Συζητώντας με τον πρόεδρο του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, Χάιντς Μπίρμπαουμ για τις συντηρητικές πολιτικές που κυριαρχούν στην Ευρώπη, και την κρατούν εγκλωβισμένη και ανίκανη να αντιμετωπίσει με κοινωνικό πρόσημο τα προβλήματα που δημιουργούνται από την κρίση, ο πρόεδρος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς αναφέρει ότι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αδύναμη και διχασμένη, και επισημαίνει ότι οι τάσεις αποσύνθεσης αυξάνονται. Παράλληλα, μιλάει για τις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, και τις προτεραιότητες για την επόμενη μέρα στην Ευρώπη.
Η άρνηση της Μέρκελ, και στη συνέχεια του Μακρόν και των άλλων ευρωπαίων ηγετών, να δεχτούν την πρόταση του Μπάιντεν για την άρση της πατέντας στα εμβόλια, ανέδειξε για μια ακόμα φορά τα προβλήματα που υπάρχουν εξαιτίας των πολιτικών που κυριαρχούν σήμερα στην Ευρώπη. Πώς βλέπεις τα πράγματα; Που βαδίζει η Ευρώπη;
Η άρνηση της Μέρκελ να αρθεί η πατέντα στα εμβόλια είναι ένα σοβαρό πολιτικό λάθος. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η Μέρκελ και ο Μακρόν εξακολουθούν να καθορίζουν την ευρωπαϊκή πολιτική. Εν όψει των επερχόμενων προεδρικών εκλογών στην Γαλλία, ο Μακρόν επιδιώκει να κυριαρχήσει, και αυτό αποδείχθηκε σαφώς στη Σύνοδο Κορυφής του Πόρτο, όπου απουσία της Μέρκελ ο γάλλος πρόεδρος κυριάρχησε. Το αποτέλεσμα της στρατηγικής του εμβολιασμού είναι ένα σαφές παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι ευρωπαίοι ηγέτες συνήθως υποκύπτουν στην πίεση των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών. Και η Σύνοδος κατέδειξε το πόσο αδύναμη και διχασμένη είναι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό που είδαμε ήταν μόνο μια πολύ γενική δήλωση σχετικά με τον πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων, και καμία δέσμευση για τα ίδια τα κοινωνικά δικαιώματα. Οι τάσεις αποσύνθεσης αυξάνονται. Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης που ξεκίνησε την Κυριακή θα μπορούσε να είναι μια δυνατότητα βελτίωσης της ευρωπαϊκής ανάπτυξης και αλλαγής της ευρωπαϊκής πολιτικής, αλλά είμαι επιφυλακτικός.
Γιατί οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν να αντιληφθούν το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, και να δώσουν πραγματικές λύσεις στην πολύπλευρη σημερινή κρίση;
Πράγµατι αντιµετωπίζουµε µεγάλες παγκόσµιες προκλήσεις, ιδίως λόγω των οικολογικών αναγκών, όπως η κλιµατική αλλαγή, που έχουν βαθύ αντίκτυπο στον τρόπο παραγωγής µας. Αλλά και πολιτικά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με παγκόσμιες συγκρούσεις, στρατιωτικές και άλλες. Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά ανησυχητικός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπερβολικά εξαρτημένη από την αμερικανική πολιτική. Η πλειοψηφία των ευρωπαίων ηγετών εμμένει στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, και αυτό είναι το κύριο πρόβλημα. Η πανδημία, ωστόσο, έδειξε την αποτυχία μιας τέτοιας πολιτικής. Οι ευρωπαίοι ηγέτες έπρεπε να το αναγνωρίσουν αυτό, τουλάχιστον εν μέρει. Ως εκ τούτου, ορισμένα στοιχεία της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης πολιτικής έχουν ανασταλεί, όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Επίσης, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια αξιοσημείωτη αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής. Αλλά πρέπει να φοβόμαστε ότι η πλειοψηφία των ευρωπαίων ηγετών θα θελήσουν να επιστρέψουν στη νεοφιλελεύθερη πολιτική μετά την πανδημία. Η Ευρώπη εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από μεγάλες οικονομικές ανισορροπίες. Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχει μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα που προκαλούνται από τις ισχυρές εξαγωγές, ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν υψηλά χρέη, γεγονός που προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην ευρωπαϊκή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Η πιθανή συμμετοχή των Πράσινων στη νέα γερμανική κυβέρνηση μετά τις εκλογές, κατά πόσο θεωρείς ότι μπορεί να αλλάξει την πολιτική της Γερμανίας στην Ευρώπη;
Δεν πιστεύω ότι θα φέρει μεγάλη αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Ασφαλώς, η περιβαλλοντική πολιτική θα ενισχυθεί, ιδίως όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Η εξωτερική πολιτική, ωστόσο, δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι Πράσινοι πάντα υποστήριζαν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τον στιγματισμό της Κίνας.
