Οι ανεξέλεγκτες διαστάσεις της πανδημίας στην Ινδία, αποδεικνύουν πως στον εξαιρετικά διασυνδεμένο κόσμο μας κανείς δεν είναι ασφαλής όσο δεν είμαστε ασφαλείς όλοι, και υπογραμμίζουν την ευθραυστότητα όλων των κοινωνιών απέναντι στον κορονοϊό. Ωστόσο, η πανδημία έχει σαφή ταξικά χαρακτηριστικά, αφού οι φτωχοί είναι αυτοί που πλήττονται κατά κύριο λόγο, αναφέρει στην «Εποχή» η Μάριαμ Ντάουαλε, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαρξιστικό) και γενική γραμματέας της AIDWA (All India Democratic Women's Association), της μεγαλύτερης γυναικείας οργάνωσης στην Ινδία με οργανωτική παρουσία σε 23 ομόσπονδα κρατίδια και περισσότερα από 9.000.000 μέλη.
Παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στην Ινδία. Μπορείς να μας δώσεις μια εικόνα της σημερινής κατάστασης;
Η Ινδία δεν έχει δει ποτέ έναν τόσο μακάβριο χορό θανάτου από την ανεξαρτησία της το 1947. Από το δεύτερο κύμα της πανδημίας μέχρι τις 19 Μαΐου, οι νεκροί έφτασαν στους 287.000 και ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων στα 25,8 εκατομμύρια. Αυτοί οι αριθμοί είναι οι δεύτεροι υψηλότεροι στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο ημερήσιος μέσος αριθμός των κρουσμάτων είναι σχεδόν 400.000 και των θανάτων ξεπερνά τις 4.000. Αναρίθμητοι άνθρωποι πεθαίνουν αναζητώντας οξυγόνο, χωρίς αναπνευστήρες, χωρίς φάρμακα, χωρίς νοσοκομειακά κρεβάτια. Τα κρεματόρια και τα νεκροταφεία ξεχειλίζουν όσο ποτέ άλλοτε. Το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει και τα ιδιωτικά νοσοκομεία εγκαταλείπουν τους ασθενείς χωρίς κανέναν προγραμματισμό από την κυβέρνηση. Η τρέχουσα πανδημία έχει αποκαλύψει ένα ακόμη συγκλονιστικό γεγονός: ότι ο καπιταλισμός μετατρέπει τους ανθρώπους σε αρπακτικά και προσπαθεί να κερδίσει ακόμη και από τα πτώματα. Το επαίσχυντο μαύρο εμπόριο φιαλών οξυγόνου και φαρμάκων, η λεηλασία από τα ιδιωτικά νοσοκομεία, ο αποτροπιαστικός εκβιασμός από τις εταιρείες εμβολίων, αντικατοπτρίζουν όλη την εγγενή βαρβαρότητα του καπιταλισμού.
Πώς φτάσαμε ως εδώ; Ποιες είναι οι ευθύνες του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι;
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η κεντρική κυβέρνηση BJP-RSS (σημ: το BJP είναι το κόμμα του Μόντι, το RSS είναι μια ινδουιστική, εθνικιστική, παραστρατιωτική, εθελοντική οργάνωση, κάτω από τη σημαία της Hindutva, της κυρίαρχης μορφής του ινδουιστικού εθνικισμού) είναι υπεύθυνη για αυτήν την τεράστια ανθρώπινη τραγωδία. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο, όταν τα κρούσματα αυξάνονταν ξανά, ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Υγείας καμάρωναν σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για το γεγονός ότι η Ινδία είχε επιτύχει μια μεγάλη νίκη απέναντι στην απειλή του κορονοϊού και για το ότι «η αντίστροφη μέτρηση» είχε ξεκινήσει. Με αυτές τις δηλώσεις, η κυβέρνηση και η κρατική γραφειοκρατία παραιτήθηκαν από τα μέτρα προστασίας. Υπήρχε πλήρης απουσία σχεδιασμού και περιφρόνηση για τις επιστημονικές συμβουλές. Ένα μέτρο της απόλυτης εγκληματικής ενοχής της κυβέρνησης, είναι ότι δεκαπέντε μήνες μετά το πρώτο κύμα του Covid που έπληξε την Ινδία, η χώρα εξακολουθεί να έχει τεράστια έλλειψη οξυγόνου, αναπνευστικών, φαρμάκων και νοσοκομειακών