Το σχέδιο νόμου για το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην επικουρική ασφάλιση είναι απόλυτα ενταγμένο, είναι βασικός πυλώνας της συνολικής πολιτικής της κυβέρνησης. Επιδιώκει συστηματικά, με αποκορύφωμα τον περίφημο νόμο Χατζηδάκη για τα εργασιακά, να μάς καταστήσει χώρα φθηνής και ελαστικής εργασίας. Η πολιτική αυτή κορυφώνεται με το παρόν νομοσχέδιο, που καταλύει την αλληλεγγύη των γενεών και εισάγει τα ιδιωτικά συμφέροντα στη διαχείριση της επικουρικής ασφάλισης. Στην πραγματικότητα ανοίγει την κερκόπορτα και για την κύρια ασφάλιση στο μέλλον.
Το σχέδιο νόμου πλήττει:
– Τους σημερινούς και τους μελλοντικούς συνταξιούχους, καθώς θέτει σε πλήρη αβεβαιότητα ως προς το ύψος της σύνταξης που θα λάβουν, καταλύοντας την αλληλεγγύη των γενεών.
– Τους νέους, παρά την προπαγάνδα και την επικοινωνιακή κυβερνητική πολιτική, με την οποία παρουσιάζεται ότι αυτό είναι θετικό για τη νέα γενιά. Ακριβώς, την ώρα που η κυβέρνηση πλήττει τη νέα γενιά, την καταδικάζει στην επισφάλεια, βάζει στο τζογάρισμα τις εισφορές της, έρχεται και λέει ότι είναι υπέρ της νέας γενιάς.
– Την ελληνική κοινωνία, συνολικά, όλους τους φορολογούμενους, καθώς προκαλεί ένα υπέρογκο κόστος μετάβασης, το οποίο θα υποχρεωθεί να καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός, και άρα όλοι οι φορολογούμενοι.
Μερικές αλήθειες γύρω από το νομοσχέδιο:
Αλήθεια πρώτη, βιωσιμότητα: Με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ του ‘16, όπως επιβεβαιώθηκε και από το European Ageing Group του 2018, είχε ήδη επιτευχθεί η βιωσιμότητα για ένα διανεμητικό, καθολικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μέχρι το 2070. Όταν ο κ. Βρούτσης έφερε το 2020 επιμέρους αλλαγές, κατέθεσε δύο μελέτες και μάλιστα πανηγύριζε ότι είχε λύσει δια παντός το πρόβλημα της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος μέχρι το 2070. Η 1η αναλογιστική μελέτη αφορά τη βιωσιμότητα της κύριας και της επικουρικής ασφάλισης και η 2η, με την οποία τίθεται και ζήτημα αξιοπιστίας και ανακολουθίας της κυβέρνησης, αφορά στην επάρκεια των συντάξεων, που υπογράφει ο καθηγητής τότε κ. Τσακλόγλου, σημερινός υφυπουργός που εισηγείται το σχέδιο νόμου! Η εν λόγω μελέτη μάλιστα του κ. Τσακλόγλου έδινε και ιδιαίτερο βάρος στην έννοια της κοινωνικής συνοχής και τους χαμηλοσυνταξιούχους!
Αλήθεια δεύτερη, κόστος μετάβασης. Επειδή υπήρξαν ενστάσεις από τη μεριά των θεσμών, όσο και να προσπαθεί να το κρύψει η κυβέρνηση, η ίδια έκανε έναν «συμβιβασμό» για τα πρώτα χρόνια, γιατί μετά το κόστος είναι τεράστιο, και θα απαιτήσει μεγάλη κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο κ. Τσακλόγλου ανέφερε ότι θα είναι 56 δισ. το κόστος μετάβασης και η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, που κατάθεσε η κυβέρνηση, αναφέρει ότι μπορεί να ξεπεράσει και τα 70 δισ. Ποιος είναι ο συμβιβασμός; Έβαλαν χέρι στο κοινωνικό μέρισμα, που οι ίδιοι είχαν θεσπίσει με τον νόμο Βρούτση του 2020. Με τον νόμο αυτό κατάργησε, τότε, τη 13η σύνταξη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και προκειμένου να αντικρούσει τις κατηγορίες θέσπισε ότι το 0,5% του ΑΕΠ, δηλαδή αυτό που τώρα λέμε κοινωνικό μέρισμα, θα είναι ένας κοινωνικός μόνιμος πόρος, που κάθε χρόνο θα πήγαινε προς όφελος όλων των χαμηλοσυνταξιούχων και των κοινωνικά αδύναμων. Στην πραγματικότητα, αυτά τα 900 εκατ. για τα πρώτα χρόνια, όπως υπολογίζει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μέχρι το 2025, δεν θα πηγαίνουν πλέον στους χαμηλοσυνταξιούχους. Πρόκειται για βίαιη αντίστροφη αναδιανομή και αποτελεί καθαρή επιλογή της κυβέρνησης, καθώς ούτε οι θεσμοί το ζήτησαν, αφού υπήρχε βιωσιμότητα στο σύστημα. Επιδιώκει την είσοδο των ιδιωτικών πολυεθνικών συμφερόντων στη διαχείριση εισφορών και πόρων του ασφαλιστικού συστήματος. Αντίστοιχη επιβάρυνση θα έχει και το δημόσιο χρέος, όλες οι μελέτες καταδεικνύουν ότι μετά το 2040 θα υπάρξει επιβάρυνση του δημοσίου χρέους κατά 49%.
