Τη χρονιά που μας πέρασε, σύμφωνα με την ΜΚΟ «ILGA Europe», παρατηρήθηκε ελάχιστη πρόοδος στην Ευρώπη στον τομέα των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Κάθε χρόνο, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Ομοφοβίας, Τρανσφοβίας και Αμφιφοβίας (17 Μαΐου), η οργάνωση δημοσιεύει τον χάρτη «Rainbow Europe», στον οποίο κατατάσσει τις χώρες της Ευρώπης ανάλογα με τις νομικές και θεσμικές ρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιήσει για την προάσπιση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 18η θέση σε σύνολο 49 χωρών, στην κορυφή βρίσκεται η Μάλτα, ενώ στις 2 τελευταίες θέσεις συναντάμε την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.
Η σχεδόν πλήρης φετινή απουσία ενταξιακών πολιτικών για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα συνέπεσε με την περίοδο της πανδημίας και του εγκλεισμού, που αύξησε σε πολλές περιπτώσεις τις ανισότητες και τους αποκλεισμούς τους. Η «Εποχή» συζήτησε με την Έλενα Όλγα Χρηστίδη, επιστημονικά υπεύθυνη του «Orlando LGBT+» (επιστημονικός φορέας που ασχολείται εξειδικευμένα με την ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων) και επόπτρια της τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής στήριξης «11528 – ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ», για τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Η απώλεια των φυσικών χώρων έφερε και την απώλεια πολλών χώρων συνάντησης, ασφάλειας και ενδυνάμωσης για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Για πολλά από αυτά η ασφαλής έκφραση, η ψυχαγωγία, η αυθεντική αλληλεπίδραση βρίσκεται εκτός οικογενειακού πλαισίου, σε χώρους της κοινότητας ή των συλλογικοτήτων. Αυτά τα σημεία συνάντησης παίζουν ζωτικό ρόλο στην καθημερινότητα τους, αφού συχνά είναι τα μοναδικά, όπου μπορούν να είναι ανοιχτά με όλες τους τις ταυτότητες και να αντιμετωπίζονται με σεβασμό.»
Επιπλέον αποκλεισμοί
«Πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα επίσης, ανάλογα και με επιμέρους ταυτότητες και ιδιότητές τους, αντιμετώπισαν πολλαπλάσιες επιβαρύνσεις και αποκλεισμούς. Για παράδειγμα, τρανς άτομα που ασκούν σεξεργασία, εκτός της περιθωριοποίησης και της βίας που συχνά βιώνουν στη δουλειά τους (λόγω του αναχρονιστικού νομοθετικού πλαισίου), είχαν να αντιμετωπίσουν τη βίαιη διακοπή της εργασίας τους, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στα σχετικά επιδόματα ή εξαναγκάστηκαν να την συνεχίσουν σε συνθήκες υγειονομικής κρίσης. Ένα άλλο παράδειγμα είναι πολλά νεαρά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που χρειάστηκε να φύγουν από φοιτητικές εστίες που έμεναν και να επιστρέψουν σε οικογένειες που δεν έχουν αποκαλύψει την ταυτότητά τους. Εκεί είχαμε επιπρόσθετη επιβάρυνση, είτε λόγω της έξαρσης της ενδοοικογενειακής βίας είτε του περιορισμού στην ελευθερία και στο αίσθημα ασφάλειας τους».
Την παραπάνω θέση επιβεβαιώνει και η ετήσια έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας. «Τα μισά περιστατικά κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων λαμβάνουν χώρα είτε εντός του χώρου διαμονής των θυμάτων, συνδυάζοντας την ενδοοικογενειακή βία με το ρατσιστικό κίνητρο, είτε στο διαδίκτυο». Το Δίκτυο κατέγραψε μέσα στο 2020, 30 επιθέσεις κατά ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+ (12 λόγω ταυτότητας φύλου, 14 λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, και 4 λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου). Τα καταγεγραμμένα περιστατικά περιλαμβάνουν λεκτικές επιθέσεις, επιθέσεις σωματικής βίας και προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας.»
Έκλεισε η γραμμή υποστήριξης
Η γραμμή ψυχολογικής στήριξης «11528 – ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ» αποτελεί τη μοναδική δωρεάν πανελλαδική υπηρεσία για την ψυχολογική βοήθεια αποκλειστικά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και των οικογενειών τους. Η τηλεφωνική αυτή γραμμή λειτουργούσε με ιδιωτική χρηματοδότηση μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο. Έκτοτε παραμένει κλειστή λόγω έλλειψης τόσο ιδιωτικής όσο και κρατικής χρηματοδότησης. «Η γραμμή 11528 έδινε τη δυνατότητα σε άτομα από όλη την Ελλάδα, που μπορεί να φοβούνταν διαφορετικά να μιλήσουν ανοιχτά σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας ή να μην είχαν πρόσβαση σε σχετικές ασφαλείς υπηρεσίες, να πάρουν τηλέφωνο και να ζητήσουν βοήθεια. Αυτή τη στιγμή δεν λειτουργεί και δεν υπάρχει καμία κρατική πρωτοβουλία συνέχισης της χρηματοδότησης, παρόλο που είδαμε άλλες γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης να ενεργοποιούνται και να λειτουργούν μέσα στην πανδημία», συμπληρώνει η Έλενα Όλγα Χρηστίδη.
Σε έρευνα που πραγματοποίησαν τα πανεπιστήμια ULC και Sussex για τις επιπτώσεις την πανδημίας στην ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, τονίζεται πως η γραμμή βοήθειας της φιλανθρωπικής οργάνωσης «LGBT Foundation» στην Αγγλία, μόνο κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, δέχτηκε 25% παραπάνω κλήσεις από άτομα με αυτοκτονικές σκέψεις. Πιο αναλυτικά τη συγκεκριμένη περίοδο υπήρξε αύξηση 86% των κλήσεων για περιστατικά κακοποίησης, 65% για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και 50% για κατάχρηση ουσιών.
Σύμφωνα με το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, το Ελληνικό Κοινοβούλιο, τα τελευταία δύο χρόνια, δεν έχει ψηφίσει ούτε μία νομοθεσία που να προάγει και να κατοχυρώνει τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αδιαφορία της πολιτείας για επαναλειτουργία της γραμμής 11528 καθιστά ακόμη πιο ασφυκτικά τα πλαίσια στα οποία κινούνται και εργάζονται οι άνθρωποι αυτοί.