«Ήχοι από το Συρτάρι αρ.2»
Έφη Αγραφιώτη
Irida Classical 2021
Η θερμή υποδοχή που έχει στη δισκογραφία η Έφη Αγραφιώτη βγαίνει αναμφίβολα από την ποιότητα της καλλιτεχνικής της προσφοράς, κάθε φορά, σε κάθε της έκφανση, είτε στις συναυλίες είτε στη συγγραφή είτε στη διδασκαλία είτε στην έρευνα είτε, τέλος, στη δισκογραφία. Ήταν αναμενόμενο λοιπόν, μόλις έξι μήνες από το πρώτο cd με τίτλο «Ήχοι από το συρτάρι», να ακολουθήσει ένα δεύτερο cd με τον ίδιο τίτλο, «Ήχοι από το συρτάρι αρ. 2»,με τους ίδιους συνεργάτες και την ίδια πρόθεση. Και με το ίδιο μότο: Τη μουσική για να την γνωρίσεις πρέπει να την ακούσεις. Διαφορετικά δεν υπάρχει. Λόγια της αείμνηστης δασκάλας της πιανίστας Ρένας Κυριακού, που η Έφη Αγραφιώτη έμπρακτα ακολουθεί με αποτέλεσμα να έχουμε τώρα στα χέρια μας το τρίτο cd με μουσική βγαλμένη από το συρτάρι των χιλιάδων μη αναγνωρίσιμων μουσικών έργων.
Ας θυμηθούμε πως πρώτα, μαζί με τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, μας έδωσαν την ευκαιρία να ακούσουμε και να γνωρίσουμε για πρώτη φορά το γοητευτικό «άγνωστο» μέχρι τώρα κόσμο της γυναικείας δημιουργίας, με το cd «Μούσα Ελληνική - με τραγούδια Ελληνίδων και ελληνικής καταγωγής συνθετριών από το 1850 μέχρι τις μέρες μας». Ακολούθησε το cd «Ήχοι από το συρτάρι» ένας συλλεκτικός θησαυρός από είκοσι δύο συνθέτες και συνθέτριες, με έργα άγνωστα σχεδόν τα πιο πολλά, από το 1760 έως το 2020. Τώρα ένα δεύτερο συρτάρι γεμάτο πολύτιμους δημιουργικούς ήχους, που είμαι απολύτως βέβαιη πως αν δεν ήταν η ερευνητική επιμονή και η ερμηνευτική ευαισθησία της Έφης Αγραφιώτη πιθανά να μην τα γνωρίζαμε ποτέ.
Το παρόν δισκογράφημα περιλαμβάνει 24 συνθέσεις 17 συνθετών. Η παλαιότερη σύνθεση είναι του έτους 1739 και η νεότερη το 1990, μια μουσική που περιδιαβαίνει στο χρόνο και στις χώρες. Μια άριστα δομημένη μουσική γεωγραφία με ήχους από την Αργεντινή του Άστορ Πιατσόλα, τη Γαλλία του Εμμανουέλ Σαμπριέ, τα Επτάνησα του Ναπολέοντα Λαμπελέτ, τη Ρουμανία του Ντίνου Λιπάττι, την Ιρλανδία του Τζον Φηλντ, τη Γερμανία του Μπάχ, τη Ρωσία των Αλεξάντρ Γκολντενβάιζερ, Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Γκλίνκα, Τατιάνας Νικολάεβα, Ροντιόν Τσεντριν κ.ά. Το ενδιαφέρον της συλλογής είναι ότι ενώ μερικοί συνθέτες είναι γνωστοί ως σολίστες και καθόλου ή ελάχιστα ως συνθέτες. Επίσης γνωρίζουμε κάποιες άγνωστες συνθετικές πτυχές τους όπως για παράδειγμα του Άστορ Πιατσόλα που τον έχουμε συνδέσει με το τάνγκο και το μπαντονεόν, ενώ εδώ ακούμε μια τετράλεπτη σύνθεση με τίτλο Βαλσίσιμο και γράφτηκε για πιάνο, πιθανότατα το 1990. Καθώς και δύο ιδιαίτερης σπουδαιότητας έργα: το πρελούδιο διάρκειας μισού λεπτού του Ντμίτρι Σοστακόβιτς και η τρίφωνη φούγκα του Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Γκλίνκα, έργο του 1833, ρομαντικής επιρροής.
