Μια ιστορία από τον Ψυχρό Πόλεμο
Επιμέλεια: Στράτος ΚερσανίδηςΟι αρχές της δεκαετίας του 1970 είχαν βρει την ανθρωπότητα να βιώνει την «ισορροπία του τρόμου», ως αποτέλεσμα του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα των οποίων ηγούνταν οι ΗΠΑ, από τη μια, και η Σοβιετική Ένωση, από την άλλη. Οι δύο υπερδυνάμεις εκείνης της εποχής ανταγωνίζονταν σε όλα τα επίπεδα. Στον πόλεμο (Βιετνάμ), την επιστήμη (κατάκτηση του διαστήματος), τον αθλητισμό κ.λπ. Αν και τη χρονιά εκείνη, το 1972, είχε πραγματοποιηθεί η ιστορική συνάντηση Ρίτσαρντ Νίξον και Λεονίντ Μπρέζνιεφ στην οποία οι δύο ηγέτες υπέγραψαν συμφωνία για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, η αντιπαράθεση συνεχίστηκε σε όλους τους τομείς.
Την ίδια περίοδο που ο αμερικανός πρόεδρος και ο Γ.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. έκαναν το πρώτο μεγάλο βήμα για την παγκόσμια ειρήνη, ένα άλλο ανταγωνιστικό πεδίο ήρθε στην επικαιρότητα. Στην προκειμένη περίπτωση τα άρματα, οι πύραυλοι, τα κανόνια και οι στρατιώτες είχαν αντικατασταθεί από πιόνια, πύργους, άλογα, αξιωματικούς (ή τρελούς), μία βασίλισσα και έναν βασιλιά. Στη θέση των στρατηγών ήταν δύο μεγάλοι σκακιστές της εποχής, ο αμερικανός Μπόμπι Φίσερ και ο σοβιετικός Μπόρις Σπάσκι.
Μετά από 43 χρόνια ο σκηνοθέτης Έντουαρντ Ζουίκ καταπιάνεται με τη ζωή του Μπόμπι Φίσερ, του ιδιοφυούς σκακιστή, ο οποίος μαγνήτισε τους φίλους του σκακιού σε ολόκληρο τον κόσμο και απασχόλησε την κοινή γνώμη με την ιδιομορφία του. Στην ταινία «Θυσιάζοντας ένα πιόνι» (Pawn sacrifice), ο Ζουίκ καταγράφει την άνοδο και την πτώση του Φίσερ, ενός πραγματικού μύθου, για τον οποίο ο σκηνοθέτης λέει: «Για περίπου 3 με 4 μήνες ήταν ο διασημότερος άνθρωπος στον κόσμο. Κατά κάποιον τρόπο ήταν ένας από τους πρώτους πανκ ήρωές μας. Ήταν δύσκολος, αλαζόνας, δεν τον ένοιαζε τι θα πει ο κόσμος. Και μπορούσε να το κάνει, γιατί ήταν τόσο καλός σε αυτό που έκανε».
Εμπλουτισμένη με σκηνές από επίκαιρα της εποχής η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή ταινία αποτελεί μια βιογραφική μυθοπλασία και κορυφώνεται στη μεγάλη μονομαχία του Φίσερ με το Σπάσκι η οποία ξεκίνησε στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, στις 11 Ιουλίου του 1972.
Οι παραγωγοί κατάφεραν να αναπαραστήσουν τέλεια την εποχή, όπως και να εντοπίσουν τοποθεσίες που φιλοξένησαν τα πραγματικά γεγονότα. Ένα από αυτά ήταν και το ξενοδοχείο στο οποίο είχε μείνει ο Φίσερ το 1972, στο οποίο οι συντελεστές βρήκαν την αυθεντική σκακιέρα του αγώνα, με τις υπογραφές του Φίσερ και του Σπάσκι, ενώ στη σκηνή του τελικού ματς της ταινίας το παιχνίδι έχει στηθεί πάνω στο τραπέζι που χρησιμοποίησαν ο Φίσερ με τον Σπάσκι για τη δική τους αναμέτρηση.
