Μετά από μια δύσκολη, με εκπλήξεις και ανατροπές, εσωκομματική διαδικασία και ψηφοφορίες στους δύο γύρους των προκριματικών, οι Οικολόγοι – Πράσινοι (ΕΕLV) εξέλεξαν τον υποψήφιό τους, τον Γιανίκ Ζαντό για τις προεδρικές εκλογές που θα γίνουν την άνοιξη του 2022. Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Γιανίκ Ζαντό κατόρθωσε να επικρατήσει στον β΄ γύρο με μια οριακή πλειοψηφία 51,13%, ενώ η Σαντρίν Ρουσό, που ήταν η έκπληξη των εκλογών αλλά και της διαδικασίας των συζητήσεων, συγκέντρωσε το 48,87%.
Οι προκριματικές εκλογές του 2021 ήταν διαφορετικές απ’ τις δύο προηγούμενες, του 2017 και 2012. Πρώτον, γιατί η συσπείρωση στον «Πόλο της Οικολογίας», όπως έγινε γνωστός, ήταν ευρύτερη. Εκεί συναντήθηκαν, πέρα από τις κομματικές δυνάμεις των Οικολόγων, τοπικές οικολογικές ομάδες, κινήσεις και συλλογικότητες, αλλά και πολίτες. Όλοι αυτοί μπόρεσαν να πάρουν μέρος και να ψηφίσουν μόνο με μία προϋπόθεση: την υπογραφή ενός σύντομου κειμένου όπου αναφέρονται «οι αξίες της Οικολογίας», δηλαδή «ο σεβασμός στον άνθρωπο, η διάσωση της βιοποικιλότητας και της ζωής, η κήρυξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για το κλίμα, η αδήριτη ανάγκη μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων, ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η αναγνώριση του φεμινισμού ως αξία για τη χειραφέτηση, η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων του λαού να υποστηρίζει ο ίδιος τα δικαιώματά του».
Δεύτερον, οι επιτυχίες των Οικολόγων – Πράσινων στις δημοτικές εκλογές και η συνειδητοποίηση της κλιματικής κρίσης είχαν ως συνέπεια να κινητοποιηθούν πολύ περισσότεροι πολίτες το τελευταίο διάστημα. Άλλο ένα δείγμα αυτής της κινητικότητας είναι και ο αυξημένος αριθμός των εγγεγραμμένων που έφθασε στους 122.670. Τέλος, σ΄ όλη αυτή τη διαδικασία σημαντικό ήταν ότι τέθηκαν για συζήτηση όλα σχεδόν τα μεγάλα προβλήματα: περιβαλλοντικά, οικονομικά, κοινωνικά και τα δικαιώματα, χωρίς, βέβαια, να υπάρχει ομοφωνία και συγκλίσεις, όπως πχ δεν δόθηκε συγκεκριμένη απάντηση πότε θα πρέπει να απαλλαγεί η Γαλλία από την πυρηνική ενέργεια (μερικοί υποστήριξαν ότι θα χρειαστεί να περάσουν 7–15 χρόνια το ίδιο και για την απαγόρευση των φυτοφαρμάκων 5–10).
Σαντρίν Ρουσό: ανέτρεψε τα προγνωστικά
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε με την παρέμβασή της η Σαντρίν Ρουσό, οικονομολόγος, η οποία επέμεινε στην ανάγκη καταπολέμησης των ανισοτήτων, τη φορολογική μεταρρύθμιση, τη μείωση των ωρών εργασίας στις 32. Την άποψη αυτή για τη μείωση των ωρών εργασίας υποστήριξε και η Ντελφίν Μπαφ, τη συνέδεσε, όμως, με την αποανάπτυξη. Η Σαντρίν Ρουσό κατόρθωσε με τον ριζοσπαστικό της λόγο «να αρθρώσει τους κοινωνικούς αγώνες με τους περιβαλλοντικούς, με ένα άρωμα λαϊκό και οικοφεμινιστικό», γράφει το περιοδικό Regard. Έτσι ανατράπηκαν όλα τα προγνωστικά για την άνετη νίκη του Ζαντό και του δημάρχου της Γκρενόμπλ, ο οποίος ήλθε τέταρτος με 22,24% πίσω από τη Σαντρίν Ρουσό, που ήλθε δεύτερη με 25,14%, και την Ντελφίν Μπαφ, που πήρε 22,32%.
