Συνεχίζεται μέχρι τις 25 Ιουνίου η εκστρατεία συλλογής υπογραφών για να γίνει δημοψήφισμα με θέμα την απαλλοτρίωση περίπου 250.000 διαμερισμάτων στο Βερολίνο, μια ριζοσπαστική πρόταση για τη στέγαση μέσα στον υπαρκτό καπιταλισμό και απέναντι στη στεγαστική κρίση. Η πρωτοβουλία πήρε το όνομά της από την εταιρεία Deutsche Wohnen, που έχει περίπου 110.000 διαμερίσματα στην πόλη και ακολουθεί μια πολιτική μόνιμης αύξησης των ενοικίων. Έντρομο το πολιτικό, οικονομικό και μιντιακό κατεστημένο παρακολουθεί την αύξηση της απήχησης της πρωτοβουλίας, για την οποία φοβάται ότι, αν πετύχει, θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή σοσιαλισμού στο Βερολίνο. Η «Εποχή» μίλησε με τον εκπρόσωπο Τύπου της εκστρατείας Deutsche Wohnen & Co Enteignen, Τόμας Μακ Γκαθ.
.jpg)
Πώς ξεκίνησε η εκστρατεία σας και τι διεκδικείτε;
Η εκστρατεία ξεκίνησε επίσημα το 2019, αλλά άρχισε να λειτουργεί από το 2018. Ήταν μια αντίδραση στην παρακμή της πολιτικής στέγασης στην πόλη, στη λήξη των μονάδων κοινωνικής στέγασης και στην μαζική ιδιωτικοποίηση των δημόσιων κατοικιών. Αυτό οδήγησε σε μια τεράστια αύξηση των τιμών των ενοικίων: μεταξύ 2009 και 2019 οι τιμές διπλασιάστηκαν και το Βερολίνο είχε τις ταχύτερα αυξανόμενες τιμές γης στον κόσμο. Στόχος μας είναι να σταματήσουμε την κερδοσκοπία της στέγασης. Ζητάμε να γίνει δημοψήφισμα με στόχο την απαλλοτρίωση και την κοινωνικοποίηση όλων των διαμερισμάτων που ανήκουν σε κερδοσκόπους ιδιοκτήτες, οι οποίοι έχουν περισσότερα από 3.000 διαμερίσματα. Πρόκειται για περίπου 250.000 διαμερίσματα, το 13% του συνόλου διαμερισμάτων στο Βερολίνο. Αυτό θα προστατεύσει τους ενοικιαστές που αντιμετωπίζουν τα αυξανόμενα ποσά των ενοικίων και τις εξώσεις, ενώ παράλληλα θα αναδιαρθρώσει την αγορά κατοικίας στην πόλη προς μια πιο μη κερδοσκοπική προσέγγιση, βασισμένη στα δικαιώματα.
Πώς συνεχίζεται η προσπάθειά σας;
Είμαστε συγκλονισμένοι από τις θετικές αντιδράσεις στην εκστρατεία μας, και από το πόσοι πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν μια πραγματική αλλαγή στην αγορά κατοικιών. Υπάρχουν περισσότεροι από 2.000 εθελοντές που συλλέγουν υπογραφές. Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώσαμε ότι έχουν συγκεντρωθεί ήδη 200.000 υπογραφές και στόχος μας είναι οι 250.000, όσο και το όριο του 7% του εκλογικού σώματος. Η δημοτικότητα της εκστρατείας δείχνει την αποτυχία του εφαρμοζόμενου μοντέλου να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ανθρώπων. Όλοι χρειάζονται στέγαση και έχουν ανάγκη να ζήσουν σε ένα μέρος οικονομικά προσιτό, με επαρκείς υποδομές. Το Βερολίνο έχει υπάρξει μια προσιτή πόλη για πολλά χρόνια, και οι κάτοικοι είναι περήφανοι για αυτό το μείγμα ποιότητας ζωής και οικονομικά προσιτής διαβίωσης. Είναι μια ανοιχτή πόλη από την πτώση του τείχους και θα πρέπει να παραμείνει έτσι. Όμως οι πολιτικοί δεν έχουν κάνει τίποτα τις τελευταίες δεκαετίες για να αντιμετωπίσουν την κερδοσκοπία σχετικά με την στέγαση και την αυξανόμενη εμπορευματοποίησή της. Επιτρέποντας την ενοποίηση των μεγαλοϊδιοκτητών, η πολιτική απέτυχε να προστατεύσει τους ανθρώπους και να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στο τρέχον παράδειγμα. Αυτό το παράδειγμα σημαίνει ότι η ακίνητη περιουσία έχει γίνει μια ατέλειωτη προσφορά κέρδους για τους λίγους σε βάρος των μισθών της πλειοψηφίας. Όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι η στέγαση δεν πρέπει να είναι ένα παιχνίδι για τις τράπεζες και τους πλουτοκράτες. Καταφέραμε να αξιοποιήσουμε την επιθυμία των ανθρώπων για μια πιο άμεση επιρροή σε αυτά τα θέματα, και το δημοψήφισμα είναι εγγενώς μια μορφή άμεσου ελέγχου. Έχουμε δείξει, επίσης, ότι υπάρχει μια απαίτηση στην κοινωνία για να έχουμε έναν μεγαλύτερο λόγο στη ζωή μας.
