Αφορμή για περαιτέρω όξυνση των εντάσεων μεταξύ Ευρωπαίων και ΔΝΤΤην Τετάρτη τα μεσάνυχτα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ- Οικολόγων Πράσινων θα πάρει την αναγκαία ψήφο εμπιστοσύνης για να υλοποιήσει, σε ορίζοντα τετραετίας, τις προγραμματικές δηλώσεις, που θα αναγνώσει αύριο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Με δεδομένη την κακή κατάσταση στην αντιπολίτευση, ιδίως στην αξιωματική, αυτό θα αρκούσε, στο παρελθόν, να αρχίσει η κυβέρνηση την υλοποίηση του έργου της, χωρίς ιδιαίτερες περισπάσεις. Πολύ περισσότερο που οι εκλογές της 20ης Φεβρουαρίου κερδήθηκαν παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες για την κυβέρνηση.
Ωστόσο, οι δύο εβδομάδες που πέρασαν από τις εκλογές, ιδίως η δεύτερη, απέδειξαν ότι η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους πολυκέφαλους θεσμούς, τους διάφορους δανειστές, θα είναι συνεχής και θα κρύβει επικίνδυνες πτυχές. Δεν είχε τελειώσει ακόμη το πολύ μεστό και θετικό ταξίδι στις ΗΠΑ της ελληνικής αντιπροσωπείας, όταν από μέρος των ευρωπαίων εταίρων ασκούνταν έμμεσες απειλές για προαπαιτούμενα και δήθεν καθυστερήσεις υλοποίησής τους. Επομένως, αυτές θα είχαν και συνεπαγόμενες δυσκολίες στο μέγα ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών με συνέπεια να διατρέχουμε κίνδυνο, εφόσον αυτή μετατεθεί για το 2016, να «κουρευτούν» καταθέσεις ελλήνων καταθετών άνω των 100.000 ευρώ. Να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες μας πως από την 1η Ιανουαρίου 2016 ξεκινά η ισχύς της Οδηγίας BRRD για την εφαρμογή του λεγόμενου Bail – In, όταν μια τράπεζα έχει πρόβλημα.
Ετέθη το ζήτημα του χρέουςΣτο αυριανό Γιούρογκρουπ θα πάρουμε μια γεύση για όλα αυτά. Δηλαδή, πόσο θέλουν να πιέσουν την ελληνική κυβέρνηση η οποία ενοχλεί ότι νίκησε στις εκλογές και δεν χρειάστηκε «δεκανίκια», δηλαδή δεν δημιουργήθηκαν περιθώρια για να μπορούν οι δανειστές να πιέζουν και να υπαγορεύουν πολιτικές.
Στην πραγματικότητα, στο τραπέζι έχει τεθεί από το ΔΝΤ, πρόωρα, το ζήτημα του χρέους, με όρους που δεν συμφέρει την Ευρωζώνη, τους ευρωπαίους δανειστές. Αυτό, «γυρίζει» σε επιθετικότητα κατά της Ελλάδας. Ο συνάδελφος Γιάννης Αγγέλης, στο Capital.gr θα το διατυπώσει αυτό ως εξής: «Το “παιχνίδι” μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωζώνης για το ελληνικό χρέος έχει αρχίσει δύο μήνες πριν από την κανονική του… εκκίνηση, τον Νοέμβριο. Και κάποιοι “παίχτες” κρατάνε τα χαρτιά τους κλειστά προειδοποιώντας για άσσους στο μανίκι.»
Το ΔΝΤ όχι μόνο δεν ξεκαθαρίζει τη θέση του ως προς το αν θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα δανειοδότησης προς την Ελλάδα – από το σύνολο των 86 δισ. ευρώ, μόνο τα 50 έχουν αναλάβει ως τώρα οι Ευρωπαίοι μέσω του ESM– αλλά με διάφορους τρόπους διατυπώνει αντίθετες εκτιμήσεις απ’ αυτές της Ευρωζώνης για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους που, ως γνωστόν, είναι όρος για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Υποστηρίζει ότι δεν αρκεί η επιμήκυνση του ελληνικού χρέους για να είναι βιώσιμο. Επιπλέον, το ΔΝΤ φέρεται να επιμένει σε μια πιο δραστική απομείωση του ελληνικού χρέους που να φθάνει περίπου τα 100 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Rheinische Post, που επικαλείται γερμανικούς κυβερνητικούς κύκλους, το Ταμείο κάνει λόγο για παράταση του χρόνου λήξης των δανείων προς την Ελλάδα από τα 30 στα 50 χρόνια, μεταφορά για μετά το 2030 του χρόνου αποπληρωμής τους και περαιτέρω μείωση των επιτοκίων δανεισμού.
Η Ευρώπη δυσφορείΑπό την Ευρωζώνη εκπέμπεται δυσφορία για όλα αυτά. Σε δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Β. Ντομπρόβσκις δήλωσε την Πέμπτη πως δεν τίθεται θέμα ονομαστικής διαγραφής χρέους της Ελλάδας, όμως υπάρχουν περιθώρια στη διαδικασία αποπληρωμής. Σε συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα «Ντι Πρέσε», σημείωσε ότι το Γιούρογκρουπ άφησε «την πόρτα ανοικτή» στο θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αλλά πρόσθεσε ότι θα πρέπει πρώτα να υπάρξει θετική αξιολόγηση της πορείας των μεταρρυθμίσεων.