Ο «πόλος της Οικολογίας» στην εξουσία
Αμέσως μετά την ανακήρυξη των αποτελεσμάτων του β΄ γύρου ο Ζαντό δήλωσε πως θα αγωνισθεί να είναι ο πρόεδρος της πολιτικής για το κλίμα και ότι «δεν πρόκειται να επαναληφθεί το ίδιο σενάριο όπως το 2017». Τότε, όταν εκλέχθηκε ως υποψήφιος των Οικολόγων, έκανε την επιλογή να συνεργαστεί και υποστηρίξει τον υποψήφιου του ΣΚ Μπενουά Αμό. Η συνεργασία αυτή δεν απέδωσε. Ο Αμώ συγκέντρωσε ένα μονοψήφιο ποσοστό ψήφων. Στο πλευρό του Ζαντό μετά την εκλογή του βρέθηκε και η συνυποψήφιά του Σαντρίν Ρουσό, η οποία δήλωσε πως «είμαστε ικανοί να απαντήσουμε στην πρόκληση και να κερδίσουμε την προεδρία».
Η απήχηση στα μίντια
Η νίκη Ζαντό είχε ευρύτερη απήχηση στα μίντια που κάλυψαν το γεγονός με φωτορεπορτάζ, άρθρα και προβλέψεις. «Μπορείτε να σκεφθείτε τι θα γινόταν αν νικήτρια ήταν η Σαντρίν Ρουσό;», ρωτά αρθρογράφος του περιοδικού Regard. Ο Ζαντό θεωρείται μετριοπαθής και έμπειρος πολιτικός, ασχολείται με τα περιβαλλοντικά από την εποχή της συμμετοχής του στην Greenpeace, τη δεκαετία του 2000, στη συνέχεια στο κόμμα ως αντιπρόεδρος και σήμερα ευρωβουλευτής. Ο ίδιος είπε πως είναι πραγματιστής κι ο στόχος του είναι να συσπειρώσει την Αριστερά και την Οικολογία για να κερδίσει την προεδρία.
Ο στόχος του είναι αρκετά φιλόδοξος, τίποτε όμως δεν μπορεί να είναι σίγουρο σήμερα. Η εφημερίδα Λε Μοντ, με πρωτοσέλιδο κύριο τίτλο της, προβλέπει ότι «η υποψηφιότητα Ζαντό θα εντείνει τον ανταγωνισμό στις αριστερές δυνάμεις». Δεν αποκλείεται ο υποψήφιος των Οικολόγων, που υστερεί δημοσκοπικά με ένα 4% σε σχέση με τη δήμαρχο Παρισιού Αν Ινταλγκό (8%) και τον Ζ. Λ. Μελανσόν με 9%, να βρεθεί σε μια ευνοϊκή θέση μελλοντικά. Στην ερώτηση εάν μπορεί ο Ζαντό να εκφράσει την ενότητα της Αριστεράς στις προεδρικές 2022, το 21% απάντησε «ναι», το 43% «όχι» και το 35% δεν είχε άποψη. Ο κόσμος της Αριστεράς απάντησε κάπως διαφορετικά. Το 40% είπε «ναι», το 37% «όχι» και το 23% δεν απάντησε.
Τα κόμματα της Αριστεράς, εκτός από τον ηγέτη της «Ανυπότακτης Γαλλίας» Μελανσόν, που ήταν αρνητικός σε όλη τη διαδικασία των Οικολόγων, δεν έχουν εκφράσει καμιά άποψη. Στις συνθήκες, όμως, αυτές όπου οι δυνάμεις της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς επιδιώκουν να μεταφέρουν τον εκλογικό αγώνα στα ζητήματα της ταυτότητας, του ρατσισμού και του μίσους, και του μακρονισμού, που ετοιμάζεται να δώσει τη μάχη εκτός των άλλων και με την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάπτυξης και Αντοχής, η ενότητα της Αριστεράς και της Οικολογίας είναι περισσότερο από αναγκαία.
Αυτή επιχειρούν να οικοδομήσουν και οι δυνάμεις της Αριστεράς –πλην Μελανσόν– και της Οικολογίας στους καθημερινούς αγώνες, στην καμπάνια για την προεδρία και στο επίπεδο, ιδίως, των κοινοβουλευτικών εκλογών που θα γίνουν λίγο αργότερα από τις προεδρικές, όπως έχει προτείνει και το ΓΚΚ που δίνει έμφαση στην εκλογή «μιας αριστερής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας». Διότι, όπως φαίνεται, τουλάχιστον μέχρι τώρα, κοινός προεδρικός υποψήφιος απομακρύνεται…