Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Αμέσως μετά την απεργιακή συγκέντρωση συναντήσαμε στα γραφεία της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων τον πρόεδρό της, Θέμη Γρηγοριάδη, και συζητήσαμε για την επιτυχία της και τα επόμενα βήματα. Ένας αρκετά νέος συνδικαλιστής στο τιμόνι της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας της χώρας –αναφέρεται σε 700.000 εργαζόμενους, περίπου– δεν είναι κάτι συνηθισμένο και από μόνο του κάνει τη συζήτηση πιο ενδιαφέρουσα. Καλύπτει το εμπόριο, υπηρεσίες κούριερ, ναυτιλία, πλατφόρμες, τηλεφωνικά κέντρα, τουριστικά γραφεία κ.ά. Υπογράφει πολύ σημαντικές κλαδικές συμβάσεις – εμπορίου, ναυτιλίας και υπηρεσιών.
Μια πρώτη εκτίμηση για τη σημερινή απεργία;
Νομίζω ότι η εικόνα που δόθηκε από το πρωί από τους εργασιακούς χώρους, ήταν η μεγάλη μαζικότητα της απεργίας, σε σχέση με προηγούμενες κινητοποιήσεις. Έδωσε στίγμα μαζικής συμμετοχής. Έγινε αντιληπτό από τον κόσμο, σε μεγάλο βαθμό, ότι το νομοσχέδιο αυτό διαμορφώνει τον εργαζόμενο της επόμενης γενιάς φέρνοντάς τον ενάμιση αιώνα πίσω. Στους χώρους του εμπορίου, η συμμετοχή ήταν αρκετά μεγάλη, ίσως όχι αυτό που θα αναμέναμε, αλλά, πάντα αναλογικά με την εικόνα προηγούμενων χρόνων, ήταν από τις μεγαλύτερες. Είχαμε, λοιπόν, ένα πρώτο δυνατό μήνυμα απέναντι στην απόφαση της κυβέρνησης. Το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί.
Βοήθησε και ότι, ύστερα από πολλά χρόνια, η απεργία ήταν γενική: ΑΔΕΔΥ, ΓΣΕΕ, Εργατικά Κέντρα, Ομοσπονδίες, Πρωτοβάθμια.
Επιβεβαιώθηκε αυτό που υποστήριζαν τα συνδικάτα, ότι στην ενότητα υπάρχει δύναμη, όπως και ελπίδα. Για πρώτη φορά κατορθώσαμε να γίνει μια γενική απεργία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και όλα τα συνδικάτα να κινηθούμε σε κοινή ημερομηνία, το καθένα βέβαια με τη διαδρομή του έως την ημέρα της απεργίας. Όλοι οι δρόμοι συμβάλλανε σε ένα καθοριστικό χτύπημα, το οποίο όμως πρέπει να έχει συνέχεια μέχρι την ημέρα της ψήφισης, να κατορθώσουμε να αποσυρθεί.
Ήταν και πολιτικό μήνυμα προς την κυβέρνηση. Πώς θα το προσλάβει, νομίζεις;
Το νομοσχέδιο είναι τόσο σοβαρό, διότι αλλάζει τη ζωή των εργαζόμενων, την καθημερινότητά τους, τα πάντα. Αφορά, δε, όλους τους κλάδους και τομείς γι’ αυτό οδηγήθηκαν και σε κοινή δράση. Υπάρχει μια ευρύτερη κοινωνική αντίληψη, πλέον, που επιτρέπει την ανατροπή του. Η κυβέρνηση θα καταλάβει ότι τα διάφορα κομμάτια της κοινωνίας βρίσκουν κοινό τόπο. Για πρώτη φορά δημιουργείται κοινή κίνηση εναντίον απ’ όλους τους χώρους, από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα. Παρεμβαίνει στη ζωή όχι μόνο των εργαζόμενων, των αυτοαπασχολούμενων με μπλοκάκια, αλλά στο σύνολο της κοινωνίας, ακόμη και της μικρομεσαίας επιχείρησης, προκαλεί την ισοπέδωσή της. Το είδαμε στις τοποθετήσεις των φορέων στη Βουλή. Οι μικρομεσαίοι αντιλαμβάνονται το πρόβλημα. Για την εργασία, πχ, όλες τις Κυριακές σε μια σειρά τομείς. Επιφέρει στη ζωή και στην κοινωνία επιθετικές αλλαγές που αντιλαμβάνονται από κοινού αυτοαπασχολούμενοι, εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι. Υπάρχει ένας κοινός τόπος, λοιπόν, που πρέπει να δημιουργήσουμε, όχι πάντα εύκολα αλλά που εμείς πρέπει να είμαστε πάντα διατεθειμένοι να βρεθεί.
