Ηταν τουλάχιστον μια αρχή. Την περασμένη Πέμπτη στο θέατρο της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ παρουσίασε τις θέσεις του κόμματος για το περιβάλλον, την κλιματική κρίση και την πράσινη μετάβαση με τίτλο «Ελλάδα+Περιβάλλον. Πράσινη Επανάσταση». Στόχος να υπάρξει διάλογος με την κοινωνία, αλλά και θεσμούς και φορείς σε μια εποχή που όλες σχεδόν οι πολιτικές δυνάμεις μιλούν για την «πράσινη ανάπτυξη», η ΕΕ προωθεί μια «νέα πράσινη συμφωνία» και ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δρομολογεί την επιστροφή της πατρίδας του στην παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα.
O Αλέξης Τσίπρας έκανε λόγο για «μια μάχη υπαρξιακή για το μέλλον του πλανήτη που μας φιλοξενεί» και η οποία «απαιτεί βαθιές τομές, ρήξεις, γρήγορες αποφάσεις, καινοτόμες απαντήσεις και πάνω απ’ όλα απαιτεί τη συμμετοχή όλων μας».
Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις μεγάλες διαδηλώσεις των μαθητών σε όλο τον κόσμο για το κλίμα, με σύνθημα: «Αλλάξτε το σύστημα, όχι το κλίμα».
Μετά την εισαγωγική τοποθέτηση του ο λόγος πέρασε σε εκπροσώπους φορέων και οργανώσεων. Ο Μανώλης Πλειώνης, πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών παρουσίασε συγκεκριμένα επιστημονικά δεδομένα που δικαιολογούν πλέον να γίνεται λόγος για «κλιματική κρίση» και όχι απλώς αλλαγή. Η δήμαρχος της Τήλου Μαρία Καμμά θύμισε σε όλους ότι το μικρό ακριτικό νησί ήταν το πρώτο που εφάρμοσε ένα πρόγραμμα ενεργειακής αυτονομίας, χωρίς τυμπανοκρουσίες (βλ. παράπλευρο κείμενο). Ο Νίκος Χαραλαμπίδης, γενικός διευθυντής της Greenpeace, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και οι πολιτικές δυνάμεις οφείλουν να βρουν τρόπους να πείσουν την κοινωνία να συμμετέχει ενεργά στην πράσινη μετάβαση. Ο Γιώργος Καρανίκας, από την Ελληνική Ομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, στάθηκε στην ανάγκη να υποστηριχτεί από την πολιτεία ο τομέας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έτσι ώστε ο μετασχηματισμός της οικονομίας προς πρακτικές φιλικότερες προς το περιβάλλον να μην διευρύνει ακόμα περισσότερο την ψαλίδα μεταξύ μεγάλων και μικρών. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Πειραιά Νίκος Φαραντούρης μίλησε για την ανάγκη αξιοποίησης διεπιστημονικών εμπειριών στην κατεύθυνση μιας πιο ολιστικής και άμεσης εκπαίδευσης της νέας γενιάς σε σχέση με τα ζητήματα, που αφορούν ουσιαστικά την ίδια την ποιότητα της ζωής της στο μέλλον. Η Κατερίνα Ανδρικοπούλου-Σακοράφα από την Πολιτική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων, προειδοποίησε για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει η συνέχιση μιας συντηρητικής πολιτικής τα επόμενα χρόνια, έθιξε ζητήματα όπως αυτό της ενεργειακής φτώχειας, υπενθυμίζοντας ότι οι συνέπειες περιβαλλοντικών καταστροφών πλήττουν μονίμως τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Ο Χρήστος Γεωργίου από το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδας αναφέρθηκε στις δυσκολίες του κλάδου να μπορέσει να προσαρμοστεί σε αναγκαίες αλλαγές όπως η είσοδος στην κυκλική οικονομία, εκφράζοντας την ελπίδα να αποφευχθούν λάθη που εμφανίστηκαν σε αντίστοιχης έκτασης φάσεις μετασχηματισμού στο παρελθόν. Από το ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ μίλησαν οι Σωκράτης Φάμελος και Πέτη Πέρκα βουλευτές Β Θεσσαλονίκης και Φλώρινας αντίστοιχα, ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης και η Ρένα Δούρου, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου και μέλος του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η συζήτηση, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος Κώστας Αργυρός, έδειξε ότι τα προβλήματα είναι πολλά και περίπλοκα. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν να υπάρξουν λύσεις, που θα λαμβάνονται μακριά από την κοινωνία και ειδικά χωρίς τη συμμετοχή της νεολαίας. Σημαντικό είναι επίσης όχι μόνο να εξασφαλίζουν την κλιματική αλλά και την κοινωνική δικαιοσύνη και να ξεκινούν από τοπικό επίπεδο καθώς με αυτό τον τρόπο και γρηγορότερες και αποδοτικότερες είναι.
Eπτά σημεία για το περιβάλλον
Ο Αλέξης Τσίπρας μεταξύ άλλων περιέγραψε τα επτά βασικά στοιχεία του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ για το περιβάλλον:
Κυβερνητικό Συμβούλιο για την Πράσινη Μετάβαση
Πρώτο σημείο του σχεδίου μας ο ρόλος της πολιτείας, η οποία τίθεται επικεφαλής του σχεδίου και εγγυάται ότι η μετάβαση θα γίνει με κοινωνική δικαιοσύνη. Με διασφάλιση της πρόσβασης στα βασικά αγαθά, με πλουραλισμό της παραγωγικής βάσης και όχι προς όφελος λίγων και χωρίς κανόνες. Η πολιτεία εξασφαλίζει την ποιότητα των φυσικών πόρων (έδαφος, αέρας, νερό, τροφή και οικοσυστήματα) και αναλαμβάνει μαζί με την Αυτοδιοίκηση την ευαισθητοποίηση και τη διαμόρφωση μιας νέας δημοκρατικής κουλτούρας για το περιβάλλον.