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στο Βερολίνο; Τι προβλήματα υπάρχουν;
Υπάρχει έλλειψη περίπου 300.000 προσιτών διαμερισμάτων. Μετά από χρόνια ιδιωτικοποίησης και καταστροφής της προσιτής στέγασης, δεν υπάρχουν πολλές επιλογές για τους περισσότερους ανθρώπους. Η συντριπτική πλειονότητα φοβάται μην χάσει το σπίτι της, λόγω των μεγάλων αυξήσεων στα ενοίκια. Οι μεγάλες εταιρείες είναι σε θέση να στριμώχνουν όλο και περισσότερο την αγορά, και να αγοράζουν συνεχώς διαμερίσματα αυξάνοντας τις τιμές. Το αποτέλεσμα είναι μια καταστροφή. Από την μία πλευρά, έχουμε κάθε μέρα εξώσεις και μετακομίσεις. Από την άλλη, οι εταιρείες διαπράττουν απάτη με τους λογαριασμούς κοινής ωφελείας και αφήνουν τα μη κερδοφόρα σπίτια να καταρρέουν. Έτσι οι άνθρωποι δεν έχουν σταθερότητα στη ζωή τους, και γνωρίζουν ότι θα πρέπει, προκειμένου να παραμείνουν στο Βερολίνο, να θυσιάσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Η ζωή στο κέντρο της πόλης είναι χωρίς δικαιώματα, ενώ στα προάστια δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις όσον αφορά την αστικοποίηση, τις ευκαιρίες, τις θέσεις εργασίας και τις υποδομές.
Όσοι αντιτίθενται στην εκστρατεία σας λένε ότι με την απαλλοτρίωση δεν θα χτιστεί κανένα νέο διαμέρισμα, ότι η διαδικασία κοστίζει πάρα πολύ, και ότι είναι αντίθετη με το Σύνταγμα και τα δημοκρατικά δικαιώματα. Πως απαντάτε;
Πρώτον, η εκστρατεία μας δεν αφορούσε ποτέ την κατασκευή διαμερισμάτων. Αυτό το επιχείρημα είναι πολύ κοντόφθαλμο. Η προσφορά στέγης είναι ζήτημα ποιότητας, όχι μόνο απόλυτου αριθμού. Αφαιρώντας την αγορά κατοικιών από την κερδοσκοπική λογική, όχι μόνο μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το ενοίκιο παραμένει προσιτό αλλά ότι θα γίνει και η κατασκευή φθηνότερη και το κεφάλαιο δεν θα επιτρέπεται πλέον να ρέει ανεξέλεγκτα, ανεβάζοντας την τιμή των διαμερισμάτων και της γης. Η τιμή των ενοικίων είναι ένα πολιτικό ζήτημα. Σύμφωνα με το άρθρο 15 του γερμανικού συντάγματος το ύψος του ενοικίου προκύπτει βάσει των συμφερόντων όλων των μερών. Το Βερολίνο ως ομοσπονδιακό κράτος έχει συμφέρον να παρέχει προσιτή στέγαση. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν η στέγαση δεν εξαρτάται από τις κερδοσκοπικές τιμές ή την αξία της αγοράς. Η πρότασή μας είναι οι αποζημιώσεις που θα δοθούν να είναι μόνο 8 έως 11 δισ. ευρώ, που θα επιτρέψει στο ινστιτούτο δημοσίου δικαίου, στο οποίο θα μεταφερθούν τα διαμερίσματα, να εξοφλήσει εύκολα αυτό το ποσό μέσα σε 30 έως 40 χρόνια, ενώ θα