Την προηγούμενη εβδομάδα συμμετείχες στην Αντισύνοδο της αντίστασης και της αλληλεγγύης, που έγινε με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής του Πόρτο. Ποια είναι η αποτίμησή σου;
Χάραξε το δικό της στίγμα μιας εναλλακτικής πολιτικής απέναντι η Αντισύνοδος, που οργανώθηκε από το Μπλόκο της Αριστεράς και υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ήταν, θα έλεγα, ένα πολύ επιτυχημένο εγχείρημα. Με το σύνθημα «καταπολέμηση της ανασφάλειας, εξάλειψη της φτώχειας» επισημάνθηκαν τα κύρια ζητήματα της εποχής. Στα διάφορα πάνελ συζητήθηκαν θέματα όπως μια πλατφόρμα για την εργασία, η οικονομική δικαιοσύνη, και ο αγώνας για ισότητα και κοινωνική προστασία. Παράλληλα, προέκυψε και ένα μανιφέστο προτάσεων για μια άλλη πολιτική. Η Αντισύνοδος, και τα θέματά της, ήταν ορατή στο Πόρτο. Δείχνοντας την πραγματική διάσταση των κοινωνικών ζητημάτων, που προκαλεί ο νεοφιλελευθερισμός στην Ευρώπης. Αυτό αναγνωρίστηκε επίσης και από τα πορτογαλικά μέσα ενημέρωσης.
Ποιες πρωτοβουλίες παίρνει αυτήν την περίοδο το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για το συντονισμό των δυνάμεων που παλεύουν για μια διαφορετική πολιτική στην Ευρώπη;
Η Ευρωπαϊκή Αριστερά απαιτεί άμεσα μέτρα για την καταπολέμηση των συνεπειών της κρίσης και μια ριζική αλλαγή πολιτικής, ανοίγοντας ένα νέο δρόμο για την ανάπτυξη της κοινωνίας, και θέτοντας τους ανθρώπους στο κέντρο της. Από πολύ νωρίς δημιουργήσαμε ένα σχέδιο για το πώς μπορούμε να έχουμε μια κοινωνική διέξοδο από την κρίση. Παρουσιάσαμε μια πλατφόρμα ολοκληρωμένων προτάσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, με πέντε άξονες: την προστασία των ανθρώπων, την οικονομική ανάκαμψη με οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την υπεράσπιση της δημοκρατίας, τον αφοπλισμό και την ειρήνη, και τη διεθνή αλληλεγγύη. Αυτή η πλατφόρμα είναι η βάση για την εκστρατεία μας «Προστατέψτε τους ανθρώπους, όχι το σύστημα». Ωστόσο, η πανδημία καθιστά πολύ δύσκολη την πραγματοποίηση κοινών δράσεων. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά υποστηρίζει σθεναρά την Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Πολιτών «Right2Cure», για τη δωρεάν και καθολική πρόσβαση στα εμβόλια και για να καταστεί το εμβόλιο ένα κοινό αγαθό. Για εμάς, η συνεργασία όλων των δυνάμεων που αγωνίζονται για μια διαφορετική πολιτική στην Ευρώπη είναι πολύ σημαντική. Από αυτήν την άποψη, η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και της ομάδας της Αριστεράς στο ευρωκοινοβούλιο είναι ζωτικής σημασίας. Το ετήσιο Ευρωπαϊκό Φόρουμ αποτελεί μια σημαντική πλατφόρμα πολιτικού διαλόγου, καθώς και κοινών δράσεων μεταξύ των αριστερών, προοδευτικών, και οικολογικών δυνάμεων. Πέρυσι ήταν προγραμματισμένο να γίνει στην Αθήνα, αλλά λόγω της πανδημίας έγινε διαδικτυακά. Επίσης, είμαστε σε επαφή με πολλά κοινωνικά κινήματα και με τα συνδικάτα. Σήμερα η σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και της ETUC (Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων) έχει ισχυροποιηθεί, και υποστηρίζουμε τα ευρωπαϊκά συνδικάτα στο αίτημά τους να ενισχυθεί η κοινωνική διάσταση της Ευρώπης.