Αλήθεια τρίτη, οι εισφορές των νέων αντικείμενο ρίσκου και τζόγου. Η στρατηγική επενδύσεων που θέτει, μιλά με σαφήνεια για επενδύσεις σε παράγωγα. Η ΝΔ έχει βεβαρημένο παρελθόν με τα δομημένα ομόλογα και ξέρουμε πόσα προβλήματα είχαν δημιουργηθεί τότε και τί συνέπειες υπήρξαν. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική εξασφάλιση για τις επικουρικές συντάξεις των νέων πέραν της επιστροφής των εισφορών τους συν τον πληθωρισμό. Αυτό σημαίνει μικρότερη επικουρική σύνταξη από τη σημερινή. Η κυβέρνηση τεχνηέντως δεν αναφέρει, πχ, ότι στον τελικό προσδιορισμό της σύνταξης θα παίξει ρόλο και μια σειρά άλλων συντελεστών, όπως το προσδόκιμο ζωής. Θετικό, βέβαια, να αυξάνει, αλλά όχι να είναι τιμωρητικό. Δηλαδή, αν υπάρξει στα επόμενα 30 χρόνια, όπως ελπίζουμε και είναι αναμενόμενη, αύξηση του προσδόκιμου κατά οκτώ χρόνια, οι τότε κυβερνήσεις θα πρέπει να επιλέξουν είτε μείωση κατά 35% της επικουρικής σύνταξης, είτε αύξηση του χρόνου συνταξιοδότησης!
Αλήθεια τέταρτη, πλήττει το δημόσιο διανεμητικό σύστημα, την αλληλεγγύη των γενεών, τους σημερινούς συνταξιούχους, βάζει τους νέους σε πλήρη επισφάλεια και, σε μία περίοδο πολλαπλής κρίσης υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής, προκαλείται ένα τεράστιο δημοσιονομικό κενό από καθαρά κυβερνητική επιλογή. Είναι υποκριτικό να διερωτάται η κυβέρνηση γιατί διαμαρτυρόμαστε που ο κρατικός προϋπολογισμός θα καλύψει τις ανάγκες των συντάξεων. Φυσικά δεν διαμαρτυρόμαστε για την κρατική κάλυψη των συντάξεων. Αυτό εξάλλου αποτελεί συνταγματική υποχρέωση. Αυτό που λέμε, και κάνουν ότι δεν το καταλαβαίνουν, είναι ότι η κυβέρνηση δημιουργεί το κενό, προκειμένου να υποχρεωθεί το κράτος να το καλύψει. Και μας λένε: δεν υπάρχει θέμα γιατί θα το καλύψει και το μέρισμα ανάπτυξης. Πρόκειται για έωλα επιχειρήματα και ευσεβείς πόθους για μία διαρκή αναπτυξιακή πορεία της χώρας, που πουθενά δεν βασίζεται. Ή είναι σαν να λένε ότι όλοι οι πόροι της ανάπτυξης θα πάνε για να καλύψουν το κενό που η κυβέρνηση δημιουργεί και η αναδιανομή υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων.
Αλήθεια πέμπτη, η δήθεν διεθνής και ευρωπαϊκή πρακτική. Όπως και στα εργασιακά, κάνετε παρουσίαση à la carte της διεθνούς και ευρωπαϊκής πρακτικής. Η πραγματικότητα ποια είναι; Όταν άρχισε να επικρατεί η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, ξεκίνησε σε πολλές χώρες η μερική ή ολική κεφαλαιοποίηση των ασφαλιστικών συστημάτων. Μάλιστα στις Ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες επιβλήθηκε με την πλήρη απορρύθμιση μετά το ’89. Όμως, η αλήθεια έχει ακόμα δύο όψεις. Πρώτον ότι από τις 30 χώρες που μπήκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα κεφαλαιοποιητικά συστήματα, οι 18, από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, επέστρεψαν στο διανεμητικό σύστημα είτε ολικώς, είτε με ένα σύστημα μεικτό νοητής κεφαλαιοποίησης, όπως στη Σουηδία. Αυτό η κυβέρνηση το αποκρύπτει. Στις περισσότερες χώρες διατηρείται το διανεμητικό σύστημα και έρχεται και μπερδεύει τα στοιχεία που δίνονται με τα επαγγελματικά ταμεία. Γιατί οι χώρες εγκατέλειψαν αυτές τις αποτυχημένες συνταγές;
Εν κατακλείδι, πλήττονται οι πάντες από αυτή την αντιμεταρρύθμιση. Οι μόνοι που ωφελούνται είναι τα ιδιωτικά και μάλιστα τα πολυεθνικά συμφέροντα. Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά ότι στην ΕΕ δεν υπάρχει εξασφάλιση όσον αφορά στο πού θα πάνε αυτές οι επενδύσεις, θα προσανατολιστούν στα διεθνή funds, στους ιδιώτες διαχειριστές και στα διεθνή χρηματιστήρια, στο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής επένδυσης και κερδοσκοπίας.