Σε δυο επίπεδα αναπτύσσεται η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία να συγκροτήσει τις προγραμματικές εναλλακτικές θέσεις του. Το ένα, είναι αυτό που άρχισε εχθές στο Κατράκειο, στη Νίκαια, με την Πανελλαδική Προγραμματική του Συνδιάσκεψη στην οποία έχει σχεδιαστεί να συμμετέχουν διαδικτυακά ή ζωντανά περίπου 2.500 σύνεδροι. Μετά την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα και την εισηγητική παρουσίαση του Προγράμματος από τον Γιώργο Σταθάκη το σώμα λειτούργησε σε θεματικές ενότητες και στο τέλος, συνολικά, θα αποφασίσουν για το τελικό κείμενο. Η Συνδιάσκεψη, επίσης, σχεδιάστηκε να καταλήξει και σε μια πολιτική απόφαση, την οποία εισηγήθηκε στο σώμα ο Γραμματέας της ΚΕ Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Το άλλο πεδίο, είναι οι επιμέρους ανακοινώσεις πολιτικών πιο συγκεκριμένων για διάφορα θέματα έτσι που εξασφαλίζεται και η ετοιμότητα του κόμματος να έχει ένα πιο εφαρμοσμένο, αν και όχι προεκλογικό, πρόγραμμα απαραίτητο και για την καθημερινή του παρέμβαση αλλά και για το ενδεχόμενο να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές. Την προηγούμενη Δευτέρα, στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάστηκαν οι θέσεις του κόμματος για την Εργασία.
Ολοκληρώνοντας έναν κύκλο παρεμβάσεων έως την Προγραμματική Συνδιάσκεψη η Εργασία είναι το πρώτο άρθρο ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, που είναι απαραίτητο να υπάρξει μεταξύ Πολιτείας και Πολιτών, όπως είπε ο Α. Τσίπρας αρχίζοντας την ομιλία του, «που αφορά το παρόν και το μέλλον του εργαζόμενου κόσμου». Εκτός από τον πρόεδρο και την Τομεάρχη για την εργασία Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου συμμετείχαν και έκαναν παρεμβάσεις οι Χορέν Βοσκεριτσιάν, λέκτορας εργασιακών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου, με θέμα την εξέλιξη στην Ευρώπη των συλλογικών συμβάσεων, Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ, Μαρία Καραμεσίνη, καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας Πάντειο Πανεπιστήμιο, με θέμα την προοπτική της ανεργίας και τα μέτρα αντιμετώπισής της, Άρης Καζάκος, ομότιμος καθηγητής Εργατικού Δικαίου Νομικής ΑΠΘ, με θέμα την ασφαλιστική αντιμεταρρύθμιση της κυβέρνησης, Γρηγόρης Μισκεδάκης, δικηγόρος – εργατολόγος, με θέμα τη δημιουργία του ψηφιακού προλεταριάτου, Πέτρος Παπακωνσταντίνου, δημοσιογράφος, με θέμα τις επιπτώσεις που θα έχει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Στη συνέχεια αναδημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματα από την εισαγωγική ομιλία του Αλέξη Τσίπρα.
Το παρόν και το μέλλον του εργαζόμενου κόσμου
«Η επιστροφή στην ανάπτυξη για να είναι και επιστροφή στην ευημερία είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνει όλους τους πολίτες. Η ανάπτυξη που θα αφορά μόνο τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους δεν μπορεί να είναι μια ανάπτυξη που θα φέρει ευημερία και κοινωνική ειρήνη. Γι’ αυτό δίπλα στους δείκτες της ανάπτυξης η έγνοια μας πρέπει να είναι ισχυρή και για τους δείκτες της κοινωνικής συνοχής. Και η κοινωνική συνοχή διασφαλίζεται μόνο μέσα από ένα σταθερό πλαίσιο που θα παρέχει δικαιοσύνη και ασφάλεια στην εργασία.
