Τα έξοδα της διοργάνωσης για έργα υποδομής εκτινάχθηκαν στα 27 δισ.
Η συνολική απώλεια θα προσεγγίσει τα 50 δισ.
«Όλοι οι Κινέζοι είναι Γιαπωνέζοι». Με την «παροιμία» αυτή, οι Γερμανοί δείχνουν πόσο αδιάφορο τους είναι το ποιόν των κατοίκων της Άπω Ανατολής. Ο γερμανός πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής ΔΕΘ Τόμας Μπαχ δεν αποτελεί εδώ εξαίρεση. Σε συνέντευξη τύπου στο Τόκιο μια εβδομάδα πριν την έναρξη της Ολυμπιάδας (23.07-08.08.2021), ο Μπαχ, μπερδεύοντας τα λόγια του, αποκάλεσε Κινέζους τους Ιάπωνες οικοδεσπότες του.
Λάθος μοιραίο. Τέτοια μπερδεψιά αποτελεί για τους Ιάπωνες, που για ιστορικούς παθαίνουν όταν ακούνε για Κινέζους, θανάσιμη προσβολή. Τα κοινωνικά μέσα έπεσαν αμέσως πάνω του να τον φάνε – ιμπεριαλιστή τον ανέβαζαν, Χίτλερ τον κατέβαζαν. Ο Μπαχ είχε γίνει ο πιο μισητός ξένος στην Ιαπωνία.
Αλλά και νωρίτερα, ο Μπαχ δεν ήταν ότι πιο αξιαγάπητο στην χώρα. Η πίεσή του στην κυβέρνηση, να προχωρήσει οπωσδήποτε στη διεξαγωγή της Ολυμπιάδας, καταγγελλόταν ως ανοίκεια ανάμιξη στα εσωτερικά της χώρας. Οι προειδοποιήσεις των ειδικών, ότι σε μια πόλη 30 εκατομμυρίων κατοίκων, που στενάζει και υπό κανονικές συνθήκες από έναν απερίγραπτο συνωστισμό στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας, η ξαφνική εισροή εκατοντάδων χιλιάδων νέων επιβατών θα επιδείνωνε την κατάσταση, τον άφηναν ασυγκίνητο. Όπως και το γεγονός, ότι οι Τοκιότες υποφέρουν ήδη υπό τις συνθήκες ενός αυστηρότατου λοκντάουν –του τέταρτου στη σειρά τους τελευταίους 16 μήνες– που θα κρατήσει καθ΄ όλη τη διάρκεια των αγώνων.
Τελικά βέβαια ο Μπάχ πέτυχε τον σκοπό του, αν και σε «light» μορφή: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που εγκαινιάστηκαν την περασμένη Παρασκευή, γίνονται, παρά την θέλησή του, χωρίς την συμμετοχή θεατών. Όμως ο περιορισμός αυτός δεν φτάνει για να εξευμενίσει την κοινή γνώμη. Προηγούμενες δηλώσεις του, όπως ότι οι Ιάπωνες θα πρέπει να κάνουν «θυσίες» –για πολλούς ήταν σαν να έλεγε: στο βωμό του Covid19– προς όφελος της Ολυμπιάδας, έχουν ανοίξει ανεπούλωτες πληγές. Το ίδιο και τα κίνητρά του, που αντί για «ολυμπιακά» είναι εντελώς αγοραία: Τα έσοδα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, που θα «τσεπώσει» η ΔΕΘ από τους χορηγούς, καθώς και από τους τηλεοπτικούς σταθμούς σ΄ όλο τον κόσμο για τα δικαιώματα μετάδοσης των αγώνων.
Αλλά ενώ ο Μπαχ βγαίνει κερδισμένος από την Ολυμπιάδα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τον ιάπωνα πρωθυπουργό Γιοσιχίντε Σούγγα. Αυτός μετράει μόνο «χασούρες»: Τα έξοδα της διοργάνωσης για έργα υποδομής (στάδια, δρόμοι, συστήματα ασφαλείας, κλπ.) εκτινάχθηκαν με τον καιρό από ένα μονοψήφιο αριθμό δισεκατομμυρίων δολαρίων στα 27 δισ. Και τα αρχικά αναμενόμενα έσοδα των 32 δισ. θα μειωθούν, λόγω του αποκλεισμού των θεατών, κατά τα τρία τέταρτα. Η συνολική απώλεια λοιπόν (ύστερα και από την αφαίρεση των δαπανών για τα έργα υποδομής, που δεν σχετίζονται μόνο με την Ολυμπιάδα) θα προσεγγίσει τα 50 δισ.
Μικρό το κακό, ενόψει του τεράστιου δυναμικού της ιαπωνικής οικονομίας; Ίσως. Όμως, πολιτικά, η απώλεια είναι τεράστια. Η Ολυμπιάδα είχε πριν από όλα γεωπολιτική σημασία. Από τη μια ήθελε να δείξει ότι η Ιαπωνία είναι οργανωτικά ασύγκριτα ανώτερη από την Κίνα, που διοργανώνει τους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες λίγους μήνες αργότερα. Και, από την άλλη, να αποδείξει, όπως γράφει ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της χώρας Τακατόσι Ίτο, ότι η άψογη διεξαγωγή της «είναι το σύμβολο της ικανότητας της Ιαπωνίας να ξεπεράσει τις δυσκολίες, που βίωσε η χώρα μετά τους σεισμούς του 2011 και την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα». Τίποτα από όλα αυτά δεν επιτεύχθηκε. Ενόψει των θεομηνιών (πολύ χειρότερων από εκείνες στην Ευρώπη), που έχουν ξεσπάσει λόγω της κλιματικής αλλαγής τους τελευταίους μήνες, η Ιαπωνία μοιάζει με ανοχύρωτη χώρα. Παράλληλα, η ανεργία και η επισφαλής εργασία οργιάζουν. Με αυτό το φόντο, η απουσία θεατών στις κερκίδες, καθώς και η κατακραυγή για τα ελλιπή μέτρα προστασίας του πληθυσμού έναντι του Covid19 παρά το λοκντάουν, έχουν μετατρέψει ήδη την ολυμπιακή φιέστα σε φάρσα.
Όχι περίεργο λοιπόν, ότι ενόψει και των γενικών εκλογών του προσεχούς Οκτωβρίου, ο λόγος είναι για μια «πολιτική Ολυμπιάδα». Η πολιτικοποίηση δεν περιορίζεται στην πρόωρη αντιπαράθεση των κομμάτων, αλλά επεκτείνεται και στη βάση με αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών. Αυτό είναι εμφανές τόσο στις διαδηλώσεις κατά της Ολυμπιάδας (κύριο σύνθημα: ΝOlympics), όσο και σε στοχευμένες επιθέσεις εναντίον των «απολιθωμάτων» της πατριαρχίας, όπως κατά του πρώην πρωθυπουργού Γιοσίρο Μόρι, τον οποίον ανάγκασαν τον Φεβρουάριο να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων, επειδή αντιτάχθηκε στην διεύρυνση των αθλητικών οργάνων με γυναίκες με το επιχείρημα, ότι οι τελευταίες «μιλούν πολύ». Σε μια από τις πιο πατριαρχικές κοινωνίες του κόσμου (η Ιαπωνία κατέχει την 120η θέση στη διεθνή κατάταξη των χωρών στο θέμα της ισότητας των φύλων) τέτοια «γλώσσα» κατά των αντρών δεν είναι λίγη. Το αντίθετο: Οι γυναίκες, κατακτώντας τον λόγο, δίνουν στην Ολυμπιάδα και φεμινιστικό νόημα και χρώμα.