Το ίδιο υποστήριξε και ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος ο κ. Π. Μοσκοβισί απορρίπτοντας, με δηλώσεις του στη γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, τη δυνατότητα να υπάρξει διαγραφή του χρέους, καθώς κανείς, όπως είπε, στο Γιούρογκρουπ δεν το επιθυμεί. Πιο κοφτός ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) κ. Κλ. Ρέγκλινγκ δήλωσε ότι οι όροι χρηματοδότησης της Ελλάδας είναι «οι πλέον ευνοϊκοί στην ιστορία» και χαρακτήρισε «υπερβολική» την ανάλυση του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους…
Είναι ενωρίς ακόμη να αρθεί πια το σημείο συμβιβασμού που θα βρεθεί, μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωζώνης, για το χρέος της Ελλάδας. Ασφαλώς η συγκυρία είναι πιο ευνοϊκή για την ελληνική πλευρά. Αλλά προς το παρόν η πίεση για τα προαπαιτούμενα, δηλαδή την άμεση υλοποίηση πολυάριθμων νεοφιλελεύθερων μέτρων, όπως επαναλήφθηκε στο EWG της Παρασκευής είναι κοινή με του ΔΝΤ. Το Ταμείο σε σημείωμά του, σύμφωνα με το Der Spiegel, εκτιμά ότι τα 2/3 των “μεταρρυθμίσεων” βρίσκονται στα χαρτιά και επομένως η αξιολόγηση μπορεί να ολοκληρωθεί τον… Δεκέμβριο. Πίεση, λοιπόν, και εδώ.
Αναμένοντας τις προγραμματικές δηλώσειςΟι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης αναμένονται με πολλαπλό ενδιαφέρον. Κατ’ αρχάς, από την τοποθέτησή τους αναμένεται να ακουστεί η εκφρασμένη θέση, αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ότι αυτή ήταν προϊόν εκβιασμού και επομένως δεν έχουν την ιδιοκτησία της. Με αυτή τους την τοποθέτηση δεν θα παραγνωρίζουν μεν τους καταναγκασμούς και τις δεσμεύσεις της συμφωνίας, αλλά θα διατυπώνουν ταυτόχρονα και τις συνολικές παρεμβάσεις και σχεδιασμούς που θα χαράζουν την οδό για την σταδιακή απεμπλοκή από το μνημόνιο. Αναμένεται να φανεί, όμως και η επάρκεια σε προγραμματικές θέσεις στους διάφορους τομείς κάτι που ως τώρα δεν έχει ικανοποιήσει.
Η στελέχωση των διαφόρων θέσεων ευθύνης στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, που θα ολοκληρωθεί σήμερα, θα κρίνει επίσης, με τη σύνθεση και πολιτική επάρκειά της, το κατά πόσον έχει επανέλθει, μετά την κρίση, η ηρεμία στο κόμμα και η αξιοποίηση στελεχών με βάση την ικανότητά τους και όχι την ένταξή τους σε συγκεκριμένο ρεύμα. Εν όψει του συνεδρίου και της προσπάθειας αναδιοργάνωσης του Κόμματος αυτό θα ήταν μια θετική συμβολή.
Η αντιπολίτευσηΩς ένα σημείο είναι αναμενόμενο και εύλογο να διαπερνά την αντιπολίτευση η κοινή αντι-ΣΥΡΙΖΑ τοποθέτηση. Για διαφορετικούς λόγους, όμως, το καθένα –εξαιρείται το ΚΚΕ που έχει πιο προβλέψιμο λόγο– τελευταία έχουν αυξήσει πάρα πολύ τους τόνους πολεμικής, όχι απλώς της κριτικής. Η Νέα Δημοκρατία έχοντας εμπλακεί σε μία εσωκομματική διαπάλη για την ηγεσία, που μπορεί να μετατραπεί ακόμη και σε κρίση, προσφεύγει στην εύκολη λύση. Παρ’ όλα αυτά η κριτική που άσκησε στον πρωθυπουργό για το ταξίδι στις ΗΠΑ ήταν και χαμηλού επιπέδου και σίγουρα ήταν σε έκδηλη αντίθεση με τα συμπεράσματα που έβγαζαν οι ψηφοφόροι της παρακολουθώντας οι ίδιοι τα σχετικά ρεπορτάζ. Και όλα αυτά ενώ λίγες εβδομάδες πριν ο κ. Μεϊμαράκης πρότεινε σε όλους τους τόνους στον ΣΥΡΙΖΑ συνεργασία!
Στο χώρο του κέντρου η εικόνα είναι πιο περίπλοκη. Ένας αδυσώπητος ανταγωνισμός έχει οδηγήσει ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι σ’ ένα εμφύλιο μέχρις εσχάτων, ιδιαίτερα από την πλευρά του ηττημένου Ποταμιού. Το τελευταίο, ως φαίνεται, επιλέγει την οξεία κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ –μερικές φορές είναι και γελοία– ως βάση που θα το βοηθήσει να ανακόψει την πτώση και να ανακτήσει τις θέσεις που έχασε. Το ΠΑΣΟΚ κρατά μια πιο μετριοπαθή στάση αλλά και εκείνο δεν αποφεύγει τις μετωπικές πολεμικές κατά της κυβέρνησης.
Ωστόσο που και τα δύο κεντρώα κόμματα δεν συνειδητοποιούν είναι ότι η κριτική, αλλά και η πολεμική χρειάζεται θέσεις από τις οποίες και ασκείται. Όπως, επίσης, και στοιχειώδη αντικειμενικότητα, επαφή με την πραγματικότητα και τη λογική. Διαφορετικά η πολεμική γίνεται μπούμεραγκ.
Π. Κλαυδιανός