έχει και χρήματα από την προσιτή ενοικίαση που θα κάνει για τη συντήρησή τους ή ακόμα και για την κατασκευή νέων διαμερισμάτων. Το άρθρο 15 είναι συνταγματικό εργαλείο. Αυτό σημαίνει ότι η εκστρατεία μας πατάει σε σταθερή βάση, στο γερμανικό σύνταγμα. Αυτοί που επικρίνουν την πρωτοβουλία μας ως αντιδημοκρατική, συμφωνούν με την απαλλοτρίωση ολόκληρων χωριών από τις εταιρείες άνθρακα στο Νόρτνχαϊν - Βέστφάλεν, αλλά όταν η απαλλοτρίωση και η κοινωνικοποίηση χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τους ανθρώπους, ξαφνικά είναι στα όπλα. Αυτό συμβαίνει επειδή βλέπουν τα κέρδη τους να απειλούνται. Όμως το κέρδος δεν πρέπει να είναι πάνω από τους ανθρώπους ή τη δημοκρατία.
Όλα τα πολιτικά κόμματα εκτός της Αριστεράς βλέπουμε ότι υπερασπίζονται την Baumafia του Βερολίνου (σημ: μεγάλες εταιρείες που ελέγχουν σχεδόν μονοπωλιακά το χώρο των κατασκευών). Πώς ερμηνεύεις τη στάση τους; Τι φοβούνται στην πραγματικότητα ;
Το Βερολίνο έχει μακρά ιστορία στη μαφία των ακινήτων και στη διαπλοκή. Η εκστρατεία μας δαιμονοποιείται επειδή αποτελεί μια πραγματική απειλή για το ατελείωτο κερδοσκοπικό ορυχείο της στέγασης. Λέγοντας ότι αυτός ο τομέας της οικονομίας πρέπει να εξυπηρετεί πρώτα τις ανάγκες των ανθρώπων, έχουμε δημιουργήσει έναν πραγματικό πανικό σε έναν τομέα που βγάζει πολλά χρήματα από εισόδημα χωρίς εργασία, ή από το χρέος και την κερδοσκοπία. Η πόλη χρεοκόπησε το 2001 κερδοσκοπώντας πάνω στα ακίνητα. Ποτέ δεν υπήρξε μια πραγματική εκτίμηση αυτού του θέματος, αλλά αντίθετα η λογική του «χτίζω, χτίζω, χτίζω» συνεχίστηκε ανεξέλεγκτα, μέχρι το επιτυχημένο δημοψήφισμα για την προστασία της περιοχής του πρώην αεροδρομίου Τέμπελχοφ το 2014. Οι υποσχέσεις του τύπου «αν χτίσετε όλοι θα ωφεληθούν» φαίνονται κούφιες, σε μια πόλη που έχει ιδιωτικοποιήσει δεκάδες χιλιάδες οικιστικές μονάδες, επιτρέποντας παράλληλα το τέλος μεγάλου μέρους του αποθέματος κοινωνικής κατοικίας. Οι απαντήσεις στην εκστρατεία μας είναι μια προσπάθεια να υποστηριχτεί ένα μοντέλο κέρδους που έχει κάνει μια μικρή ομάδα ανθρώπων πολύ πλούσια. Ακόμη και στον Τύπο υπάρχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω των επενδυτών και του τρόπου με τον οποίο κερδίζουν χρήματα. Τα κόμματα έχουν δικά τους λόμπι μέσα στον κατασκευαστικό κλάδο. Το SPD είναι βαθιά συνένοχο, έχοντας πουλήσει μεγάλο μέρος της δημόσιας κατοικίας της πόλης. Ξέρουν ότι διακινδυνεύουν τις πολιτικές τους καριέρες εάν δεν προσπαθήσουν να προστατεύσουν τους επενδυτές και τους υποστηρικτές τους.