Το ανακάτεμα της τράπουλας και η αναζήτηση νέων ισορροπιών μεταξύ των παικτών είναι τα πολιτικά χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου στο Ισραήλ και την Μέση Ανατολή, ένα μήνα μετά τη λήξη των εχθροπραξιών με την Χαμάς και δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης Μπένετ-Λαπίντ και την αποχώρηση του Νετανιάχου.
Με δεδομένη τη δυστοκία στη λήψη αποφάσεων στο εσωτερικό, λόγω των αντικρουόμενων απόψεων των ετερόκλητων ιδεολογικά εταίρων, το ενδιαφέρον στρέφεται στο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής, αφενός μεν διότι η αλλαγή στρατηγικής είναι εκπεφρασμένη προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης, αφετέρου δε επειδή και η αλλαγή προέδρου στις ΗΠΑ σηματοδοτεί αλλαγή πλεύσης στο Μεσανατολικό για την υπερδύναμη, μετά την περίοδο Τραμπ. Αυτή η συγκυρία κάνει όλους να πιστεύουν ότι επίκεινται εξελίξεις, εφόσον είναι σαφές ότι και οι δύο πλευρές είναι προσανατολισμένες προς την ίδια κατεύθυνση.
Προσπάθειες ευθυγράμμισης
Στο μέτωπο με το Ιράν, ο πρωθυπουργός Ναφταλι Μπένετ δήλωσε πως η χώρα του επιστρέφει στο τραπέζι του διαλόγου για το πυρηνικό πρόγραμμα, γεγονός που αποτελεί σαφή μετατόπιση από τη σκληρή γραμμή Νετανιάχου-Τραμπ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ισραηλινη διπλωματία θα μπει σε ευρύτερες συζητήσεις με τις ΗΠΑ για συνδιαμόρφωση του πακέτου κυρώσεων στο Ιράν ή ακόμα και τον τρόπο διασφάλισης της τήρησης οποιασδήποτε συμφωνίας προκύψει. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο ισχυρότερος εκ των κυβερνητικών εταίρων, υπουργός Εξωτερικών Γιαϊρ Λαπίντ (που σε δύο χρόνια θα αναλάβει την πρωθυπουργία σε μια κρίσιμη συγκυρία για την ατζέντα που διαχειρίζεται από το σημερινό του πόστο), έχει ανοίξει έναν ευρύ κύκλο επαφών, ο οποίος περιλαμβάνει συνάντηση με τον αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν στην Ρώμη και επαφές στο Άμπου Ντάμπι, το οποίο μοιράζεται τις ανησυχίες του Ισραήλ για τον ρόλο του Ιράν στην περιοχή.
Βεβαίως, οι προσπάθειες ευθυγράμμισης των νέων ηγεσιών ΗΠΑ και Ισραήλ, είναι ένας δρόμος με μπόλικες λακκούβες, τις οποίες σκάβει εμμονικά εδώ και δύο εβδομάδες ο Μπένιαμιν Νετανιάχου. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν έχει σταματήσει να επιτίθεται με δηλώσεις του, τόσο κατά της κυβέρνησης Μπένετ, όσο και κατά του αμερικανού προέδρου, χαρακτηρίζοντας «επικίνδυνη» τη νέα προσέγγιση στο ζήτημα του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν. Στήριξη στην οπτική Νετανιάχου προσέφερε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και ο πρώην συνομιλητής του, υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ, Μάικ Πομπέο, που χαρακτήρισε «αφελείς» τους θιασώτες του διαλόγου. Η δράση των πρώην, σύμφωνα με δημοσίευμα της Χαάρετζ που επικαλείται κυβερνητικές πηγές, αγγίζει τα όρια της υπονόμευσης των σχέσεων των δύο χωρών. Ωστόσο, αναλυτές υποστηρίζουν πως η πολεμική αυτή έχει τελικά ως αποτέλεσμα να φέρει τις δύο νέες ηγεσίες πιο κοντά απέναντι στον κοινό εχθρό.
