Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αθήνας (ΕΚΑ), Γιώργος Μυλωνάς αναλύει στην «Εποχή» τα πιο επικίνδυνα σημεία του νομοσχεδίου Χατζηδάκη, που παρουσίασε ο υπουργός αυτή την εβδομάδα, και απαντά για το πώς πρέπει να κινηθεί ο κόσμος της εργασίας και τα συνδικάτα, ώστε να ανατραπούν τα αντεργατικά σχέδια της κυβέρνησης.
Πώς κρίνετε το νομοσχέδιο;
Η συζήτησή του έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο. Ο προηγούμενος υπουργός είχε ήδη ετοιμάσει το νομοσχέδιο. Το ΕΚΑ πήρε ομόφωνα απόφαση να αντιδράσει και κάναμε την πρώτη μεγάλη απεργία στις 26/11, εν μέσω λοκντάουν. Θεωρούμε ότι αυτή καθυστέρησε το νομοσχέδιο, έβαλε τα πρώτα προσκόμματα. Όλο αυτό το διάστημα δεν περιοριστήκαμε στις απεργίες. Με διαρκή ενημέρωση προσπαθούμε να εξηγήσουμε στους εργαζόμενους τι περιλαμβάνει επί της ουσίας. Tο πιο κατανοητό είναι η κατάργηση του οκταώρου, αυτό το καταλαβαίνει και ο τελευταίος εργαζόμενος ότι πάμε για 10ωρη εργασία. Αλλάζει όλος ο εργασιακός χάρτης, οι εργασιακές σχέσεις. Ούτε στα βαθιά μνημόνια δεν τόλμησε κυβέρνηση να καταργήσει τις συλλογικές συμβάσεις, να προχωρήσει στην ατομική σύμβαση, δηλαδή, ο εργαζόμενος με τον εργοδότη να οριοθετούν τους κανόνες εργασίας. Αυτό, από μόνο του, είναι καταπάτηση όλου του εργατικού δικαίου. Τεράστιο θέμα όταν σε ολόκληρους κλάδους υπάρχουν νέοι που δηλώνονται για δίωρη και τετράωρη εργασία και δουλεύουν 10 και 12 ώρες. Η υποδηλωμένη εργασία τώρα θα εκτιναχθεί. Άρα το βασικό πρόβλημα είναι η καθιέρωση της ατομικής σύμβασης εργασίας, η απλήρωτη εργασία που θα αυξηθεί κατακόρυφα και η αύξηση της ανεργίας. Γιατί θα έχουμε αύξηση της ανεργίας; Γιατί αφού σου κάνει λάστιχο το ωράριο, βάζει πλαφόν 150 υπερωριών, ένας εργοδότης δεν θα έχει κανένα λόγο να προσλάβει νέο υπάλληλο. Ίσα – ίσα μπορεί κάλλιστα να μειώσει τους υπαλλήλους, γιατί οι ώρες του φθάνουν με τη δυνατότητα που του παρέχει το νομοσχέδιο. Μπορεί να βγάλει τη δουλειά του με μειωμένο προσωπικό.
Υπάρχει και η υπονόμευση του ισχύοντα από το 1982 συνδικαλιστικού νόμου.
Για τον νόμο 1264 δεν έχουμε μιλήσει τόσο πολύ, δεν θέλουμε να δώσουμε στην κυβέρνηση την ευκαιρία να πει ότι το κάνουμε για τα δικά μας δικαιώματα. Πιστεύω ότι τα εμπόδια θα ακυρωθούν στην πράξη. Με νόμο απαγόρευσε τις πορείες. Όταν υπάρχει αίτημα και κόσμος που θέλει να αντιδράσει –το απέδειξαν οι φοιτητές, οι υγειονομικοί, οι καλλιτέχνες, τα συνδικάτα, την 17 Νοέμβρη, με την Χρυσή Αυγή– δεν σταματιέται. Ναι, δυσκολεύουν πάρα πολύ την προκήρυξη της απεργίας. Δεν το φοβόμαστε, όμως, γιατί ένας νόμος δεν θα μας σταματήσει.
Θα έχουμε ως συνέπεια και μείωση των μισθών;
Η άποψη των συνδικάτων και της Αριστεράς ποια ήταν; Ότι για να μπορέσεις να συγκρατήσεις την κρίση, πρέπει να αυξήσεις τους μισθούς. Η αύξηση του κατώτατου μισθού βοήθησε την οικονομία να πάρει μπρος. Προστάτευσε και αύξησε το όριο της επιβίωσης. Γιατί άρχισε ο κόσμος να καταναλώνει, να έχει περισσότερα χρήματα. Με το που εκλέχτηκε η παρούσα κυβέρνηση το πρώτο πράγμα που χτύπησε ήταν οι συλλογικές συμβάσεις. Όταν καταργείς, όμως, τις συλλογικές συμβάσεις, οδηγείσαι αυτομάτως σε μείωση μισθών. Η ύφεση δημιουργεί ύφεση. Οι συλλογικές συμβάσεις είναι τα μαξιλάρια, δεν μπορείς να πας κάτω από εκεί, αλλά μόνο προς τα πάνω.