Οι επιπτώσεις όντως έχουν μεγάλο εύρος. Είναι χαρακτηριστικό ότι συγκροτήθηκε –και έκανε την πρώτη της εκδήλωση– ομάδα διανοουμένων και επιστημόνων για την υπεράσπιση της εργασίας.
Ναι, διευρύνονται οι δυνάμεις που παρεμβαίνουν. Το νομοσχέδιο χτυπά την εργασία με δυο τρόπους. Σχετικοποιεί την έννοια του ωραρίου, άρα του τρόπου που θα ζεις και τον τρόπο που θα αμείβεται η εργασία του καθενός, σε πρώτη φάση. Άρα τα πάντα είναι σχετικά ως προς την εργασία και την ξεκούραση. Το δεύτερο κομμάτι που επηρεάζει είναι της απόλυσης, που δυστυχώς δεν αναδείχθηκε όσο πρέπει. Το δίκαιο της απόλυσης, δηλαδή το εργαλείο που είχε ο εργαζόμενος να διεκδικήσει την επαναπρόσληψή του ή να αμυνθεί σε περίπτωση όπου απειλείται να απολυθεί, τα καταργεί όλα. Έχει, δηλαδή, τη δυνατότητα ο εργοδότης να φτιάξει τα έγγραφα της απόλυσής του και τέσσερις μήνες μετά! Σχετικοποιεί τα πάντα, όσον αφορά την ασφάλεια και την εργασία του εργαζόμενου. Για πρώτη φορά, επίσης, θα μπορεί ο εργοδότης, με το σπαστό ωράριο στη μερική απασχόληση, να καθορίζει πόσες ώρες θα δουλεύεις το πρωί και πόσες το απόγευμα. Ζούμε, εντέλει, για να δουλεύουμε. Στοχεύει στις νέες γενιές εργαζομένων, όχι σ’ αυτούς που είναι κοντά στη σύνταξη. Διαμορφώνει τις συνθήκες εργασίας για την επόμενη μέρα.
Ακούγοντας την ανάλυσή σου συμπεραίνω ότι αυτές οι διατάξεις θίγουν ιδιαίτερα τον δικό σας κλάδο, που έτσι κι αλλιώς έχει επισφάλεια και μεγάλο περιθώριο αυθαιρεσιών.