Ο Ζουίκ προσπαθεί να επικεντρωθεί στην προσωπικότητα του Μπόμπι Φίσερ, την εκκεντρικότητά του, τις εκρήξεις του, την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του. Αλλά και στην ιδιοφυία του. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Τόμπι Μαγκουάιρ, μπαίνει απόλυτα στο πετσί του ρόλου. Λέει ο πρωταγωνιστής: «Τέτοιου είδους χαρακτήρες με συναρπάζουν και ο Μπόμπι ήταν φοβερά απαιτητικός. Η πορεία του προς την κορυφή είναι μια συναρπαστική ιστορία. Καταλαβαίνεις ότι ένιωθε πολύ μεγάλη πίεση. Το να είσαι τόσο διάσημος συνοδεύεται από κάθε είδους προκλήσεις και ο Μπόμπι το εισέπραττε βαθιά αυτό. Έπαιζε σκάκι για 10-12 ώρες τη μέρα, κάθε μέρα, για χρόνια. Ο αγώνας με τον Σπάσκι ήταν το απόγειο των προσπαθειών αυτών, άρα δεν μπορεί παρά να ένιωθε φοβερό άγχος για το αποτέλεσμα».
Με έντονο το στοιχείο του ντοκιμαντέρ, η ταινία αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον καθώς αναπαράγει το κλίμα μιας, όχι πολύ μακρινής αλλά πολύ διαφορετικής, εποχής.
Τελικά ο Μπόμπι Φίσερ χρησιμοποιήθηκε όπως ακριβώς οι σκακιστές χρησιμοποιούν τα πιόνια τους: θυσιάστηκε όπως ένα πιόνι στην παγκόσμια σκακιέρα των γεωπολιτικών ανταγωνισμών.
strakersan@gmail.com
kersanidis.wordpress.com
«ΜΑΝΑ» και «ΜΑΞΙΛΑΡΙ»
Δύο ελληνικές ταινίεςΔύο ελληνικές ταινίες, ένα ντοκιμαντέρ και μία μυθοπλασία, προβάλλονται από την περασμένη Πέμπτη στους κινηματογράφους.
Ως «ένα ντοκιμαντέρ για την πιο ατίθαση συμμορία στην ιστορία της ορθόδοξης εκκλησίας», παρουσιάζεται η «Μάνα», ταινία που σκηνοθέτησε η Βάλερι Κοντάκου και έκανε πρεμιέρα στο 18 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η σκηνοθέτιδα μιλάει για «μια διαφορετική ιστορία γυναικείας χειραφέτησης» και μάλλον έχει δίκιο, αν πάρουμε υπόψη την ιστορία που επέλεξε να κινηματογραφήσει. Όλα ξεκίνησαν το 1962 όταν τέσσερα ανήλικα κορίτσια αποφάσισαν να γίνουν μοναχές. Όμως, κάθε φορά που έφευγαν, οι οικογένειές τους τις γύριζαν πίσω, με αποτέλεσμα το θέμα να απασχολήσει τον Τύπο της εποχής. Μετά από δύο αποτυχημένες απόπειρες, η τρίτη στέφτηκε με επιτυχία και τα κορίτσια πραγματοποίησαν το όνειρό τους. Αυτό που επιθυμούσαν ήταν να δημιουργήσουν ένα ίδρυμα που θα προσφέρει περίθαλψη σε παραμελημένα και κακοποιημένα παιδιά, στα πρότυπα του Ιδρύματος Πεσταλότσι στην Ελβετία. Σήμερα, οι τέσσερις μοναχές αποτελούν την ψυχή του Λύρειου Παιδικού Χωριού στο Νέο Βουτζά Αττικής, το οποίο δεν έχει καμία κρατική ή εκκλησιαστική βοήθεια.
Από την άλλη, ως «την ιστορία μιας απόπειρας γεφύρωσης ετεροτήτων, αγάπης και έρωτα, χιούμορ και μελαγχολίας, ύπνου και παιχνιδιού, μια γεφύρωση του ουρανού με τη θάλασσα», παρουσιάζει την ταινία του «Μαξιλάρι», ο Κωνσταντίνος Κακογιάννης.
Τρεις φίλοι θέλουν να ησυχάσουν, να ξεκουραστούν μακριά από τον πολιτισμό και επιλέγουν να κάνουν ελεύθερο κάμπινγκ παίρνοντας ο καθένας μαζί του μόνο το μαξιλάρι του. Επιδίδονται σε συζητήσεις για την πολιτική, τον άνθρωπο, τον πολιτισμό, τη βία και αναζητούν απαντήσεις σε θέματα που τους απασχολούν. Όμως τρεις φίλες που θα φθάσουν θα διαταράξουν με την άφιξή τους την ηρεμία και θα περιπλέξουν τα πράγματα. Θα δημιουργηθούν συναισθηματικές εντάσεις και παρά τις προσπάθειές τους δυσκολεύονται πλέον να βρουν κοινούς τόπους.
