Όλοι οι ομιλητές που αποχαιρέτησαν τον Γιάννη Θεωνά συνέπιπταν στο εξής: υπήρξε σταθερός, ουσιαστικός στις παρεμβάσεις του, αθόρυβος αγωνιστής της κομμουνιστικής αριστεράς, που αγαπούσε τον άνθρωπο και αυτό είχε οδηγό στη διαδρομή του. Το ότι ήταν αγαπητός φάνηκε από την προσέλευση τόσων στελεχών της αριστεράς, αλλά και άλλων που συνεργάστηκαν στη μακρά διαδρομή του. Ο Αλέξης Τσίπρας, ο Νίκος Βούτσης, ο Μήτσος Κωστόπουλος, ο Δημήτρης Στρατούλης, ο δήμαρχος Σαρωνικού Π. Φιλίππου αναφέρονται μόνο ενδεικτικά. Τον αποχαιρέτησαν ο Σωτήρης Γεωργόπουλος και Μ. Δεληγιάννης από την ΚΕΔΑ, ο Αντώνης Ντρέκος από τους συντρόφους του στον ΟΤΕ, ο Πέτρος Φιλίππου από ΟΜ Σαρωνικού, η Θεανώ Φωτίου από Κοινοβουλευτική Ομάδα ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ.
Επίμονος, ουσιαστικός,
αθόρυβος κομμουνιστής
Ήταν πάντα συντροφικός, φιλικός, ευγενής, μετριοπαθής, αλλά και με ιδεολογική σταθερότητα, σθένος και επιμονή. Κράτησε τη ζωή του με σεμνότητα και ανιδιοτέλεια στο πλευρό των εργαζομένων και των απλών ανθρώπων, χωρίς να έχει την αγωνία των μεγάλων αξιωμάτων. Με τεκμηριωμένο λόγο, ενωτικό και προωθητικό, πρωτοστάτησε στην ενότητα του συνδικαλιστικού κινήματος θεωρώντας ότι η ισχυρή πολιτική έκφραση προϋποθέτει αλλά και τροφοδοτεί την ισχυρή συνδικαλιστική δράση. Αποδείχθηκε πρωτοπόρος και διορατικός.
Υπήρξε σημαντικό στέλεχος της κομμουνιστικής αριστεράς, που διαμόρφωσε την ιδεολογική του ταυτότητα μέσα από το εργατικό κίνημα. Στη μεγάλη πολιτική του πορεία πάντα διατηρούσε μια στάση αρχών όταν διαφωνούσε χωρίς να αποστρατεύεται αλλά και χωρίς να συμβάλει σε στείρες αντιπαραθέσεις.
Άνθρωπος των ανοιχτών οριζόντων, των συνεργασιών, επιχείρησε να μπολιάσει με επιστημονική εγκυρότητα και γνώση τον μαζικό και συνδικαλιστικό χώρο από θέσεις κομβικές στον ΟΤΕ και την ΓΣΕΕ ως Γενικός Γραμματέας, αλλά και ως διοικητής του ΙΚΑ. Ως στέλεχος του συνδικαλιστικού κινήματος στον ΟΤΕ και μετά της ΓΣΕΕ αλλά και ως πολιτικός, ασχολήθηκε επίμονα και με συνέπεια με το συνταξιοδοτικό ζήτημα, θεωρώντας ότι αυτό όφειλε να είναι κεντρικό μέλημα της αριστεράς. Δηλαδή η υπεράσπιση των συντάξεων και των συνταξιοδοτικών ταμείων. Σήμερα κατανοούμε πόσο δίκιο είχε.
Υπήρξε αριστερός ευρωπαϊστής διότι πίστευε ότι η δράση του εργατικού κινήματος και της αριστεράς απαιτεί ευρύτερους ορίζοντες από τα εθνικά όρια. Για την αντιεθνικιστική του θέση και δράση διακινδύνευσε την ίδια του τη ζωή. Το 1993 σε συγκέντρωση στην Μακεδονία όταν ήταν βουλευτής δέχτηκε δολοφονική επίθεση από εθνικιστή. Ήταν η δύσκολη χρονιά της εθνικιστικής έξαρσης για το μακεδονικό ζήτημα. Εξελέγη ευρωβουλευτής από το 1994 έως το 2000, οπότε αποχώρησε από το ΚΚΕ.