Επίκεινται νέες εντάσεις
Αλλά και στο εσωτερικό μέτωπο υπάρχουν σημάδια ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια από τις ΗΠΑ, τον ΟΗΕ και την έντονη και σταθεροποιητική διπλωματία της Αιγύπτου για τη διατήρηση, σε πρώτη φάση, της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς / Ισλαμικής Τζιχάντ. Μετά την ανώδυνη διέλευση από τις παρελάσεις με τις σημαίες και τις εκατέρωθεν προκλήσεις των φανατικών, έχει επέλθει συνολική ηρεμία. Μάλιστα, το Ισραήλ άνοιξε και πάλι το πέρασμα Κέρεμ Σαλόμ για τη διέλευση αγαθών, όπως επίσης επέτρεψε την αλιεία των ψαράδων της Γάζας στα 9 μίλια, ερμηνεύοντας την απόφαση αυτή ως αποτέλεσμα της νηνεμίας των τελευταίων ημερών.
Ωστόσο, το μεγαλο αγκάθι παραμένει, καθώς δεν έχουν περάσει τα πακέτα της χρηματοδότησης της Χαμάς από το Κατάρ (το Ισραήλ ζητά την απελευθέρωση δύο ομήρων Ισραηλινών ως αντάλλαγμα) και αυτό με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει σύντομα σε νέες εντάσεις. Αν, μάλιστα, ιδωθεί σε συνδυασμό με την πρόσφατη πρωτοβουλία 55 μελών του Αμερικανικού Κονγκρέσου για επιβολή κυρώσεων σε όσους χρηματοδοτούν τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ, διακρίνεται αχνά μια νέα στρατηγική οικονομικής πίεσης προς τη Λωρίδα της Γάζας. Κι αυτό, δίχως άλλο, αποτελεί σαφή μεταστροφή στην εξωτερική πολιτική του Ισραήλ, μιας και οι απελθούσες κυβερνήσεις Νετανιάχου μπορεί μεν να βομβάρδιζαν ανηλεώς τη Γάζα, όμως ταυτόχρονα άφηναν τις βαλίτσες με τα μετρητά από το Κατάρ να φτάνουν ανεμπόδιστες στη Χαμάς, διατηρώντας την ισχυρή και απομακρύνοντας κάθε σκέψη για ειρήνη και λύση των δύο κρατών.
Κι αν στα της Γάζας υπάρχει προσωρινή ηρεμία, δυστυχώς δεν συμβαίνει το ίδιο στη Δυτική Όχθη και την Ιερουσαλήμ, όπου τον τελευταίο μήνα 34 Παλαιστίνιοι έχουν χάσει τη ζωή τους από τα πυρά των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας, ο μεγαλύτερος απολογισμός νεκρών σε ένα μήνα για την τελευταία δεκαετία. Το μακάβριο ρεκόρ οφείλεται, φυσικά, στο τριπλό μέτωπο Εποικισμοί - Εξώσεις στην συνοικία Σέιχ Ζαρα - Πολιορκία Αλ Ακσά. Και στις τρεις περιπτώσεις οι συγκρούσεις είναι καθημερινές και αιματηρές. Η κυβέρνηση Μπένετ μόλις ενέκρινε την ανέγερση νέων κατοικιών για εποίκους, σε ένα μέτωπο όπου σε μια μέρα μόνο τέσσερις Παλαιστίνιοι έπεσαν νεκροί. Η κατάσταση δεν δείχνει να εκτονώνεται ούτε στην συνοικία Σέιχ Ζαρα, όπου οι επικείμενες εξώσεις πυροδοτούν καθημερινές εντάσεις και βίαια επεισόδια. Τέλος, καθημερινές είναι και οι συγκρούσεις με την αστυνομία γύρω από το τέμενος Αλ Ακσα.
Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα την πολιτική αποδυνάμωση της Παλαιστινιακής Αρχής (η οποία ήδη εισπράττει έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια για την αναβολή των προγραμματισμένων εκλογών), και την εξ αντανακλάσεων ενίσχυση της Χαμάς στη Δυτική Όχθη. Ωστόσο, το παιχνίδι μόλις έχει αρχίσει με διαφορετική σύνθεση παικτών και οι ανακατατάξεις στις ΗΠΑ και το Ισραήλ ήδη προοιωνίζονται ενδιαφέρουσες εξελίξεις.