Και το μαξιλάρι; Μπορείς να το μοιραστείς; Η ταινία είναι σαν ένας καθρέφτης της παρακμιακής μας φύσης τη στιγμή που, ζαλισμένοι από τα μαξιλάρια μας, περιμένουμε κάτι να συμβεί.
Σ.Κ.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Ποδήλατα εναντίον αυτοκινήτων» (Bikes vs cars) του Φρεντρίκ Γκέρτεν: Το ποδήλατο είναι ένα μεγάλο εργαλείο για την αλλαγή, αλλά τα ισχυρά συμφέροντα που κερδίζουν από το ιδιωτικό αυτοκίνητο επενδύουν δισεκατομμύρια κάθε χρόνο στις ομάδες πίεσης και τη διαφήμιση για να προστατεύσουν την επιχείρησή τους. Στην ταινία συναντάμε ακτιβιστές και στοχαστές που αγωνίζονται για καλύτερες πόλεις, οι οποίοι αρνούνται να σταματήσουν το ποδήλατο, παρά τον αυξανόμενο αριθμό των νεκρών στην κυκλοφορία. Ένα ντοκιμαντέρ το οποίο απεικονίζει μια παγκόσμια κρίση που όλοι κατά βάθος ξέρουμε ότι πρέπει να συζητήσουμε.
«Μάκβεθ» (Macbeth) του Τζάστιν Κερζέλ: Το αθάνατο έργο του Σέξπιρ, το οποίο έχει μεταφερθεί άπειρες φορές στο θέατρο αν και έχουν περάσει πέριπου 400 χρόνια από την πρώτη φορά που κυκλοφόρησε. Η τραγική ιστορία του στρατηγού από τη Σκωτία που νικήθηκε από την ίδια του τη φιλοδοξία έχει γνωρίσει και κάμποσες κινηματογραφικές μεταφορές. Ανάμεσά τους και εκείνες του Όρσον Γουέλς και του Ρομάν Πολάνσκι. Αυτή τη φορά, ο αυστραλός Τζάστιν Κερζέλ αποφασίζει να αναμετρηθεί με το αθάνατο έργο του άγγλου δραματουργού και δεν τα πηγαίνει άσχημα.
«Βόλτα στο κενό» (The walk) του Ρόμπερτ Ζεμέκις: Λίγες μέρες πριν κλείσει τα 25, ο γάλλος σχοινοβάτης Φιλίπ Πετίτ, επιχείρησε κάτι εξαιρετικά παράτολμο. Περπάτησε επάνω σε τεντωμένο σχοινί το χάσμα ανάμεσα στους δίδυμους Πύργους στη Νέα Υόρκη, κάνοντας 8 διαδρομές που διήρκεσαν 45 λεπτά. Αυτό συνέβη στις 7 Αυγούστου 1974 και ο Ζεμέκις το μεταφέρει στον κινηματογράφο.
«Ο αρχάριος» (The intern) της Νάνσι Μάγιερ: Ένας 70χρονος χήρος και συνταξιούχος, πιάνει δουλειά σε μια ιστοσελίδα μόδας η οποία διευθύνεται από μια νέα και όμορφη γυναίκα. Σύντομα οι δυο του θα αναπτύξουν μια ιδιαίτερη σχέση. Κωμωδία.
«Κανίβαλοι» (The green inferno) του Ιλάι Ροθ: Μια ομάδα φοιτητών ταξιδεύει στον Αμαζόνιο με σκοπό την προστασία μια φυλής ιθαγενών. Όταν το αεροπλάνο τους πέφτει στη ζούγκλα, αρχίζει μια ιστορία τρόμου.
«Η Μπάρμπι και οι αδελφούλες της σε μια απίθανη κουταβοπεριπέτεια» (Barbie and her sisters in the great puppy adventure) του Άντριου Το: Η Μπάρμπι μαζί με τις αδελγφούλες της, την Σκίπερ, την Στέισι και την Τσέλσι, μαζί με τα αξιολάτρευτα κουτάβια τους, πλέκονται σε μυστηριώδεις περιπέτειες.
Σινεφίλ