Βασικές πρωτοβουλίες: α] Η θέσπιση Κυβερνητικού Συμβουλίου για την Πράσινη Μετάβαση, όπου θα συμμετέχουν όλα τα παραγωγικά και κοινωνικά Υπουργεία. β] Η αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, με τη στελέχωση και τον εξοπλισμό υπηρεσιών ελέγχου και αδειοδότησης περιβάλλοντος.
Κλιματικά ουδέτερη Ελλάδα έως το 2045
Δεύτερο σημείο είναι η πορεία για μια κλιματικά ουδέτερη Ελλάδα έως το 2045
Κεντρικές πρωτοβουλίες για τη χάραξη της είναι:
α] Ολοκλήρωση του Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού, συμπεριλαμβανομένου του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, που αποτελούν κλειδί για την προστασία του περιβάλλοντος, τη δίκαιη ανάπτυξη και το κράτος δικαίου.
β] Εισαγωγή του κλιματικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος σε όλα τα χρηματοδοτικά και αναπτυξιακά εργαλεία.
γ] Εισαγωγή του κριτηρίου της ανθεκτικότητας για όλες τις χρηματοδοτήσεις εθνικές και ευρωπαϊκές.
δ] Ενεργοποίηση των πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που έχουν νομοθετηθεί από το 2016 ώστε να έχουμε ανθεκτική κοινωνία, υποδομές και οικονομικές δραστηριότητες.
Παραγωγικός μετασχηματισμός της χώρας με νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας
Προς την κατεύθυνση αυτού του τρίτου σημείου είναι σημαντικό να ενισχυθεί η οικονομία με μια σειρά παρεμβάσεων όπως:
α] Ισχυρά κίνητρα για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων
β] «Πρασίνισμα» της τουριστικής βιομηχανίας σε όλα τα επίπεδα
γ] Προσέλκυση επενδύσεων και παροχή κινήτρων σε κρίσιμους τομείς της πράσινης μετάβασης, όπως η ηλεκτροκίνηση, τα έξυπνα δίκτυα, η ευφυής γεωργία, οι έξυπνες υποδομές, η καινοτομία και τα νέα υλικά, το πρασίνισμα των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα
Η χώρα έχει ανάγκη ένα νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στους απαιτητικούς στόχους της Ευρώπης και του Κλιματικού Νόμου. Να προβλέπει την πλήρη απανθρακοποίηση και όχι την απολιγνιτοποίηση με αέριο, που ετοιμάζει σήμερα για λίγους ιδιώτες ο κ. Μητσοτάκης.
Βασικές μας προτάσεις σε αυτό τον τομέα είναι:
α] Έξυπνα δίκτυα με διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του ΔΕΔΔΗΕ/ΑΔΜΗΕ.
β] Πρόγραμμα πράσινης μετάβασης για τον ενεργοβόρο τομέα της βιομηχανίας (τσιμέντα, αλουμίνιο, σιδηροβιομηχανία, νικέλιο κ.ο.κ.).
γ] Στήριξη πρωτοβουλιών για καινοτόμες μορφές ΑΠΕ όπως η βιομάζα, το βιοαέριο, η γεωθερμία, το πράσινο υδρογόνο και τα θαλάσσια αιολικά πάρκα.
δ] Ισχυρό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στην κατοικία, τα δημόσια κτίρια και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
ε] Το 50% των αδειών ΑΠΕ να κατανέμεται δεσμευτικά σε ενεργειακές κοινότητες, νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αγρότες, με κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και με προνομιακές ρυθμίσεις πρόσβασης στα δίκτυα/συνδέσεις.
ζ] Ισχυρό πρόγραμμα εξηλεκτρισμού των μεταφορών με έμφαση στα μέσα σταθερής τροχιάς.
η] Ειδικό πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης για επαγγελματικούς στόλους σε συνδυασμό με πρόγραμμα απόσυρσης και όχι επικοινωνιακές φιέστες σε νησιά για τρία αυτοκίνητα και 5 φορτιστές.
θ] Ενεργειακή αναβάθμιση της ναυτιλίας, με ενίσχυσης της πράσινης πρόωσης και ηλεκτροδότησης στα λιμάνια.
Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών
Το πέμπτο σημείο είναι η εξασφάλιση της Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών, όπου δεσμευόμαστε για τη θεσμοθέτηση ρήτρας μηδενικού ελλείμματος ρυθμών ανάπτυξης και θέσεων εργασίας στις περιοχές αυτές, με συγκεκριμένο και ρεαλιστικό σχέδιο μετάβασης.
Προστασία της βιοποικιλότητας
Έκτο σημείο είναι ο ρόλος της βιοποικιλότητας στο σχέδιο μετάβασης.
Αυτή η επαναστατική αλλαγή δεν μπορεί να γίνει υποτιμώντας το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας δηλαδή τον κοινό μας πλούτο.
Κοινωνία της Ανακύκλωσης και της Κυκλικής Οικονομίας
Έβδομο σημείο είναι η Κοινωνία της Ανακύκλωσης και της Κυκλικής Οικονομίας.
Η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων, η διαλογή στην πηγή και η ανακύκλωση του μεγαλύτερου ποσοστού των απορριμμάτων, αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας που σχεδιάζουμε.