Μετά τις κινητοποιήσεις πώς θα συνεχίσετε;
Ξεκινώντας από τον Νοέμβριο, όπως ανέφερα, είχαμε διαρκείς επαφές με σωματεία. Κάνουμε πολύ συχνά διαδικτυακές ενημερώσεις των σωματείων μελών και είναι το πρώτο που θα κάνουμε τώρα, μετά την κατάθεσή του νομοσχεδίου. Να συζητήσουμε τι θέλουμε να κάνουμε από εδώ και πέρα. Θέλουμε να έχουμε και τη νομική άποψη άμεσα. Θα πάμε σε σύσκεψη των μελών μας. Την Τετάρτη, εν τω μεταξύ, έγινε η πρώτη αντίδραση από αρκετά συνδικάτα, έξω από το υπουργείο Εργασίας, την ώρα που μίλαγε ο Χατζηδάκης. Ήταν μια καλή πρώτη πρωτοβουλία. Ως προς το πώς θα κορυφώσουμε τον αγώνα, ψάχνουμε να δούμε τι θα είναι πιο πρόσφορο και καλύτερο. Σίγουρα, θα χρειαστεί απεργιακή κινητοποίηση, δεν το συζητάμε αυτό, αλλά προσπαθούμε να την οριοθετήσουμε, ώστε να είναι επιτυχημένη. Ενημερώσεις, σποτ, διάφορα πράγματα που θα σηκώσουν το κλίμα και θα δώσουν στον κόσμο να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι το νομοσχέδιο. Θέλουμε οι απεργιακές κινητοποιήσεις να είναι πολύ μαζικές, να δώσουν στίγμα στην κυβέρνηση να μην προχωρήσει στην ψήφιση του. Είναι ενδιαφέρον ότι η απεργία στις 6/5 ώθησε τον υπουργό, την επομένη, να βγαίνει και να βρίζει. Ήδη στη ΝΔ υπάρχουν αντιδράσεις. Υπάρχουν άνθρωποι που καταλαβαίνουν ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό στην κοινωνία. Βέβαια, δεν έχουμε καμία ελπίδα ότι η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση θα το πάρει πίσω, έχει και δεσμεύσεις. Παρόλα αυτά, θα παλέψουμε πάση θυσία να μην ψηφιστεί και να ακυρώσουμε πολλά σημαντικά πράγματα στην πράξη, εφόσον περάσει από την πλειοψηφία. Να ακυρωθούν πολλά από αυτά, που ήδη αρχίζει να ψελλίζει ότι ορισμένα θα τα πάρει πίσω.
Η ενότητα αυτή τη στιγμή, όμως, έχει προβλήματα. Έχουμε, πχ, τη στάση της ΓΣΕΕ.
Είμαστε το μεγαλύτερο, δευτεροβάθμιο, μέλος της ΓΣΕΕ. Όσο και να σηκώσουμε, όμως, το βάρος, να θέλουμε να δείξουμε μια δυναμική, το ΕΚΑ δεν αρκεί από μόνο του. Επανειλημμένα έχουμε ζητήσει μέσα και από τις παρατάξεις μας, αλλά και επισήμως, η ΓΣΕΕ να μας συντονίσει, να καλέσει τα εργατικά κέντρα, τις ομοσπονδίες, να υπάρχει πανελλαδική κάλυψη και αντίδραση. Μέχρι στιγμής η ΓΣΕΕ –αυτό μας ώθησε στις 6 Μαΐου– ασχολήθηκε μόνο με την ημερομηνία εορτασμού της Πρωτομαγιάς καλυπτόμενη ότι δεν είχε κατατεθεί το νομοσχέδιο. Πράγμα, βέβαια, που δεν ίσχυε γιατί, ΕΚΑ και ΓΣΕΕ, ο υπουργός μάς είχε ενημερώσει. Ήταν σαφέστατος. Η ΓΣΕΕ είπε επισήμως ότι θα αντιδράσει και θα πάρει θέση στα θετικά και στα αρνητικά. Καλοδεχούμενο. Μακάρι να μας συντονίσει, να πάρει πρωτοβουλίες, να βγει δυνατά. Το χρειαζόμαστε, θέλουμε μια ΓΣΕΕ που να αντιδράσει, αλλά δεν σημαίνει αυτό ότι όλα τα σωματεία και οι οργανώσεις θα μείνουν να περιμένουν εσαεί την αντίδρασή της. Πήγαμε σε απεργιακές κινητοποιήσεις δυο φορές χωρίς τη ΓΣΕΕ, αυτό όμως δεν πρέπει να συνεχιστεί.
