Περίπου σαράντα ημέρες πριν από τις γερμανικές εκλογές και όλοι μιλούσαν για μια ανιαρή διαδικασία, με τόση ένταση όσο και ο αγώνας για την εκλογή διαχειριστή πολυκατοικίας. Οι διαφορές των κομμάτων ήταν μάλλον ελάχιστες και περιορίζονταν σε καθαρά «τεχνικά» ζητήματα, όπως η αποκατάσταση των ζημιών από τις πρόσφατες πλημμύρες και η διαχείριση ενός πιθανού νέου κύματος της πανδημίας από το φθινόπωρο.
Το πόσο μικρές είναι οι διαφορές των τεσσάρων κομμάτων του «δημοκρατικού τόξου», που προηγούνται στις δημοσκοπήσεις (Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι) αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί συνεργασίας μεταξύ τους, ανά ζεύγη ή τριάδες είναι θεωρητικά δυνατοί. Οι μόνοι που δεν υπολογίζονται είναι φυσικά η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), αλλά και η Αριστερά, η οποία έτσι κι αλλιώς μοιάζει να ασχολείται περισσότερο με δικά της εσωτερικά ζητήματα.
Oι δραματικές εξελίξεις στο Αφγανιστάν αλλάζουν τώρα το ανιαρό σκηνικό, αφού προσθέτουν στη συζήτηση ένα δύσκολο θέμα, που έχει να κάνει τόσο με τα αίτια της κατάρρευσης των ως τώρα σεναρίων για το μέλλον της χώρας, αλλά και με την αντιμετώπιση της επόμενης μέρας. Το γεγονός ότι η ακροδεξιά AfD ξεκίνησε ήδη να «κερδοσκοπεί» πολιτικά, με σενάρια τρόμου για ορδές επίδοξων μεταναστών, δείχνει ακριβώς ποιά θα είναι η κατεύθυνση της συζήτησης. Ουσιαστικά όλα τα κόμματα προσπαθούν να ισορροπήσουν πάνω σε τεντωμένο σκοινί, εκφράζοντας από τη μια δηλώσεις αλληλεγγύης για τον άμαχο πληθυσμό που απειλείται, αλλά ταυτόχρονα κρατώντας και αποστάσεις από μια πολιτική ανοικτών θυρών.
Μοναδική ίσως εξαίρεση οι Πράσινοι και η Αριστερά. Τα δύο αυτά κόμματα είχαν υπερψηφίσει στις αρχές του καλοκαιριού την πράσινη πρόταση για την αποδοχή στη χώρα διωκόμενων Αφγανών σε «πενταψήφια νούμερα», την οποία όμως είχαν καταψηφίσει τα κόμματα της κυβέρνησης. Από την άλλη, σε κρατίδια που συγκυβερνούσαν οι Πράσινοι οι απελάσεις και επαναπροωθήσεις συνεχίζονταν κανονικά μέχρι πρότινος. Η Αριστερά έχει επίσης να αντιμετωπίσει και τις κατηγορίες ότι πάντα ήταν κατά της παρουσίας γερμανικών δυνάμεων σε αφγανικό έδαφος, κάτι που συνέβη τώρα φυσικά χωρίς πρόβλεψη για την επόμενη μέρα.
Τα κόμματα του σημερινού κυβερνητικού συνασπισμού έχουν ωστόσο να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρότερες επικρίσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του σοσιαλδημοκράτη υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας, ο οποίος σε σχετικό ερώτημα στις αρχές Ιουνίου είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο κατάληψης της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Τώρα γίνεται δέκτης πολυάριθμων ειρωνικών, επικριτικών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που του θυμίζουν εκείνες τις προβλέψεις του. Αντιφατικές δηλώσεις φυσικά έκανε και ο Χριστιανοκοινωνιστής υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζέεχοφερ, ο οποίος μέχρι την περασμένη εβδομάδα αποκαλούσε το Αφγανιστάν «ασφαλή χώρα». Δεν ήταν φυσικά ο μόνος που έκανε κάτι τέτοιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γκρέγκορ Γκίζι από την Αριστερά μίλησε για καταστροφικές εκτιμήσεις και ζήτησε την παραίτηση των υπεύθυνων υπουργών. Σφοδρή κριτική έχει δεχτεί και η υπουργός Αμυνας Κραμπ-Κάρενμπάουερ για σοβαρές αστοχίες, που σημειώθηκαν στην προσπάθεια φυγάδευσης Αφγανών συνεργατών των γερμανικών δυνάμεων.
Το βάρος της ευθύνης για λογαριασμό των Χριστιανοδημοκρατών, μετά τις παραδοχές λαθών από την Ανγκέλα Μέρκελ, πέφτει τώρα στις πλάτες του υποψήφιου καγκελάριου Αρμιν Λάσετ. Την περασμένη Κυριακή υπό την επίδραση του σοκ για τις εξελίξεις μιλούσε για την ανάγκη να «φυγαδευτούν» με ασφάλεια όσοι κινδυνεύουν. Δύο μέρες αργότερα προσπάθησε να ανασκευάσει, δηλώνοντας ότι φυσικά δε μπορούν να έρθουν όλοι στη Γερμανία. Κάτι αντίστοιχο λένε και οι Φιλελεύθεροι, οι οποίοι ανέσυραν και πάλι τη γνωστή «συνταγή» παροχής βοήθειας προς γειτονικές χώρες, έτσι ώστε οι πρόσφυγες να μην φτάσουν στην Ευρώπη. Διφορούμενες δηλώσεις και από κορυφαίους εκπροσώπους της σοσιαλδημοκρατίας, που ρίχνουν απλά τις ευθύνες στους κεντροδεξιούς συγκυβερνήτες τους. Οι Πράσινοι όπως είπαμε μιλούν για γενναία βοήθεια όχι όμως με το πάθος άλλων (μη προεκλογικών) εποχών.
Η ουσία είναι ότι και στη Γερμανία το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του αιφνιδιάστηκε από τις εξελίξεις. Είναι σαφές ότι η ιδιαίτερη χρονική συγκυρία υποχρεώνει όλους και όλες σε λεπτούς χειρισμούς, αφού ο «μύθος» των ανοικτών συνόρων του 2015-16 βαραίνει ακόμα πάνω από κάθε σχετική συζήτηση. Οσοι θέλουν να παραμείνουν σοβαροί προειδοποιούν πάντως ότι το πρόβλημα έχει τέτοιο μέγεθος, που δεν θα μπορέσει να ξεπεραστεί ούτε με αναβολές αποφάσεων, ούτε με διγλωσσία.