κρεβατιών. Η πανδημία επιδεινώθηκε μαζικά από το Kumbh Mela, το θρησκευτικό φεστιβάλ των Ινδουιστών που έγινε από τον Μάρτιο έως τον Μάιο, στο οποίο συγκεντρώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι. Η άδεια για να γίνει δόθηκε από την κυβέρνηση Μόντι, χιλιάδες από αυτούς που το παρακολούθησαν βρέθηκαν θετικοί στον ιό και χιλιάδες ακόμη που δεν έκαναν τεστ έγιναν φορείς του. Και στο αποκορύφωμα της πανδημίας ο Μόντι και ο υπουργός Εσωτερικών Αμίτ Σαχ μίλησαν σε περισσότερες από 50 προεκλογικές συγκεντρώσεις χιλιάδων ανθρώπων η καθεμία, πετώντας όλα τα πρωτόκολλα για τον κορονοϊό στα σκουπίδια. Το καθεστώς Μόντι έχει εκτεθεί εντελώς για την αναλγησία και την αναισθησία του απέναντι στους φτωχούς. Αυτό παρατηρήθηκε πέρυσι όταν επιβλήθηκε το εθνικό λοκντάουν με προειδοποίηση τεσσάρων ωρών, οπότε εκατομμύρια εργαζόμενοι μετανάστες έπρεπε να περπατήσουν στον καυτό ήλιο εκατοντάδες μίλια με τις οικογένειές τους για να επιστρέψουν στα χωριά τους. Χιλιάδες πέθαναν λόγω πείνας, εξάντλησης, και ατυχημάτων. Με το λοκντάουν εκατομμύρια άνθρωποι απολύθηκαν. Οι εργαζόμενοι και οι αγρότες υπέφεραν όπως ποτέ άλλοτε. Ωστόσο, δεν υπήρξαν πολιτικές για τη βοήθεια των ανθρώπων, ειδικά των περιθωριοποιημένων τμημάτων. Τα συνεχή αιτήματα για μεταφορά μετρητών στους λογαριασμούς των φτωχών και για δωρεάν σιτηρά δεν εισακούστηκαν. Τελικά, λόγω της δημόσιας πίεσης δόθηκαν σιτηρά για λίγους μήνες, ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση για μεταφορά μετρητών.
Όλα αυτά έχουν επιδεινωθεί περαιτέρω και από την πολιτική της ινδικής κυβέρνησης για τα εμβόλια.
Πράγματι, η κυβέρνηση έχει αποποιηθεί από την ευθύνη της να παρέχει στους ανθρώπους καθολικά και δωρεάν εμβόλια. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις έδωσαν σε όλους δωρεάν εμβόλια για την ευλογιά και της πολιομυελίτιδα, και αυτό οδήγησε στην εξάλειψή τους. Αλλά η κυβέρνηση Μόντι, ακόμη και μπροστά στους 287.000 θανάτους, ενδιαφέρεται περισσότερο να εξασφαλίσει υπερκέρδη στους εταιρικούς φίλους της. Οι τιμές των εμβολίων στην Ινδία είναι οι υψηλότερες στον κόσμο.
Τι αντίκτυπο έχει αυτή η κατάσταση στα δικαιώματα;
Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την πανδημία για να προωθήσει την ατζέντα της Hindutva και για να ανοίξει το δρόμο για την εκδίκηση των αντιπάλων της και τη δική της θυματοποίηση, σε συνδυασμό με έναν επιθετικό αυταρχισμό και ακραίες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές. Μέσα από τα πιο άθλια και γεμάτα μίσος μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποστηριζόμενα από σωματικές επιθέσεις εναντίον μειονοτήτων σε πολλά μέρη, το BJP και το RSS εργάζονται συνεχώς για να διαιρέσουν τους ανθρώπους στο όνομα της θρησκείας. Ακτιβιστές που υπερασπίζονται δημοκρατικά δικαιώματα, πολιτικές ελευθερίες και δικαιώματα μειονοτήτων, καθώς και περιθωριοποιημένα τμήματα του πληθυσμού, κρατούνται βάσει διαφόρων νόμων, όπως ο νόμος περί ανταρσίας, ο νόμος για την πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων και ο νόμος για την εθνική ασφάλεια, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται. Η υγεία πολλών εξ αυτών είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, αλλά δεν τους επιτρέπεται η αποφυλάκιση με εγγύηση.