Το 2000 υπήρξε συνιδρυτής της Κίνησης για την Ενότητα της Αριστεράς (ΚΕΔΑ) και συμμετείχε στον Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης της Αριστεράς. Εκεί συναντά ανθρώπους και συλλογικότητες με μακρά θητεία αλλά με διαφορετικές πολιτικές διαδρομές. Πρόκειται για μια δύσκολη περίοδο με ατέρμονες διαδικασίες και αμφισβητήσεις. Σε αυτές τις διαδικασίες αναζητούσε πάντα την κοινή γλώσσα, τον κοινό τόπο, όπου μπορούσαν να συναντηθούν και να συνεργαστούν τα ρεύματα της αριστεράς. Και κάθε φορά που αυτή η συνεργασία φαινόταν να μην πραγματοποιείται, επανερχόταν με επιμονή, μαζί με τον Γιάννη Μπανιά, για την επανεκκίνηση.
Αυτός όλος ο χώρος, με τον Συνασπισμό και με άλλες αριστερές συλλογικότητες και ανένταχτους, αποτέλεσαν την πρώτη Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι και δικό του έργο.
Θεανώ Φωτίου
* * *
Ακριβέ μας σύντροφε, Γιάννη
Τούτες τις στιγμές, οι Φιλοτίτες, οι Κυκλαδίτες, οι προοδευτικοί Έλληνες κάνουμε τον απολογισμό της διαδρομής σου, αναστοχαζόμαστε και θυμόμαστε τους αγώνες σου για δίκιο, Δημοκρατία, Εθνική Ανεξαρτησία, ελευθερίες, δικαιώματα, ενάντια στους αντεργατικούς ν. 330 και 3239. Τη συμβολή σου στη δημιουργία των συνεργατικών σχημάτων ΣΕΔΟ και ΣΑΔΕΟ, την ενότητα των προοδευτικών δυνάμεων, την αποχουντοποίηση και εκδημοκρατισμό των συνδικάτων...
Υπερασπίσθηκες έντιμα, σταθερά, ανυποχώρητα την εργατική τάξη απέναντι στον ταξικό εχθρό, δεν ολιγώρησες, δεν έκανες εκπτώσεις στο δίκιο του εργάτη.
Κανείς δεν ένιωσε κοντά σου μόνος ή αδύναμος, με τον πιο απλό τρόπο, ήρεμα, γλυκά και ταπεινά, τον έκανες να νιώθει ότι είσαι ο δικός του άνθρωπος, ο σαν κι αυτόν, αδελφός, φίλος και σύντροφος.
Γλυκέ μας Γιάννη, των χαμηλών τόνων και της προσφοράς χωρίς όρια. Σε γνωρίσαμε στον ΟΤΕ συνάδελφο, φίλο και σύντροφο, όταν με τον σύντροφο… Όταν οι αγώνες οδηγούσαν στη συγκρότηση της Ομοσπονδιακής ενότητας των κατακερματισμένων σωματείων του ΟΤΕ με αποκρυστάλλωμα την ΟΜΕ - ΟΤΕ.
Οι εργαζόμενοι στον ΟΤΕ μιλούσαν με σεβασμό και αγάπη για σένα, ανεξάρτητα απ’ την κομματική τους τοποθέτηση, σε τιμήσανε και σε ανάδειξαν σε κορυφαίο συνδικαλιστικό στέλεχος με ξεκάθαρο ταξικό πρόσημο. Ήσουν ο κομμουνιστής, συνδικαλιστής, που το 1981 ορίστηκες μέλος της επιτροπής για την εξυγίανση – αποχουντοποίηση του ΕΚΑ και της ΓΣΕΕ, στη νέα εποχή.
Σε ανέδειξαν σε Γενικό Γραμματέα της ΓΣΕΕ το 1992, σε μια περίοδο που φούντωσαν οι μαζικοί αγώνες ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές του 4+4=0.
Σύντροφε Γιάννη, ήδη από το 1987 το ΚΚΕ σε είχε καταξιώσει ως μέλος της Κ.Ε. και για τέσσερα χρόνια του Π.Γ., χωρίς να σε αγγίξει καθόλου έπαρση, αλαζονεία. Παρέμεινες σεμνός, ταπεινός, με όλες της αρετές του κομμουνιστή, με ολότελα διακριτή την αγάπη σου για τον άνθρωπο, τον εργάτη, τον αγρότη, το νέο και τη νέα, τη γυναίκα, το διαφορετικό...