Η όλη πολιτική που ασκείται από την κυβέρνηση, είτε με την προσπάθειά της να λειτουργήσει το εμπόριο όλες τις Κυριακές –ακούσαμε και τον Άδωνι να λέει ότι πρέπει να λειτουργούν τα καταστήματα όλες τις Κυριακές λόγω πανδημίας!– είτε με τη διαδικασία του σπαστού ωραρίου ή τη δυνατότητα δεκάωρου αντί ρεπό, εξυπηρετεί τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ήταν τα αιτήματα του μεγάλου λιανεμπορίου επί σειρά ετών. Θα τα δώσει στις μεγάλες επιχειρήσεις και θα ισοπεδώσει τη μικρομεσαία επιχείρηση, δηλαδή το κομμάτι που απασχολεί το 60% του δυναμικού του χώρου μας. Ο πιεζόμενος μικρομεσαίος, πριν το λουκέτο, θα κατευθυνθεί στον απασχολούμενό του. Ταυτόχρονα, θα διαμορφωθούν μεγάλες επιχειρήσεις που θα μπορούν, λόγω της ελαστικοποίησης που ήδη ανέφερα, να λειτουργεί με λιγότερους εργαζόμενους. Διαμορφώνεται κατάσταση υπανάπτυξης, όχι ανάπτυξης. Αναπτύσσεται η οικονομία αν της πυροβολούν τα πόδια; Με την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων το 2012 και τη μείωση των μισθών δεν ήλθε ανάπτυξη. Αντίθετα, με τη δυνατότητα συλλογικών συμβάσεων, να γίνουν υποχρεωτικές, και με αύξηση μισθών το 2018 είχαμε ανάταση, μια ανοδική τάση στην οικονομία. Αν το δούμε πολιτικά, αυτή η πολιτική δεν πάει μπροστά την οικονομία αλλά πίσω, και αυτό θα περάσει από τις πλάτες των εργαζόμενων. Καταργεί, τώρα, την κυριακάτικη αργία εκτός από το εμπόριο και σε άλλους νευραλγικούς κρίκους της οικονομίας, που είναι τα courier, τα data service, τα λογιστήρια, οι μεταφορές, τα τηλεφωνικά κέντρα. Βάζοντας τμήματα του συνόλου, σχεδόν, των κλάδων να δουλεύουν την Κυριακή, βάζει τελικά το σύνολο της οικονομίας να δουλεύει, να ξεχάσουμε την έννοια της κυριακάτικης αργίας.
Ανέφερες ότι τα ζητήματα αυτά αφορούν ολόκληρη την κοινωνία. Θα έβλεπες τα συνδικάτα να διευρύνουν το πεδίο τους, να συναντήσουν τους κατοίκους – πολίτες στον τόπο κατοικίας τους;
Παρ’ όλο που φαίνεται αυτό δύσκολο, είναι ανάγκη να εργαστούμε όχι μόνο στον χώρο εργασίας, που είναι προτεραιότητα του συνδικάτου, αλλά να βρούμε τον εργαζόμενο σε όλες τις φάσεις της ζωής, σ’ όλες τις στιγμές της ημέρας. Γι’ αυτό και τα συνδικάτα τα τελευταία χρόνια, με πρωτοβουλίες τους άνοιξαν ζητήματα. Π.χ. τώρα με τον κορονοϊό, σε υπόμνημά μας –διότι δεν ήταν μόνο τα 534 ευρώ που δεν αρκούσαν για να ζήσεις– βάλαμε και άλλα αιτήματα: μείωση του ρεύματος, όπως έκανε στις επιχειρήσεις, ενοίκια, αναδιανομή μέσω του ύψους του φόρου των μισθωτών. Προτάσεις συγκεκριμένες όπου κανένας δεν απάντησε. Επίσης να ανοίξουμε δράσεις για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, το ρεύμα, κ.ά. Η έννοια του συνδικάτου εκτός του να στηρίζει τον εργαζόμενο στον χώρο εργασίας, είναι να του ανοίξει και άλλες πτυχές, να του ανοίξει τον ορίζοντα, να του βελτιώσει τη ζωή. Είναι στρατηγική που πρέπει να ξαναδούμε, να προχωρήσουμε.
Ποια τα επόμενα βήματα;
Να συνεχίσουμε δράσεις, καταρχάς, να μην περάσει το νομοσχέδιο. Για πρώτη φορά το 2012 επιχειρήθηκε να σπάσει η κλαδική σύμβαση από την επιχειρησιακή. Τώρα για πρώτη φορά σπάει η έννοια της σύμβασης από το συλλογικό στο ατομικό, στο ωράριο. Αυτό είναι ο πυρήνας του νομοσχεδίου. Έρχεται να δυσκολέψει και τη δυνατότητα αντίδρασης του συνδικάτου, βάζει προϋποθέσεις νομιμότητας. Σου αφαιρεί το οξυγόνο για να υπάρξεις. Να αντιδράσουμε, λοιπόν, με διάφορους τρόπους, όχι μόνο έως τη ψήφιση, αλλά να σχεδιάσουμε πώς θα προχωρήσουμε από εκεί και πέρα.