Ποια είναι τα ταξικά χαρακτηριστικά της πανδημίας και ποιες οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειές της;
Η πανδημία έχει καταστρέψει τη ζωή εκατομμυρίων φτωχών εργαζομένων και έχει πλουτίσει πάρα πολύ τις μεγάλες εταιρείες. Ο πλούτος των πλουσιότερων 140 εταιρειών στην Ινδία τον τελευταίο χρόνο έχει σχεδόν διπλασιαστεί στα 596 δισ. δολάρια και μόνο αυτοί εξακολουθούν να εξασφαλίζουν γενναιόδωρη βοήθεια από την κυβέρνηση Μόντι. Οι κοινωνικές ανισότητες έχουν αυξηθεί, το πλουσιότερο 1% έχει το 58,4% του πλούτου της χώρας, το πλουσιότερο 10% το 80,7%, και το κατώτερο 10% του πληθυσμού το 0,2%. Αυτή η εντυπωσιακή συγκέντρωση του πλούτου συνοδεύεται από τη μαζική φτώχεια της τεράστιας πλειοψηφίας του λαού. Η Ινδία έχει τους περισσότερους εξαθλιωμένους φτωχούς στον κόσμο. Οι γυναίκες χωρίς περιουσία στο όνομά τους αποτελούν την πλειοψηφία αυτών των φτωχών και περιθωριοποιημένων τμημάτων, που προσπαθούν να ενώσουν τα κομμάτια της ζωής τους, καθώς έχουν πληγεί από το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Οι ιστορίες της καταστροφής που προκαλείται στις ζωές των γυναικών είναι σπαρακτικές. Δεν υπάρχει μέτρο που να μπορεί να μετρήσει την απελπισία τους όταν αντιμετωπίζουν τα βασανισμένα πρόσωπα των πεινασμένων και λιμοκτονούντων παιδιών, τις ασθένειες, και τους θανάτους. Η πρόσληψη τροφής στις αγροτικές περιοχές έχει μειωθεί δραματικά, και όπως είναι παγκοσμίως γνωστό σε περιπτώσεις έλλειψης τροφής οι γυναίκες είναι οι τελευταίες που τρώνε, επομένως τρώνε λιγότερο. Οι φτωχοί αντιμετωπίζουν και μια πανδημία πείνας. Η Ινδία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός γάλακτος και ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός ρυζιού και σίτου. Τα κεντρικά αποθέματα σιτηρών τροφίμων έχουν φθάσει στους 10 εκατομμύρια τόνους, που είναι το υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Αυτό το τεράστιο απόθεμα ασφαλείας είναι αρκετό για να διασφαλίσει ότι κανείς δεν θα πεινάει, ωστόσο η Ινδία κατατάσσεται 94η μεταξύ 107 χωρών στον GHI (Παγκόσμιος Δείκτης Πείνας) για το 2020, και είναι στην κατηγορία σοβαρής πείνας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το 14% του πληθυσμού της είναι υποσιτισμένο. Το 37,4% των παιδιών κάτω των πέντε ετών πεινάει και οι θάνατοί τους φτάνουν στο 17,3% του συνόλου. Το CMIE (Κέντρο Παρακολούθησης της Ινδικής Οικονομίας) εκτιμά ότι σχεδόν 150 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τις δουλειές τους στη διάρκεια του λοκντάουν. Οι μισθωτοί εργάτες, οι άτυποι εργαζόμενοι, και οι μικροεμπόροι, έχουν τις περισσότερες απώλειες. Οι γυναίκες αποτελούν μεγάλο μέρος των εργαζομένων στον άτυπο τομέα και το 94% των γυναικών εργάζονται σε μη οργανωμένους τομείς. Επιπλέον, 21 εκατομμύρια μισθωτοί έχουν χάσει τις δουλειές τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η πανδημία έχει οδηγήσει επίσης στην αύξηση των γάμων με παιδιά και της εμπορίας γυναικών και ανηλίκων και έχει ωθήσει εκατομμύρια ανθρώπους στη δουλική εργασία και στην απελπιστική στέρηση. Το κυβερνών καθεστώς δεν έχει παράσχει ούτε καν τις βασικές υπηρεσίες υγείας στους πολίτες, με την Ινδία να δαπανά λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ για την υγεία, ενώ η κυβέρνηση προωθεί την ιδιωτικοποίησή της.
