Με καταμετρημένο το 99,1% των ψήφων είναι σχεδόν βέβαιη η επικράτηση του υποψηφίου της άκρας αριστεράς Πέδρο Καστίγιο (50,2%), έναντι (49,7%) της νεοφιλελεύθερης και υπόδικης για διαφθορά Κέικο Φουτζιμόρι.2
Το μακροχρόνιο και πολυπλόκαμο σύστημα εξουσίας με θεσμική εκπρόσωπο την Κ. Φουτζιμόρι ξεκίνησε ήδη την αντεπίθεση με αφετηρία την αμφισβήτηση των αποτελεσμάτων και την κατάθεση ένστασης για ακύρωση της ψηφοφορίας σε 802 εκλογικά τμήματα της χώρας (200.000 περίπου ψηφοδέλτια!), χωρίς όμως αποδεικτικά στοιχεία. Παράλληλα, οργανώθηκε μαχητική διαδήλωση στην Λίμα. Ευτυχώς, οι υποστηρικτές/τριες του Καστίγιο δεν «τσίμπησαν» και ακολουθούν τις εκκλήσεις τόσο του ίδιου όσο και των κομμάτων/οργανώσεων της αριστεράς για ψυχραιμία και αποφυγή των παγίδων που (μας) στήνουν για να δημιουργηθεί κατάσταση χάους ( π.χ αντιδιαδηλώσεις).
Την περασμένη Κυριακή (6/6/2021) διεξήχθησαν στο Περού οι κρισιμότερες προεδρικές εκλογές (β’ γύρος) της τελευταίας τουλάχιστον 30ετίας. Η εκλογή αριστερού προέδρου, ακόμα και με ελάχιστη διαφορά, σηματοδοτεί για το Περού (και όχι μόνο) ιστορικού χαρακτήρα ανατροπή. Για αυτό, άλλωστε, το κυρίαρχο οικονομικό και πολιτικό σύστημα με τα ΜΜΕ που διαθέτει ξεπέρασαν πολύ γρήγορα τις όποιες διαφορές και αντιπαλότητες του παρελθόντος και στήριξαν/στηρίζουν αποφασιστικά την Κ. Φουτζιμόρι απέναντι στον κοινό κίνδυνο που συνεπάγεται για αυτούς η ενδεχόμενη εκλογή του λαοπρόβλητου πλέον Π. Καστίγιο. Αντάμα και αρκετοί διανοούμενοι, με πρώτο τον Μ. Λιόσα, παραδοσιακοί αντίπαλοι του φουτζιμορισμού, που τώρα τη στηρίζουν ένθερμα σαν… το λιγότερο κακό. Αυτό που τώρα τους τρομάζει είναι η αποτυχία τους στο να ενσπείρουν το φόβο και την ανασφάλεια στις υποτελείς τάξεις για τους πολύμορφους και μεγάλους κινδύνους που συνεπάγεται η εκλογή του αριστερού – κομμουνιστή -τρομοκράτη Καστίγιο ως προέδρου της χώρας.
Δύο ανταγωνιστικά προγράμματα
Σε αυτές τις εκλογές αντιπαρατέθηκαν δύο ιδεολογικά και πολιτικά ανταγωνιστικά σχέδια για την πορεία της χώρας και των λαών της. Από τη μια μεριά, ο Πέδρο Καστίγιο, 51χρονος δάσκαλος που εργάζεται και ζει σε μια από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας, συνδικαλιστής και υποψήφιος πρόεδρος της χώρας συνεργαζόμενος με το Κ.Κ. Περού (μαοϊκό).
Στο επίκεντρο των δεσμεύσεών του έθεσε τη θεσμική κατοχύρωση της Παιδείας και της Υγείας ως θεμελιώδη δικαιώματα για όλους τους πολίτες, χωρίς εξαιρέσεις. Ειδικότερα για την Παιδεία δεσμεύτηκε για αύξηση των δημόσιων δαπανών από 3% σε 10% του ΑΕΠ. Κεντρικό επίσης ζήτημα στο πρόγραμμα του «Ελεύθερο Περού» είναι η διαμόρφωσης νέου συντάγματος (ισχύει το Σύνταγμα της δικτατορίας Φουτζιμόρι3 από το 1983) με διαδικασίες δημοψηφίσματος – Συντακτικής Συνέλευσης (οι λαοί της Χιλής έδειξαν το δρόμο).
Το ζήτημα των ιδιωτικών επενδύσεων, ιδιαίτερα των ξένων, χρησιμοποιήθηκε από την Κ. Φουτζιμόρι και το ψηφοδέλτιό της στο έπακρον και αποτελεί βασικό στοιχείο της προπαγάνδας κατά του Π. Καστίγιο: αν εκλεγεί πρόεδρος θα εθνικοποιήσει τα πάντα και θα εκδιώξει τις ξένες εταιρίες από σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες, θα εγκαθιδρύσει κομμουνιστικό καθεστώς τύπου Βενεζουέλας και Κούβας.
Ο Π. Καστίγιο χρειάστηκε να αντικρούσει πολλές φορές όλα αυτά είτε με δηλώσεις όπως «οι επενδύσεις είναι καλοδεχούμενες, αλλά με ξεκάθαρους κανόνες», είτε σκιαγραφώντας τη λογική αναζωογόνησης της οικονομίας από κάτω προς τα πάνω, έχοντας ως γνώμονα όχι το πορτοφόλι των πλουσίων αλλά την πείνα των φτωχών ανθρώπων». Χρειάστηκε επίσης να διαβεβαιώσει ο ίδιος αλλά και με αναλυτική ανακοίνωση του καθηγητή Π. Καστίγιο Πέρες ότι θα σεβαστεί την ατομική ιδιοκτησία, δεν θα δεσμεύσει τις καταθέσεις, δεν θα απαγορεύσει τις εισαγωγές, δεν θα εθνικοποιήσει τη Κεντρική Τράπεζα και πολλά άλλα «δεν», που θα χρειαστεί να επανέλθουμε όταν ανακοινωθεί αναλυτικά το οικονομικό πρόγραμμα του Ελεύθερου Περού και των συμμάχων του.