Σήμερα αντιμετωπίζουμε έναν κίνδυνο αλλά και μια ευκαιρία. Η νέα κρίση έχει παράξει μια νέα μεγάλη ύφεση και ένα ακόμα κύμα νέων λουκέτων και ανεργίας. Σε αυτό το περιβάλλον υπάρχει ο κίνδυνος της παγίωσης ενός κλίματος μειωμένων προσδοκιών. Μιας κοινωνίας η οποία δεν μπορεί να έχει καμία βάσιμη ελπίδα για μια καλύτερη ζωή, τόσο για τις σημερινές όσο και τις επόμενες γενιές. Αυτός ο κίνδυνος όμως, των μειωμένων προσδοκιών, αποτελεί δυστυχώς, μια επιθυμία, μια ευχή για τη σημερινή κυβέρνηση».
«Υπάρχει όμως και η ευκαιρία δίπλα σε αυτό τον ορατό κίνδυνο. Και αυτή έγκειται στο γεγονός ότι ο κόσμος μας μετά την πανδημία φαίνεται να αλλάζει ριζικά. Και ολοένα και περισσότεροι, παντού σε όλο το πλανήτη, συνειδητοποιούν ότι την επόμενη μέρα δεν πρέπει να επιστρέψουμε στην κανονικότητα της εκμετάλλευσης αλλά να οργανώσουμε την πραγματικότητα μιας καλύτερης ζωής. Παραδέχονται πια ότι ένα οικονομικό μοντέλο το οποίο εντείνει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, καταστρέφει το περιβάλλον και ανακυκλώνει τις κρίσεις του, έχει κλείσει πια τον κύκλο του.
Ακόμη και στην καρδιά του δυτικού καπιταλισμού, στις ΗΠΑ.
* Ο ΠΟΥ και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας κάνουν έκκληση για τη μείωση του χρόνου εργασίας.
* Ο ΟΗΕ μιλά για την ανάγκη καταπολέμησης του κινδύνου της ακραίας φτώχειας που παράγουν οι ανισότητες.
Ας μιλήσουμε λοιπόν γι’ αυτή την ευκαιρία. Να στρέψουμε το βλέμμα μας στη γειτονιά μας, την Ευρώπη. Παρότι η σχέση μας με την Ευρώπη δοκιμάστηκε στα σκληρά χρόνια της οικονομικής κρίσης, το πραγματικό δίλημμα δεν ήταν ποτέ για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες και για την Ελλάδα, την ελληνική κοινωνία το αν «μένουμε Ευρώπη». Αυτό ήταν λυμένο.
Το ουσιώδες δίλημμα ήταν και παραμένει ακόμα: αν θα «γίνουμε Ευρώπη». Αν θα πιάσουμε ή έστω θα πλησιάσουμε τα ευρωπαϊκά δεδομένα σε μια σειρά κοινωνικών δεικτών, κριτηρίων και δικαιωμάτων, με πρώτο αυτό της εργασίας και του διαθέσιμου εισοδήματος.
Το λέω αυτό, διότι στην ΕΕ σήμερα οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας καλύπτουν πάνω από το 60% των εργαζόμενων. Στην Ελλάδα καλύπτουν μόλις το 14,7% των εργαζόμενων. Ο μέσος όρος ανεργίας στην ΕΕ είναι 7,3%. Στην Ελλάδα σήμερα είναι, παρά την μείωση των τελευταίων χρόνων, στο 17%. Η μέση διάρκεια της εργασιακής εβδομάδας στην Ευρωζώνη είναι 37 ώρες. Στην Ελλάδα είναι 42 ώρες».
Οι αρχές του νέου κοινωνικού συμβολαίου
«Η απάντηση στο ερώτημα “πώς θα γίνουμε Ευρώπη” βρίσκεται στις αρχές του νέου κοινωνικού συμβολαίου για την Ελλάδα της επόμενης μέρας. Αρχές που φιλοδοξούμε σήμερα να παρουσιάσουμε.
1. Δικαιοσύνη
Προστασία της μόνιμης και σταθερής δουλειάς και ίσα δικαιώματα για όλους. Σχεδιάζουμε:
- Ριζικές θεσμικές τομές ώστε να κατοχυρώνονται τόσο τα εργασιακά τους δικαιώματά όσο και η βασική αρχή της ίσης αμοιβής για ίσης αξίας εργασία.