Πώς έχουν επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις οι μεγάλες κινητοποιήσεις των Ινδών αγροτών; Και σε ποιο βαθμό θεωρείς ότι έχει πληγεί ο Μόντι μετά τις πρόσφατες εκλογές στα ομόσπονδα κρατίδια;
Εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες συνεχίζουν να βρίσκονται στα περίχωρα του Δελχί, διαμαρτυρόμενοι για τους γεωργικούς νόμους που ψήφισε η κυβέρνηση Μόντι, και περισσότεροι από 400 αγρότες έχουν χάσει τη ζωή τους σε αυτόν τον αγώνα. Όλες οι κυβερνητικές προσπάθειες καταστολής αυτού του ιστορικού αγώνα απέτυχαν παταγωδώς. Αυτή η διαμαρτυρία θα συμπληρώσει έξι μήνες στις 26 Μαΐου, και οι αγρότες μαζί με τους εργαζόμενους παλεύουν ενάντια στους γεωργικούς και τους εργατικούς νόμους που ψηφίστηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020 για να ωφελήσουν το εταιρικό λόμπι. Οι πρόσφατες τοπικές εκλογές έδωσαν ένα μεγάλο πλήγμα στο BJP στα τρία μεγαλύτερα κρατίδια, τη Δυτική Βεγγάλη, το Ταμίλ Ναντού, και τη Κεράλα. Επίσης, το BJP έχασε τις εκλογές και στο Ούταρ Πραντές, που ήταν ο προμαχώνας του. Πρόκειται για μεγάλες ήττες που θα βοηθήσουν την αντιπολίτευση να ενωθεί. Ήδη, στις 12 Μαΐου δώδεκα κόμματα της αντιπολίτευσης συναντήθηκαν και έστειλαν μια σκληρή επιστολή στον Μόντι, επικρίνοντας τον χειρισμό της πανδημίας και καθορίζοντας με σαφήνεια τα εναλλακτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Αυτή η διαδικασία θα εδραιωθεί στο επόμενο διάστημα. Η Κεράλα, που κυβερνάται από το Κομμουνιστικό Κόμμα, έχει δώσει ένα φωτεινό παράδειγμα σε αυτό το σκοτεινό σύννεφο που ζούμε. Ενώ το κέντρο και τα περισσότερα ομόσπονδα κρατίδια έχουν έλλειψη οξυγόνου, η Κεράλα όχι μόνο είναι αυτάρκης, αλλά στην πραγματικότητα παρέχει ιατρικό οξυγόνο στους γείτονές της. Επενδύει σε επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα για να αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα και η τοπική κυβέρνηση έδωσε προτεραιότητα στο σύστημα δημόσιας υγείας, με αποτέλεσμα το 95% των ανθρώπων που χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη για τον κορονοϊό στην Κεράλα να έχουν υποβληθεί σε δωρεάν θεραπεία σε κρατικά νοσοκομεία. Επίσης, παρέχεται δωρεάν φαγητό σε 9 εκατομμύρια οικογένειες, έτσι ώστε κανείς να μην πεινάει, ενώ να σημειωθεί ότι η Κεράλα ήταν το πρώτο κρατίδιο που δήλωσε ότι τα εμβόλια θα δοθούν δωρεάν σε όλους τους ανθρώπους άνω των 18 ετών.
Ποιες είναι οι προοπτικές για την οικοδόμηση μιας εναλλακτικής λύσης απέναντι στον αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό του Μόντι; Πώς θα μπορούσε να προκύψει ένα νέο πολιτικό σχέδιο που θα συσπειρώσει τους εργαζόμενους, τους φτωχούς, τους επισφαλείς, κ.λπ.;
Η Ινδία βρίσκεται σε ένα κατώφλι όπου διακυβεύονται πολλά. Οι προσπάθειες να αλλάξει η κοσμική, δημοκρατική δημοκρατία, σε ένα φασιστικό ινδουιστικό έθνος από το κυβερνών BJP-RSS είναι επικίνδυνη. Η χρήση της θρησκείας και της πολιτικής τους μίσους από την κυβέρνηση Μόντι για την πόλωση των πολιτών βρίσκει απέναντι της όλες τις δημοκρατικές και κοσμικές δυνάμεις που αγωνίζονται ενωτικά. Ανεξάρτητα από τη θρησκεία, την κάστα, το δόγμα, τη γλώσσα, την ηλικία ή το φύλο, τα προοδευτικά κινήματα προσπαθούν σκληρά για να νικήσουν αυτούς που είναι υπεύθυνοι για αυτήν την άνευ προηγουμένου εθνική καταστροφή και αγωνίζονται για μια ριζοσπαστική εναλλακτική πολιτική που δηλώνει με τόλμη: ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός! μια άλλη Ινδία είναι εφικτή!