Η άλλη πλευρά της ενότητας είναι οι ξεχωριστές συγκεντρώσεις. Θα παρθούν πρωτοβουλίες από το ΕΚΑ;
Στο τελευταίο μας ΔΣ στάθηκα πολύ σε αυτό. Πρότεινα ως καταλληλότερη μια άλλη ημερομηνία. Το μόνο που ζήτησα, απ’ όλες τις παρατάξεις, είναι να υπάρχουν ομιλητές και να είναι στην ίδια πλατεία. Τελικά το ΠΑΜΕ πήγε στο Σύνταγμα. Η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά στα Προπύλαια, κοντά, αλλά και μακριά. Το κατάφεραν, όμως, στην Χαλκίδα, στην Λιβαδειά, στην Κόρινθο. Θέλουμε πολύ να είμαστε σε μια πλατεία όλοι. Ωρίμασαν, πλέον, οι συνθήκες, εμείς το έχουμε εισηγηθεί και το ζητάμε. Αυτό το νομοσχέδιο δεν αφήνει περιθώρια για παιχνίδια, ποια παράταξη θα κερδίσει. Αν περάσει, δεν θα βγει κανένας κερδισμένος.
Ποιες πρωτοβουλίες θα αναλάβουν τα πρωτοβάθμια και ποιες τα δευτεροβάθμια όργανα;
Θα κάνουμε πρώτη ενημέρωση και ανάλυση του νομοσχεδίου. Φτιάχνουμε υπομνήματα, καταθέτουμε προτάσεις που τις παίρνουν τα σωματεία και ενημερώνουν τα μέλη τους. Με γενικές συνελεύσεις, τηλεδιασκέψεις, συσκέψεις δια ζώσης, συζητιέται όλο το υλικό και ξαναέρχεται σε εμάς. Εμείς θα θέλαμε και πρέπει όλο αυτό τον συντονισμό να τον αναλάβει η ΓΣΕΕ, αλλά επειδή τα πράγματα δεν είναι στατικά, πρέπει να τρέξουμε, να αντιδράσουμε. Η προεργασία, η ζύμωση είναι το κομβικό σημείο. Αν δεν κατανοηθεί απ’ τον εργαζόμενο τι σημαίνει συλλογική σύμβαση, 8ωρο, δεν έχει νόημα να γίνουν και 500 απεργίες. Αυτούς πρέπει να φέρεις μέσα στα συνδικάτα. Άρα, είναι πολύ σημαντικό αυτές τις 2–3 εβδομάδες να γίνει ενημέρωση παντού, με κάθε δυνατό τρόπο. Η ομοσπονδία θεάματος, ακροάματος, πχ, έβγαλε ένα πολύ ωραίο σποτ, περνάει εύκολα στον κόσμο, θα βγουν κι άλλα. Αν καταφέρεις να μπει όλο και περισσότερος κόσμος στη διαδικασία, θα έχεις και πολύ επιτυχημένη απεργία.
Τι σκέφτεστε να κάνετε, ειδικά για τους νέους; Οι νέοι δουλεύουν με τρόπο επισφαλή και με ακραία εκμετάλλευση: δεν έχουν γνωρίσει ούτε συλλογικές συμβάσεις, ούτε 8ωρο. Δύσκολα κατανοούν το διακύβευμα.
Άλλο ένα τεράστιο πρόβλημα. Πώς φέρνεις τους νέους στα συνδικάτα; Η προηγούμενη γενιά ήξερε ότι θα μπει σε μια δουλειά και θα βγει από αυτή. Τώρα ένας νέος ξεκινάει, γνωρίζοντας ότι θα αλλάξει 8–9 εργοδότες. Άρα δεν δημιουργεί σχέσεις δυνατές μέσα στην εργασία, ώστε να μπει σε ένα συνδικάτο, να παλέψει για να καλυτερέψει τη ζωή του. Θεωρεί ότι εύκολα θα μεταπηδήσει σε κάτι άλλο, αλλά δεν ισχύει, δεν υπάρχουν δουλειές να μεταπηδήσεις, να πας από τα 440 ευρώ στα 600 και μετά στα 800, να μπορείς να κάνεις οικογένεια. Όπως πάνε τα πράγματα, τα 534 ευρώ ήρθαν για να μείνουν. Σε όλα τα παιδιά πρέπει να προσφέρουμε, τουλάχιστον, 8ωρο πενθήμερο. Οι Σουηδοί ήδη θεσμοθέτησαν το 35ωρο, συζητιέται και σε άλλες χώρες. Εμείς πάμε στο 50ωρο!