- Θέσπιση αυστηρού θεσμικού πλαισίου για τις εργολαβίες με στόχο την κατάργηση της εικονικής εργολαβίας με θέσπιση σαφών όρων και προϋποθέσεων.
- Ένταξη όλων όσοι εργάζονται, με όποια σχέση και μορφή εργασίας σε έναν κλάδο στις πρόνοιες της οικείας κλαδικής σύμβασης.
- Ρύθμιση και προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων όσων εργάζονται σε αποσχίσεις κλάδων.
- Μετατροπή σε αορίστου χρόνου των συμβάσεων όσων εργάζονται με μπλοκάκια και διαρκώς ανανεούμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
- Αναγνώριση των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως μισθωτών, με θέσπιση, μεταξύ άλλων, τεκμηρίου υπέρ του χαρακτήρα της εργασίας τους ως εξαρτημένης, για τη στοιχειώδη κατοχύρωση τους στα θέματα ωραρίου, μισθού και προστασίας της υγείας και ασφάλειάς τους.
- Ρύθμιση της τηλεργασίας. Διασφάλιση και ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου που τη ρυθμίζει ως μισθωτή εργασία από απόσταση με σεβασμό στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
2. Ασφάλεια
Ακύρωση του αντικοινωνικού νόμου Χατζηδάκη. Σχεδιάζουμε:
- Ισχυρό σύστημα Συλλογικών Διαπραγματεύσεων
- Αποκατάσταση και διεύρυνση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας
- Υποχρεωτική επέκταση των ΣΣΕ και των διαιτητικών αποφάσεων
- Αποκατάσταση του συνταγματικού δικαιώματος μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία
- Επαναφορά του βάσιμου λόγου απόλυσης
-Ισχυρό και αξιόπιστο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας
- Ριζικό ανασχεδιασμό του θεσμικού πλαισίου για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία
- Καθιέρωση Εθνικού Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία
- Εφαρμογή των αρχών Υγείας και Ασφάλειας στο Δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση
Δημοκρατία
Η φωνή και η ισχύς του εργαζόμενου κόσμου, είναι απαραίτητο στοιχείο μιας υγιούς αγοράς εργασίας
- Κατοχύρωση και ενίσχυση της συλλογικής αυτονομίας και της συνδικαλιστικής δράσης
- Αποκατάσταση και θεσμική κατοχύρωση του δικαιώματος της απεργίας
- Ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους
Αξιοπρέπεια
Άμεση αύξηση κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ την επομένη σχηματισμού μίας προοδευτικής κυβέρνησης και μετά επαναφορά στις συλλογικές διαπραγματεύσεις μέσω της ΕΣΣΕ. Όπως ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας, η αύξηση κατώτατου μισθού και της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων είναι μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και αναπτυξιακό εργαλείο, αφού τονώνει την εσωτερική ζήτηση
- Προσαύξηση του νόμιμου ωρομισθίου για την μερική απασχόληση κατά 20%, ως αντικίνητρο στη μερική απασχόληση
- Μείωση του ορίου των υπερωριών και κατάργηση της υπερεργασίας που εφαρμόζεται μόνο στην Ελλάδα
- Μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από το 40ωρο στο 35ωρο, χωρίς μείωση μισθών, αρχικά σε πιλοτική εφαρμογή και με αντισταθμιστικά μείωσης του μη μισθολογικού κόστους
Προοπτική
- Μαζικό πρόγραμμα επιδότησης της διατήρησης θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό και κοινωνικό τομέα, μερική διαγραφή χρεών πανδημίας, ρευστότητα και εγγυήσεις ώστε να γίνονται προσλήψεις.
- Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για να έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν προσωπικό
- Αναβάθμιση και αύξηση της κλίμακας των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας και δημιουργίας προσωρινών θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα
- Ενίσχυση του ΟΑΕΔ
- Ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης της απασχόλησης για 50.000 νέους επιστήμονες διάρκειας 24 μηνών, με αυξημένες αμοιβές
- Πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας για 100.000 συμπολίτες μας, με έμφαση στις γυναίκες, διάρκειας 12 μηνών με παράλληλη κατάρτιση/επανακατάρτιση.