Μέσα από την έκταση 260 χρόνων μουσικής ομορφιάς, προσωπικά, ξεχώρισα δύο πολύ ενδιαφέρουσες σύγχρονες μουσικές προσωπικότητες που οι παρτιτούρες τους «σηκώνουν» όλο το άλμπουμ. Η μια παρτιτούρα είναι αυτή της σονατίνας για αριστερό χέρι, του Ρουμάνου (αλλά ελληνικής καταγωγής από τον πατέρα του) Ντίνου Λιπάττι. Εδώ η Έφη Αγραφιώτη δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρεί να παίξει μια τόσο ιδιαίτερη δεξιοτεχνική σύνθεση. Έχει παίξει έργα για αριστερό χέρι ήδη από το 1992. Τη σονατίνα αυτή του Λιπάττι την έχει επίσης παίξει παλαιότερα στην Αθήνα. Η άλλη παρτιτούρα ανήκει στον Γιεβγκένι Κίσσιν, τον υψηλού κύρους πιανίστα που αυτή την εβδομάδα δίνει ρεσιτάλ στο Μέγαρο Μουσικής. Στο παρόν ηχογράφημα παρουσιάζεται ως συνθέτης με δυο ινβενσιόνες του, γραμμένες το 1984. Ο δεκατριάχρονος τότε μαθητής συχνά επινοούσε συνθέσεις εμπνεόμενος από κάτι. Συνέθεσε τότε έναν Πετρούσκα, ένα Νυχτερινό κ.ά. εδώ το «κάτι» που τον ενέπνευσε είναι οι Ινβενσιόνες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ήχος από τη συναυλιακή τους παρουσίαση εκείνης της εποχής βρισκόταν στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι, οι νότες μπήκαν στο πεντάγραμμο και έγιναν παρτιτούρες, από την ίδια την Έφη Αγραφιώτη με την άδειά του και την έγκρισή του. Ο Κίσσιν έχει συνθέσει κι άλλα έργα, και όπως μας πληροφορεί η Έφη Αγραφιώτη θα παρουσιάσει την επόμενη σεζόν σε συναυλίες της τις πρόσφατες συνθέσεις του.
Τη συλλογή καθιστά συλλεκτική η επιλογή της Έφης Αγραφιώτη να παίξει επίσης μια μεταγραφή για πιάνο του πιανίστα Βίλχελμ Κεμπφ πάνω σε ένα κοράλ του Μπαχ και μια σονάτα για πιάνο του Κάρλ Φιλιπ Εμάνουελ Μπαχ, μεταγραφή εμπνευσμένη πάνω σε δύο έργα συνθετικά πρωτοπόρα για την εποχή τους. Καθώς και η καθόλου συνηθισμένη, καθόλου απλή αλλά πολύ ενδιαφέρουσα, ερμηνευτική πρότασή της με ένα Βαλς - ιντερμέτζο συμφωνικό, του Ναπολέοντα Λαμπελέτ.
Βασική και κύρια αρετή του δίσκου είναι η ερμηνεία της πιανίστας που μας βοηθάει να κατανοήσουμε και να σχηματίσουμε το μουσικό είδωλο κάθε συνθέτη, η πολλαπλή και αναντίρρητη ευαισθησία της στην προσέγγιση έργων διαφορετικών εποχών, αισθητικής και διαθέσεων. Στο συγκεκριμένο ηχογράφημα επιβεβαιώνεται ο εκπληκτικός τρόπος που έχει να εκφράζει τα συναισθήματα που απορρέουν από τα έργα: η μελαγχολία της Ελεγείας της Νικολάεβα, η βαθιά ρομαντική εσωστρέφεια του υστερορομαντικου Ρώσου συνθέτη Αρτύρ Λουριέ, το χιούμορ του Ροντιόν Τσεντρίν επίσης Ρώσου, την τρυφερότητα της Κλάρας Σούμαν…
Μια ακόμα ανεκτίμητη συλλογή μουσικής και συναισθημάτων. Ευχαριστούμε κυρία Αγραφιώτη. Την εξαιρετική εικαστική εμφάνιση στο εξώφυλλο-οπισθόφυλλο υπογράφει ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης, η φωτογραφία της σολίστ είναι του Θανάση Καρατζά, το πιάνο φρόντισε ο χορδιστής - τεχνικός Βασίλης Παπανικολάου και η μακέτα είναι έργο της Ανθής Μουριάδου. Η ηχογράφηση έγινε στο Irida Recording Studio και στο πιάνο του Fazioli - F156. Ηχοληψία: Νίκος Δημοσθένους. Μάστερινγκ: Βασίλης Πάκος - Αγραφιώτης. Παραγωγή: Irida Classical 2021.
Καλή σας ακρόαση.