Και όταν δύσκολοι καιροί ήρθαν για το κόμμα και οι διαγραφές έλυναν τις διαφορετικές απόψεις, όπως η ενότητα των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων, εξοστρακίζοντας του συντρόφους Μήτσο (Κωστόπουλο), Αντώνη (Ντρέκο), Σωκράτη και άλλους, για μια ακόμη φορά ανάδειξες τον Κομμουνιστή υπερασπιζόμενος τις διαφορετικές απόψεις και όσους τις εξέφραζαν. Και όταν η εσωκομματική πάλη έγειρε υπέρ των διαγραφών, με εντιμότητα και κομματική ηθική κομμουνιστή, παρέδωσες την ευρωβουλευτική έδρα και την κομματική σου ιδιότητα στο κόμμα. Η κομμουνιστική σου στόφα δεν σε άφησε να συρθείς σε άγονες αντιπαραθέσεις και πετροπόλεμο με την τότε ηγεσία του κόμματος. Αντίθετα με νέα ορμή πρωτοστάτησες στη δημιουργία της ΚΕΔΑ (Κίνηση για την Ενότητα των Δυνάμεων της Αριστεράς) το 2000, μαζί με άλλους συντρόφους που πίστευαν στην αξία και τη δύναμη της ενότητας των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων.
Η διορατικότητά σου βοήθησε να ρίξει η ΚΕΔΑ όλο το πολιτικό της βάρος στην ενότητα, και άρχισε να αποκτά υπόσταση με τη σύγκλιση του τότε ΣΥΝ, της ΑΚΟΑ (Ανανεωτική Κομμουνιστική και Οικολογική Αριστερά), της ΚΕΔΑ και λίγων ανένταχτων, δημιουργώντας την ενότητα των δυνάμεων της αριστεράς, που απόκτησε μια πρωτόφαντη δύναμη, φτάνοντας στη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ. Το όραμά σου απέκτησε πολιτική οντότητα και το 2015 έγινε η πρώτη αριστερή κυβέρνηση. Η ικανοποίησή σου δεν σε παρέσυρε στη μέθη της εξουσίας, δεν σταμάτησες ποτέ μέχρι τις τελευταίες στιγμές να υπερασπίζεσαι την ενότητα των αριστερών δυνάμεων στο σύνολό τους και να λες χαρακτηριστικά «σ’ αυτή την ενότητα μια καρέκλα μένει κενή για το ΚΚΕ».
Όταν κλήθηκες να βοηθήσεις τη νέα κυβέρνηση, ως υποδιοικητής και στη συνέχεια διοικητής του ΙΚΑ, το έκανες με νεανικό ενθουσιασμό, και με στόχο... Το γραφείο του διοικητή άνοιξε στην κοινωνία και ιδιαίτερα σε όσους δεν είχαν «άκρες». Όταν σε κάποια εργατική κινητοποίηση έγινε κατάληψη της Διοίκησης, αρνήθηκες την παρέμβαση της αστυνομίας και στους καταληψίες προσφέρθηκε το γραφείο σου για να αναρτηθούν τα πανό και αναψυκτικά, πράγμα που τους αφόπλισε.
Η ανθρωπιά σου σε οδήγησε να συγκρουστείς με τις μικρόνοες απαγορευτικές προβλέψεις, όπως απώλεια της σύνταξης για ένα ένσημο. Λειτούργησες ως κομμουνιστής που υπερασπίζεται τον εργάτη, όχι την τυπικότητα του συνταξιοκτόνου νόμου. Έκανες υπέρβαση του νόμου. Τέτοιος διοικητής ήσουν.
Όταν τον Σεπτέμβρη του 2015 σου ζήτησε ο σ. Αλέξης να εκτεθείς στις εκλογές, μου είπες: σ. Σωτήρη, παρά τις ενστάσεις και αντιρρήσεις σου θα βοηθήσω να πετύχει το εγχείρημα της αριστεράς.
Δεν ήσουν μόνο ανιδιοτελής, πάνω και πέρα απ’ οτιδήποτε, ήσουν ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ικανός να συγχωρεί ακόμα και τον σφαγέα του, λέγοντας στο δικαστήριο «δεν ήξερε τι έκανε. Τον τύφλωνε το αντικομουνιστικό του μένος».
Σε ευχαριστούμε που μας τίμησες στον κοινό αγώνα και δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε, μέχρι ο κόσμος να γίνει όμορφος, σοσιαλιστικός.
Τέλος, να σε ευχαριστήσουμε για τις κομμουνιστικές σου παρακαταθήκες που αφήνεις σαν παρηγοριά, στη συντρόφισσά σου Κατερίνα και στα παιδιά σου, Γρηγόρη, Βασιλική, Μαρία και Γιαννάκη που τόσο αγάπησες χωρίς να τα ξεχωρίσεις ποτέ απ’ τα παιδιά όλου του κόσμου. Καλό ταξίδι, σύντροφε.
Σωτήρης Γεωργόπουλος