Η κατάσταση στο Αφγανιστάν χειροτερεύει μέρα με τη μέρα, ενόψει της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων που θα ολοκληρωθεί το φθινόπωρο. Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν περιοχές–κλειδιά και έφτασαν στα σύνορα με το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Τελευταία πήραν τον έλεγχο της κωμόπολης Σερχάν και ενός ποταμολίμανου στα σύνορα με το Τατζικιστάν, που θεωρούνται οι σημαντικότερες επιτυχίες τους από την έναρξη της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων. Θεωρείται απίθανο η σημερινή φιλοαμερικανική κυβέρνηση της Καμπούλ να αντέξει την πίεση των ακραίων ισλαμιστών, οι οποίοι «χρηματοδοτούνται» από τη διακίνηση ναρκωτικών. Η εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών από το Αφγανιστάν, βέβαια, σαρανταπλασιάστηκε στα είκοσι χρόνια της αμερικανικής επέμβασης.
Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο επειδή στη συνοριακή ζώνη οι πακιστανικές αρχές επιτρέπουν και ενθαρρύνουν τη δημιουργία προσωρινών διοικήσεων των Ταλιμπάν, απ’ όπου ελέγχουν πολλές αφγανικές πόλεις και περιοχές. Απ’ ό,τι φαίνεται δεν έχουν σοβαρούς αντιπάλους στο εσωτερικό που να μπορούν να τους αναχαιτίσουν. Τα τελευταία στρατιωτικά τμήματα της «Βόρειας Συμμαχίας», που είχε δημιουργηθεί το 1996 και αντιμετώπισε τους Ταλιμπάν, έχουν αποδεκατιστεί και έχουν απολέσει την εμπιστοσύνη των επαρχιών, λόγω κυρίως του εκτεταμένης διαφθοράς.
Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων ξεκίνησε στα τέλη Απριλίου και προβλέπεται να ολοκληρωθεί πριν τις 11 Σεπτεμβρίου του 2021. Θεωρείται ότι η κυβέρνηση της Καμπούλ θα καταρρεύσει μάξιμουμ σε έξι μήνες από την αποχώρηση. Η μόνιμη αμερικανή εκπρόσωπος στον ΟΗΕ Λίντα Τόμας Γκρίνφιλντ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα συμφωνούν ότι η κατάσταση δεν αντιμετωπίζεται στρατιωτικά, αλλά με πολιτικό τρόπο. Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν τον διαβεβαίωσε πως η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει στα θέματα του Αφγανιστάν και του Ιράν.
Οι Ταλιμπάν διατείνονται ότι θα δημιουργήσουν εθνικό κράτος. Όμως πολιτικοί παρατηρητές που ασχολούνται χρόνια με την κατάσταση στο Αφγανιστάν, θεωρούν ότι μετά την κατάληψη της εξουσίας θα οξυνθούν οι εσωτερικές αντιθέσεις μεταξύ των Ταλιμπάν, των υπολειμμάτων της Αλ Κάιντα και άλλων ομάδων και θα οδηγηθεί η χώρα σε γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο. Είναι έντονες οι εθνοτικές και φυλετικές αντιθέσεις. Οι Ταλιμπάν υποστηρίζονται από τους Παστούν, αλλά είναι ιδιαίτερα εχθρικοί και εκδικητικοί σε άλλες εθνότητες.
Η κυβέρνηση του Αφγανιστάν, από τη σοβιετική επέμβαση μέχρι τώρα, έλεγχε την Καμπούλ κυρίως και κάποιες άλλες πόλεις. Οι άλλες περιοχές ελέγχονταν από τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα. Σπουδαίος είναι ο ρόλος του αεροδρομίου της Καμπούλ. Είναι η καρδιά της κυβέρνησης για την επικοινωνία της με τον έξω κόσμο. Ο έλεγχος μετά την αποχώρηση θα περάσει από τα χέρια των Αμερικανών στα χέρια των Τούρκων. Γιατί η Τουρκία θέλει να εμπλακεί; Ο Ταγίπ Ερντογάν εξαρχής είχε επεκτατικές βλέψεις στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Μετά το 2001 είχε στείλει στρατιώτες και εμπειρογνώμονες, οι οποίοι δεν έπαιρναν μέρος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, αλλά συμμετείχαν στην εκπαίδευση των Αφγανών και στην ανοικοδόμηση και έτσι έγιναν αγαπητοί από τον πληθυσμό και την ισλαμική αντιπολίτευση. Η Τουρκία, μάλιστα, έχει κατηγορηθεί ότι ενίσχυε τους Ταλιμπάν και ότι συνεργάστηκε με τον επονομαζόμενο «χασάπη της Καμπούλ», ακραίο αρχηγό του Ισλαμικού Κόμματος, Γκιουμπεντίν Χεκματιάρ. Οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά το αεροδρόμιο της Καμπούλ, γιατί είχαν τον έλεγχο από το 2003–2008. Επίσης η Τουρκία έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία από τον έλεγχο του αεροδρομίου του Μογκαντίσου της Σομαλίας. Στόχος της Τουρκίας είναι να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο στο Αφγανιστάν μετά το φθινόπωρο και να το χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παίρνει, όμως, μεγάλο ρίσκο και δεν είναι τυχαίο ότι το Αφγανιστάν ονομάζεται «νεκροταφείο αυτοκρατοριών» και οι χώρες που επενέβησαν (Σοβιετική Ένωση, ΗΠΑ) πλήρωσαν ακριβά το τίμημα.