Την Κυριακή ξεκίνησε στο Στρασβούργο η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά πώς αντιμετωπίζει αυτήν την συζήτηση; Ποια είναι τα σημαντικότερα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν για την επόμενη μέρα στην Ευρώπη;
Η Διάσκεψη αυτή είναι για εμάς μια ευκαιρία να καταστήσουμε ορατό το όραμά μας για μια διαφορετική ανάπτυξη της Ευρώπης. Πρώτα από όλα, χρειαζόμαστε μια εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με την κατάσταση στην Ευρώπη και την τρέχουσα ευρωπαϊκή πολιτική. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε μια βαθιά κρίση, οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτικά. Από οικονομική άποψη, η κρίση εκφράζεται με την αδύναμη ανάπτυξη και τις αυξανόμενες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Από κοινωνική άποψη, η κρίση οδηγεί σε υψηλή ανεργία, χαμηλούς μισθούς, και εκτεταμένη επισφάλεια των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Οι κοινωνικές ανισότητες έχουν αυξηθεί κατά πολύ σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Brexit είναι η πιο εμφανής έκφραση της πολιτικής κρίσης, ενώ η άνοδος της ακροδεξιάς τα τελευταία χρόνια είναι επίσης μια ένδειξη της πολιτικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε στην Ευρώπη. Επομένως, απαιτείται ριζική αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά έχει αναπτύξει ένα σύνολο θέσεων στις οποίες σκιαγραφούμε τις αριστερές προοπτικές για την Ευρώπη. Πρώτα από όλα, πρέπει να καταπολεμήσουμε την πανδημία. Υπογραμμίζουμε την επιτακτική ανάγκη προστασίας του πληθυσμού, τόσο από κοινωνική όσο και από οικονομική άποψη. Χρειάζεται ακόμα να διασφαλίσουμε τη βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Ο οικολογικός μετασχηματισμός της βιομηχανίας είναι επίσης ένα μεγάλο ζήτημα και πρέπει να συνδυαστεί με την κοινωνική προστασία. Μια αριστερή Νέα Πράσινη Συμφωνία πρέπει να συμβαδίζει με την επέκταση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ο πυλώνας των κοινωνικών δικαιωμάτων θα μπορούσε να είναι ένα σημείο αναφοράς, αλλά πρέπει να μετατραπεί σε δεσμευτικά δικαιώματα για όλους. Υπερασπιζόμαστε τη δημοκρατία και αγωνιζόμαστε ενάντια στην ακροδεξιά και το φασισμό. Επίσης, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς δεσμεύεται για την ειρήνη και τον αφοπλισμό, και αυτό το διάστημα προγραμματίζουμε δράσεις ενάντια στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο στις Βρυξέλλες. Είναι ζωτικής σημασίας να σχεδιάσουμε το δρόμο για ισχυρές μελλοντικές δράσεις, και να συνεχίσουμε να συζητούμε τρόπους για να ασκήσουμε πίεση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.