανωτικές και ελεγκτικές ικανότητές τους η ηγεσία της κυβέρνησης και τα καθοδηγητικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ. Πρώτος απ’ όλους δε ο Αλ. Τσίπρας, που έτσι κι αλλιώς έχει πρώτο ρόλο στη συγκρότηση του κυβερνητικού σχήματος και την ανασυγκρότηση του κόμματος.
Κλείνοντας, βέβαια, τα αφτιά στην εκστρατεία των μίντια, αλλά και σε ανοησίες εκ των ένδον, που επιχειρούν να πιστώσουν κάθε επιτυχία στον ηγέτη με τις σχεδόν μαγικές ικανότητες. Όχι μόνο γιατί μας ενοχλεί και μας απωθεί κάθε είδους προσωπολατρεία, αλλά κυρίως γιατί αυτού του είδους οι ισχυρισμοί διατυπώνονται εκ του πονηρού ή αποβαίνουν στην πράξη σε βάρος ακόμη και του ίδιου του Αλ. Τσίπρα. Είναι αλήθεια ότι το πρωθυπουργοκεντρικό πολιτικό σύστημα και το αρχηγοκεντρικό κομματικό σύστημα ωθούν καθημερινά σε τέτοιες ιδέες. Ωστόσο, πέρα από τους αυτοματισμούς αυτού του τύπου και ανεξάρτητα ακόμα κι από προθέσεις, αυτή η λογική εμπεριέχει και το αντίθετό της.
Συλλογικό κεφάλαιο το πρόσωποΕάν υποθέσουμε ότι όλες τις μάχες τις «παίρνει πάνω του» και τις κερδίζει ο αρχηγός, στην πρώτη δύσκολη στροφή, στην πρώτη «ανάποδη» σ’ αυτόν αποκλειστικά θα φορτωθεί και η ευθύνη και η «ποινή». Πόσα παραδείγματα, και πρόσφατα ακόμη, έχουμε λαοφιλών και λαοπρόβλητων ηγετών, οι οποίοι οδηγήθηκαν, για τη σωτηρία του κόμματος ή της… πατρίδος, στο εδώλιο –όχι μόνο μεταφορικά– και στο ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου.
Όποιος εκτιμά ότι ο Αλ. Τσίπρας είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο για τον ΣΥΡΙΖΑ, μια αποδοτική επένδυση της αριστεράς, γέννημα της πολύχρονης δράσης της, οφείλει να τον προφυλάξει από τη φθορά της κατάχρησης, από τον κίνδυνο της απομόνωσης στην κορυφή, που γρήγορα μετατρέπει τον επευφημούμενο σε σάκο του μποξ. Όσο περισσότερο λειτουργεί σαν πρώτος μεταξύ ίσων όσο συλλογικότερα και λογικότερα μοιράζεται την ευθύνη, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η απόδοση του και λιγότερη η έκθεσή του σε κινδύνους και στη φθορά. Όσοι βιάζονται ή δέχονται να απομυζήσουν από έναν πολιτικό τη μέγιστη απόδοση στο λιγότερο δυνατό χρόνο, είναι οι χειρότεροι δυνατοί σύμβουλοι.
Χ. Γεωργούλας