Δεν προτρέχουμε με το να μιλάμε για 5ωρη εργασία, τη στιγμή που δεν περιφρουρείται ούτε το 8ωρο;
Το 8ωρο τηρείται όπου υπάρχουν συνδικάτα. Την προηγούμενη τριετία κάναμε 1.100 τριμερείς και καλέσαμε το ΣΕΠΕ πολλές φορές. Περιφρουρούσαμε το 8ωρο σε μεγάλους και μικρούς χώρους. Τώρα το νομοσχέδιο καταργεί την επιθεώρηση εργασίας, πετάει τις τριμερείς. Πριν ερχόταν ένας νέος εδώ και ήθελε, πχ, να πάρει τα δεδουλευμένα του, να τον βοηθήσουμε για τα ένσημά του, να πάει στον ΕΦΚΑ, να του βρούμε λύσεις, κτλ. Τώρα δημιουργείται ένας νέος δυσκίνητος οργανισμός, που θα αντιμετωπίζει εργοδότη και εργαζόμενο ως ισοδύναμα μέρη. Παύει ο εργαζόμενος να είναι ο αδύναμος που χρειάζεται προστασία από το κράτος. Πλέον η κυβέρνηση θα νίπτει τας χείρας της. Άρα, η μόνη λύση θα είναι η παρέμβαση των συνδικάτων. Πρέπει να πειστούν οι νέοι ότι αξίζει τον κόπο να παλέψουν για το μέλλον τους, για τα δικαιώματά τους, να είναι στα συνδικάτα, να μην αδιαφορούν, θεωρώντας ότι όλα είναι δεδομένα.
Σχεδιάζετε επικοινωνία και συμμαχίες με επαγγελματικές οργανώσεις, όπως η ΓΣΕΒΕ;
Όσα συζητάμε δεν αφορούν μόνο τους εργαζόμενους. Το 94% των επιχειρήσεων απασχολούν κάτω από 10 άτομα. Όταν κάνεις όλα αυτά, βοηθάς τον αθέμιτο ανταγωνισμό και κλείνεις μικροεπιχειρηματίες. Η ΓΣΕΕ πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία για συνεννόηση, κοινό βηματισμό με τους μικροεπιχειρηματίες, να αναγκάσει την κυβέρνηση να θεσμοθετήσει συλλογικές συμβάσεις. Γιατί η απάντηση στο ερώτημα τι αγορά εργασίας θέλεις, είναι ότι πρέπει να υπάρχουν κανόνες και κανόνες είναι οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Να σου προστατεύει το ωράριο, το ελάχιστο εισόδημα, τις συνθήκες εργασίας, την τηλεργασία σου. Αν το οικοδόμημα είναι ανεξέλεγκτο, είναι επόμενο κάθε εργοδότης να εκμεταλλευτεί τον κάθε εργαζόμενο.
Σκοπεύετε ως συνδικαλιστικό κίνημα να αξιοποιήσετε εργατολόγους, νομικούς, άλλες επιστημονικές οργανώσεις; Το νομοσχέδιο αφορά όλη την κοινωνία.
Στον δημόσιο λόγο έχουμε προσκαλέσει πολλούς και αξιοποιούμε, με τηλεδιασκέψεις, τις προτάσεις και την άποψή τους. Πρόσφατη έρευνα, πχ, ανέδειξε ότι ήδη οι εργαζόμενοι έχουν υπερωρίες και ζητάνε να τις πληρώνονται, δεν θέλουν ρεπό. Το θέμα είναι ότι αυτά δεν έχεις τη δυνατότητα να τα αναδείξεις εύκολα στα ΜΜΕ. Βγαίνουμε δύσκολα σε οποιοδήποτε κανάλι. Ο κ. Χατζηδάκης, εδώ και 2 μήνες, βγαίνει περίπου σε 2–3 κανάλια την εβδομάδα. Εξηγεί τι θα φέρει με το νομοσχέδιο, ερωτά και απαντά ο ίδιος στον εαυτό του ως αντίλογο! Δεν έχει εμφανιστεί συνδικαλιστής να του κάνει ένα ερώτημα. Είναι θέμα δημοκρατίας, δεν υπάρχει διάλογος.