Ετέλ Αντνάν «Ο Ορφέας απέναντι στο κενό / Χάινερ Μύλλερ και Τιντορέττο: Το πιθανό τέλος του τρόμου», μετάφραση: Βασιλική Γκέτσιου, Σπύρος Γιανναράς, εκδόσεις Άγρα, 2021
Συζητώντας το προηγούμενο βιβλίο της Ετέλ Αντνάν που είχε κυκλοφορήσει στα ελληνικά (το Σιττ Μαρί-Ροζ, μτφ. Λίζυ Τσιριμώκου), μιλούσαμε για τις αγιάτρευτες πληγές της μνήμης, για το ανελέητο ερώτημα «πώς να γιατρέψεις τη μνήμη;».
Στο πρόσφατο βιβλίο της που κυκλοφόρησε στα ελληνικά, η Λιβανέζα συγγραφέας διαπραγματεύεται για άλλη μια φορά, μεταξύ άλλων, το θέμα της μνήμης, ξανακοιτάζοντας την ιστορία του Ορφέα και της κατάβασής του στον Κάτω Κόσμο.
Ο Ορφέας στοιχειώνεται από την ανάμνηση της χαμένης Ευρυδίκης. «Η θεά που κυβερνά τη ζωή του είναι η Μνημοσύνη. Η Μνήμη». Άλλωστε, όπως μας υπενθυμίζει η Αντνάν, «από όλες τις ανθρώπινες ικανότητες η μνήμη είναι εκείνη που δεσμεύεται περισσότερο ενάντια στο θάνατο». Έτσι ο Ορφέας, καθώς «η μνήμη, σκαλίζοντας το παρελθόν, προξενεί πόνο και απελπισία», αποδύεται στην «ακραία δοκιμασία» να κατέβει στον Άδη για να ξαναφέρει στη ζωή την πεθαμένη Ευρυδίκη. Με αφορμή αυτή την ιστορία, λοιπόν, η Αντνάν γράφει ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο όπου καταφέρνει μέσα σε πολύ λίγες σελίδες να περιπλανηθεί και να εμβαθύνει ουσιωδώς σε πολλά θέματα που αγγίζει ο μύθος του Ορφέα, ενώ εξίσου ενδιαφέρον είναι και το δεύτερο σύντομο δοκίμιο της Αντνάν που περιέχεται στο βιβλίο, για τον Χάινερ Μύλλερ, τη ζωγραφική και τον Τιντορέττο.
Η Ετέλ Αντνάν γεννήθηκε στη Βηρυτό, το 1925. Γνωστή και βραβευμένη εξίσου ως ζωγράφος και ως συγγραφέας (έχει τιμηθεί μεταξύ άλλων με το γνωστό Βραβείο Lambda για το καλύτερο βιβλίο λεσβιακής ποίησης, ενώ έχει αναγορευτεί Ιππότης των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας), μετά από πολλά χρόνια που έζησε στις ΗΠΑ και στη Γαλλία, επέστρεψε το 1972 στον Λίβανο, όπου έμεινε μέχρι το 1976, ζώντας τον εμφύλιο στη χώρα της, τον οποίο αποτύπωσε στο εξαιρετικό Σιττ Μαρί-Ροζ.