Από την απέναντι πλευρά, η για τρίτη φορά υποψήφια πρόεδρος Κέικο Φουτζιμόρι, ως ακραιφνής νεοφιλελεύθερη έδωσε όρκους πίστης στην οικονομία της αγοράς και υπερασπίστηκε τις ασκούμενες πολιτικές, «ξεχνώντας», μεταξύ πολλών άλλων, να αναφερθεί στη διαχείριση της πανδημίας, που έφερε το Περού πρώτο παγκοσμίως στον αριθμό θανάτων/100.000 πληθυσμό, την ανεργία και τη φτώχια που αυξάνει συνεχώς. Στόχος της προεκλογικής καμπάνιας της Κ. Φουτζιμόρι δεν ήταν να προβάλλει έστω κάποιες προγραμματικού χαρακτήρα προτάσεις, αλλά η υπερψήφισή της από πρώην αντιπάλους της ή μη παραδοσιακούς ψηφοφόρους της, έστω και στη λογική του μικρότερου κακού. Έτσι, αποκλειστικό σχεδόν στοιχείο του προεκλογικού της αγώνα ήταν η δαιμονοποίηση του αντίπαλου και ο αντικομουνισμός, η κοινωνική πόλωση και κυρίως ο φόβος και η ανασφάλεια για τα αποτελέσματα μιας ανατροπής του ισχύοντος πολιτικού συσχετισμού.
Παρόλα αυτά, και οι δύο συμπίπτουν στον κοινωνικό συντηρητισμό που εκφράζεται σε ζητήματα όπως η θρησκεία, τα δικαιώματα των γυναικών και των ομοφυλόφιλων ατόμων, η υποτίμηση της έμφυλης βίας που ενδημεί στο Περού.
Διεθνείς αντιδράσεις
Καταρχάς, «ο λαός μίλησε» δηλώνει ο Καστίγιο και προεξοφλεί την εκλογή του. Πρώτος ο Έβο Μοράλες του έστειλε συγχαρητήρια ως εκλεγμένου προέδρου και στη συνέχεια το ίδιο έπραξαν (μέχρι την Πέμπτη) ο πρόεδρος της Αργεντινής, οι πρώην πρόεδροι του Εκουαδόρ και της Βραζιλίας. Ο Μπολσονάρου εκφράζει την οδύνη του «χάσαμε το Περού» και ευελπιστεί σε ένα θαύμα της τελευταίας στιγμής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι δηλώσεις του γραφείου του προέδρου των ΗΠΑ ότι «οι σχέσεις των ΗΠΑ – Περού θα συνεχιστούν ως έχουν είτε με δεξιά είτε με αριστερή κυβέρνηση, αρκεί αυτή να έχει εκλεγεί δημοκρατικά».
Τελευταίες εξελίξεις
• Την Πέμπτη η Εισαγγελία της Λίμας αποφάσισε τη σύλληψη και προφυλάκιση της Κ. Φουτζιμόρι, λόγω παραβίασης των όρων της επιτηρούμενης ελευθερίας που της είχε αποδοθεί.
• Το εκλογοδικείο καταδικάζει τις ενστάσεις – καταγγελίες για τις εκλογικές διαδικασίες χωρίς αποδεικτικά στοιχεία. Επιπλέον, ενημερώνει ότι το ηλεκτρονικό εκλογικό σύστημα δεν είναι προετοιμασμένο για τον πρωτοφανή μεγάλο αριθμό ενστάσεων. Πολύ πιο αυστηρή καταγγελία εξέδωσε ο θεσμικά Αυτόνομος Οργανισμός Διαχείρισης Εκλογικών Δικαστικών θεμάτων.
Σημειώσεις
1. Ο τίτλος είναι από το κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του υποψήφιου προέδρου της άκρας αριστεράς Πέδρο Καστίγιο και σχεδόν βέβαιου νικητή των εκλογών.
2. Κατηγορείται για δωροδοκία (1 εκατ. ευρώ) από βραζιλιάνικο κατασκευαστικό κολοσσό και ξέπλυμα μαύρου χρήματος και η Εισαγγελία έχει προτείνει κάθειρξη 30 χρόνων. Δεν προφυλακίστηκε, αλλά της έχουν τεθεί περιοριστικοί όροι. Τυπικά αλλά και ουσιαστικά δεν επιτρεπόταν η υποψηφιότητά της (αντίστοιχη, η περίπτωση Νετανάχιου).
3. Πρόεδρος-δικτάτορας 1990-2000. Διέφυγε στην Ιαπωνία από όπου ανακοίνωσε με φαξ την παραίτησή του από την προεδρία του Περού (!), εκδόθηκε από την Χιλή το 2007, καταδικάστηκε το 2009 για τη σφαγή 25 ανθρώπων και για απαγωγές που διέπραξε το τάγμα θανάτου που είχε ιδρύσει, για διαφθορά το 2011 (επέστρεψε στο Δημόσιο 13,5 εκατ. λίρες) και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (βίαιη στείρωση 300.000 φτωχών γυναικών, κυρίως ιθαγενών στο πλαίσιο προγράμματος «οικογενειακού προγραμματισμού»).